«مشتری داغ»(Hot Jupiter) یا «سیاره تفتیده» نوعی سیاره غیرخورشیدی است. مشتری‌های داغ سیاره‌هایی گازی در ابعاد سیاره مشتری یا بزرگ‌تر از آن هستند که فاصله بسیار کمی با ستاره خود دارند و به همین سبب از دمای زیادی برخوردارند و «مشتری داغ» نامیده می‌شوند. نخستین سیاره‌های غیرخورشیدی کشف‌شده همه از این نوع بوده‌اند.

سیاره WASP-۶۹b نیز یک غول گازی است که بسیار نزدیک به ستاره میزبان خود می‌چرخد و «مشتری داغ» نامیده می‌شود. این ویژگی به تنهایی چندان هیجان‌انگیز نیست، چرا که مشتری‌های داغ از رایج‌ترین سیارات فراخورشیدی هستند.چیزی که درباره WASP-۶۹b عجیب است، دُم بلند آن است که به آن ظاهر یک دنباله‌دار غول پیکر را می‌دهد.

تابش شدید ستاره میزبان آن(باد ستاره‌ای) نه تنها جو این سیاره را می‌جوشاند، بلکه آن را به یک جریان طولانی مانند دُم دنباله‌دار تبدیل می‌کند.ستاره شناسان در یک مطالعه جدید از رصدخانه کک(KECK) در هاوایی برای بررسی دقیق WASP-۶۹ b استفاده کردند و وسعت کامل دُم آن را آشکار کردند.آنها دریافتند که این دُم حدود ۵۸۰ هزار کیلومتر امتداد دارد که تقریباً یک و نیم برابر فاصله زمین تا ماه است.

داکوتا تایلر(Dakotah Tyler) نویسنده ارشد این مطالعه گفت: کار گروه‌های قبلی نشان داد که این سیاره بخشی از جو خود را از دست می‌دهد و یک دنباله ظریف تشکیل می‌دهد یا اینکه اصلاً دمی ندارد. با این حال، ما اکنون به طور قطعی این دُم بلند را شناسایی کرده‌ایم و نشان داده‌ایم که حداقل هفت برابر طولانی‌تر از خود سیاره است.

محققان از این جهت از واژه «حداقل»‌استفاده می‌کنند که در واقع زمان رصد آنها قبل از اینکه انتهای این دُم را ببینند، تمام شد و هنوز نمی‌توان گفت که این دم واقعا چقدر امتداد دارد، اما به هر حال احتمالاً با گذشت زمان تغییر می‌کند، زیرا باد ستاره‌ای تغییر می‌کند.

به نظر می‌رسد سیاره WASP-۶۹b گاز خود(عمدتاً هیدروژن و هلیوم) را با سرعتی در حدود ۲۰۰ هزار تن در ثانیه از دست می‌دهد و به سرعت در حال تخلیه شدن است. البته هر یک میلیارد سال یا بیشتر تنها به اندازه جرم یک زمین از دست می‌دهد. این بدان معناست که این سیاره در طول عمر تخمینی خود تاکنون گازی با حجم حدود دو زمین را از دست داده است و هنوز مقدار زیادی گاز در آن مانده است.

تایلر می‌گوید: سیاره WASP-۶۹b با جرمی حدود ۹۰ برابر جرم زمین، دارای چنان مخزن بزرگی از مواد است که حتی از دست دادن این مقدار عظیم جرم، تأثیر زیادی بر آن در طول عمرش نخواهد گذاشت. همچنین خطر از دست دادن کل جو آن در طول عمر ستاره میزبان آن وجود ندارد.
این پژوهش در مجله Astrophysical منتشر شده است.
 

بهار نیوز