بهار نیوز - رقابت آمریکا با چین در قاره سیاه

گروه بین الملل: نخستین سفر جو بایدن به آفریقا به عنوان رئیس‌جمهوری ایالات متحده نشان‌دهنده راهبرد دولت او برای مقابله با نفوذ چین از طریق سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کشورهای آفریقایی ست.
این سفر با هدف برجسته‌سازی حمایت از پروژه تحت ابتکار ایالات متحده برای بازسازی زیر ساخت‌های یک مسیر ریلی انجام می‌شود که سه کشور زامبیا، کنگو و آنگولا را به یکدیگر متصل خواهد کرد.هدف از این پروژه بهبود تجارت منطقه‌ای و ارتباطات است و قرار است طی آن کالاها از زامبیا و کنگو برای صادرات جهانی به بندر لوبیتو در آنگولا منتقل شود.
این پروژه به طور مستقیم با مدل چین رقابت می‌کند، مدلی که شامل وام‌های کلان و پروژه‌های زیرساختی بوده اما به‌خاطر ایجاد بدهی‌های سنگین برای کشورهای آفریقایی مورد انتقاد قرار گرفته است.
آسوشیتدپرس نیز در گزارشی آورده است: اولین سفر وعده داده شده بایدن به قاره آفریقا به‌عنوان رئیس‌جمهور، که آن را تا پایان دوره ریاست خود بر کاخ سفید به تأخیر انداخت، بر پروژه بازسازی راه‌آهن کریدور لوبیتو در زامبیا، کنگو و آنگولا تمرکز خواهد داشت.
بنا به این گزارش، جو بایدن سفر سه‌روزه خود به آنگولا را از روز دوشنبه آغاز کرد و در مسیر توفق کوتاه در جزیره کیپ ورد واقع در اقیانوس اطلس و سواحل غربی آفریقا داشت تا در جریان آن با یولیسز کوریا ای سیلوا، نخست وزیر کیپ ورد دیدار کند.پروژه راه‌آهن لوبیتو با هدف تقویت و پیشبرد حضور آمریکا در منطقه‌ای انجام می‌شود که سرشار از مواد معدنی حیاتی برای تولید باتری خودروهای برقی، دستگاه‌های الکترونیکی و فناوری‌های انرژی پاک است.
این حوزه در حالی یکی از میدان‌های اصلی رقابت تجاری و صنعتی میان ایالات متحده و چین محسوب می‌شود که چین تسلط گسترده‌ای بر منابع معدنی حیاتی آفریقا دارد.آمریکا سال‌هاست که از طریق تجارت، امنیت و کمک‌های بشردوستانه در آفریقا روابطی ایجاد کرده است. اما ارتقای ۸۰۰ مایلی (۱۳۰۰ کیلومتری) مسیر خط‌ آهنی به ارزش ۲.۵ میلیارد دلار، ابتکاری متفاوت از سوی آمریکا است که به نوعی با راهبرد زیرساخت‌های خارجی چین در قالب پروژه « کمربند و جاده» رقابت می‌کند.
پروژه « کمربند و جاده» در واقع یکطرح سرمایه‌گذاری در زیربناهای اقتصادی بیش از ۷۰ کشور جهان و سازمان‌های بین‌المللی و توسعهٔ دو مسیر تجاری «کمربند اقتصادی راه ابریشم» و «راه ابریشم دریایی» است که در مرکز سیاست خارجی شی جین پینگ دبیرکل حزب کمونیست چین و رهبر بلند‌پایه این کشور قرار دارد.
دولت بایدن حمایت از احداث این کریدور ریلی را یکی از پروژه‌های شاخص رئیس‌جمهوری ایالات متحده اعلام کرده است، اما آینده چنین پروژه‌ای و هرگونه تغییر در نحوه تعامل آمریکا با قاره‌ای ۱.۴ میلیارد نفری که به‌شدت به سمت چین متمایل است، به دولت آینده دونالد ترامپ بستگی دارد.
مه‌ومبا دیزوله، مدیر برنامه آفریقا در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی مستقر در واشنگتن می‌گوید: «رئیس‌جمهور بایدن دیگر محور اصلی این پروژه تلقی نمی‌شود؛ حتی رهبران آفریقایی هم بر دولت آینده ایالات متحده به ریاست دونالد ترامپ متمرکز شده‌‌‌اند.»ایالات متحده درکنار تامین مالی این پروژه توسط اتحادیه اروپا، گروه هفت کشور صنعتی، یک کنسرسیوم خصوصی غربی و بانک‌های آفریقایی، صدها میلیون دلار به کریدور لوبیتو اختصاص داده است.
به اعتقاد تام شی‌هی، پژوهشگر مؤسسه صلح ایالات متحده که یک نهاد پژوهشی فدرال و غیرحزبی است، «همه چیز به موفقیت و تکرار‌پذیری این طرح گره خورده است.»
او این پروژه را یکی از طرح‌های شاخص مشارکت زیرساختی و سرمایه‌گذاری جهانی گروه هفت، که توسط بایدن هدایت شده، توصیف کرد. این مشارکت با هدف رقابت با پروژه «کمربند و جاده چین» در کشورهای در حال توسعه صورت گرفته است.بایدن پس از برپایی اجلاس سران ایالات متحده-آفریقا در دسامبر ۲۰۲۲ که نخستین تجربه از نوع خود طی یک دهه گذشته بود برای اولین بار سال گذشته وعده سفر به آفریقا داده بود.این سفر به سال ۲۰۲۴ موکول شد و سپس در اکتبر امسال به دلیل وقوع طوفان «میلتون» دوباره به تعویق افتاد.
تاخیر‌های مکرر درانجام این سفر باعث تقویت این احساس در میان آفریقایی‌ها شد که قاره آن‌ها همچنان در اولویت کم‌تری نسبت به دیگر موضوعات در بین دولتمردان آمریکایی قرار دارد.
آخرین رئیس‌جمهوری ایالات متحده که به آفریقا سفر کرد، باراک اوباما بود که سال ۲۰۱۵ اقدام به این کار کرده بود.
با این حال، بسیاری امیدوارند که پروژه لوبیتو، که تکمیل آن تا مدت‌ها پس از پایان دوره بایدن زمان می‌برد، پس از تغییر دولت در ایالات متحده همچنان تحت حمایت قرار گیرد و فرصت ادامه پیدا کند.این پروژه به نوعی نفوذ چین را کاهش می‌دهد، مسئله‌ای که هر دو حزب رقیب در ایالات متحده از آن استقبال می‌کنند و در فهرست اولویت‌های دونالد ترامپ نیز جایگاه بالایی دارد.
به گفته کریستین-ژرود نئیما، تحلیلگر روابط چین و آفریقا: «تا زمانی که پروژه لوبیتو به عنوان ابزاری برای جلوگیری از نفوذ چین در آفریقا مطرح باشد، احتمال ادامه تأمین مالی آن وجود دارد.»
کریدور لوبیتو ارتقا و توسعه خط راه‌آهن بین معادن مس و کبالت شمال زامبیا و جنوب کنگو تا بندر لوبیتو در آنگولا خواهد بود. این مسیر، یک راه غربی برای دسترسی به مواد معدنی حیاتی آفریقا است.این تنها نقطه شروع برای ایالات متحده و شرکایش است، زیرا چین بر معادن زامبیا و کنگو تسلط دارد. کنگو بیش از ۷۰ درصد کبالت جهان را در اختیار دارد که بیشتر آن به چین می‌رود تا زنجیره تامین مواد معدنی حیاتی پکن تغذیه شود، زنجیره‌ای که آمریکا و اروپا هم به آن وابسته‌اند.لوبیتو نتیجه موفقیت‌های دیپلماتیک آمریکا در آنگولا بود که به کنسرسیوم غربی این امکان را داد تا سال ۲۰۲۲ برنده مناقصه این پروژه شود، موضوعی که با توجه به روابط طولانی و مستحکم آنگولا با پکن شگفتی‌ساز و غافلگیر کننده بود. چین پیش‌تر بودجه بازسازی قبلی این راه‌آهن را بر عهده داشت.
دولت بایدن ارتباطات خود را با آنگولا تسریع کرد و روابط متخاصم سه دهه پیش با این کشور را بهبود بخشید؛ روابط آمریکا پس از آن با آنگولا متشنج شده بود که واشنگتن برای شورشیان مخالف دولت در جنگ داخلی این کشور تسلیحات ارسال می‌کرد.مبادلات تجاری میان آمریکا و آنگولا در سال گذشته به ۱.۷۷ میلیارد دلار ارتقا یافت، در حالی که آمریکا با حضور راهبردی خود در اقیانوس اطلس و بواسطه نقش میانجی‌گرانه رئیس‌جمهوری آنگولا در مناقشات شرق کنگو، در پی تقویت منافع خود از طریق نفوذ و کمک بیشتر به امنیت منطقه‌ای است.
به گفته مقامات کاخ سفید، جو بایدن در سفر به آنگولا اعلام خواهد کرد که چه پیشرفت‌هایی در زمینه‌های بهداشت، کشاورزی، همکاری‌های امنیتی و همچنین کریدور لوبیتو در نتیجه تعاملات گذشته حاصل شده است.