بهار نیوز - فرمان‌ اجرایی آمریکا چیست؟

گروه بین الملل: فرمان اجرایی ابزاری کلیدی در دست هر رئیس‌ جمهور ایالات متحده است که می‌خواهد تأثیر خود را بر سیاست‌‌های این کشور بگذارد. دونالد ترامپ بعد از بازگشت به کاخ سفید بدون اتلاف وقت شماری فرمان‌ اجرایی را صادر کرد.
او روز دوشنبه ۲۰ ژانویه و بعد از مراسم ادای سوگند خود، مجموعه‌ای از اقدامات اجرایی، از جمله آغاز روند خروج ایالات متحده از سازمان بهداشت جهانی و اعلام وضعیت اضطراری ملی در مرز جنوبی آمریکا را امضا کرد.
ترامپ پیشتر وعده صدور فرمان‌هایی را داده بود که برنامه‌های مربوط به توسعه هوش مصنوعی را افزایش می‌دهد، وزارت کارآمدی دولت را تأسیس می‌کند، سوابق مربوط به ترور جان اف کندی در سال ۱۹۶۳ را در دسترس عموم قرار می‌دهد، ارتش را به‌ ایجاد سپر دفاع موشکی گنبد آهنین هدایت و سیاست‌های ارتش مربوط به ایجاد «گوناگونی، انصاف و شمول» را حذف می‌کند.
وی در دوره قبلی خود ۲۲۰ حکم اجرایی امضا کرد که برخی از آن‌ها در دادگاه مورد اعتراض قرار گرفت.
فرمان اجرایی چیست؟
فرمان اجرایی، یک دستور کتبی است که توسط رئیس جمهور به دولت فدرال صادر شده و نیازی به تایید کنگره ندارد.
فرمان‌های اجرایی از تغییر چشمگیر در سیاست‌‌ها مانند موافقت ترامپ برای ساخت دو خط لوله نفتی مورد مناقشه در سال ۲۰۱۷، تا موارد معمولی‌تر مانند دستورالعمل‌‌های باراک اوباما در مورد تعطیلی نیم روزه بخش‌‌های دولتی در شب کریسمس ۲۰۱۵، متغیر است.
اختیار صدور فرمان‌ها ریشه در ماده دوم قانون اساسی ایالات متحده دارد که می‌گوید: «اختیارات اجرایی به رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا واگذار می‌شود.»
گاهی اوقات فرمان‌ها در زمان جنگ یا برای جلوگیری از یک بحران داخلی صادر می‌شود. در فوریه ۱۹۴۲، رئیس جمهور فرانکلین دی روزولت یک فرمان اجرایی را امضا کرد که منجر به‌ ایجاد مراکز بازداشت برای حدود ۱۲۰ هزار آمریکایی-ژاپنی شد.
در سال ۱۹۵۲ رئیس جمهور هری ترومن دستوری صادر کرد که صنعت فولاد را تحت کنترل دولت قرار می‌داد تا از اعتصاب جلوگیری شود.
در اولین روز ریاست جمهوری خود در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱، جو بایدن دستوری را امضا کرد که روند پیوستن مجدد به توافقنامه اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵ را آغاز می‌کرد، توافقی که ترامپ قبل از او رسماً از آن خارج شد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه دولت بایدن، گفت که این اقدام «برای کمک به همه ما در جهت جلوگیری از گرمایش فاجعه بار سیاره زمین است.»

چه کسی می‌تواند این فرمان‌ها را لغو کند؟
فرمان اجرایی باید در محدوده قانون صادر شده باشد و به لحاظ نظری، هر یک از آن‌ها «از نظر شکل و قانونی بودن توسط دفتر مشاور حقوقی بررسی می‌شود». البته این روند همیشه اتفاق نمی‌افتد.
اگر فرمانی خارج از محدوده قابل قبول تلقی شود، می‌تواند مورد بررسی قانونی قرار گیرد.«مرکز قانون اساسی» توضیح داده است که کنگره همچنین می‌تواند قانونی را برای نادیده گرفتن فرمان اجرایی تصویب کند، اما رئیس جمهور همچنان بر آن قانون حق وتو دارد.

چرا این فرمان‌ها به لحاظ سیاسی حساس هستند؟
فرمان‌های اجرایی بحث برانگیز هستند زیرا تصویب کنگره را دور می‌زنند و رئیس‌جمهور می‌تواند به تنهایی اقدام به صدور آنها کند.
جمهوری‌خوا‌هان با موفقیت از اوباما به خاطر بخشی از تغییرات نظام بهداشتی آمریکا در سال ۲۰۱۰ شکایت کردند، با این استدلال که او زمانی که به طور یکجانبه مهلت پیوستن آمریکایی‌ها به پوشش بیمه را به تعویق انداخت از اختیارات قانون اساسی خود فراتر رفته بود.
دستور ترامپ درباره ممنوعیت سفر شهروندان برخی از کشور‌های دارای اکثریت مسلمان بسیار بحث برانگیز بود و بایدن با ورود به کاخ سفید به آن پایان داد.
زمانی که اعضای کنگره در مواردی خیلی کند عمل می‌کنند یا رئیس‌جمهور احساس می‌کند که باید جزئیات یک قانون جدید را مشخص کند، ممکن است به صدور فرمان اجرایی اقدام کند.

چه تعداد فرمان اجرایی صادر شده است؟
فرانکلین دی روزولت بیشترین شمار فرمان اجرایی را صادر کرد - سه هزار و۷۲۱ فرمان در طول ۱۲ سال ریاست جمهوری، در حالی که وودرو ویلسون و کالوین کولیج به ترتیب هزار و ۸۰۳ و هزار و ۲۰۳ حکم امضا کردند.
ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری خود ۲۲۰ فرمان اجرایی امضا کرد.
در مقایسه، جو بایدن ۱۶۲ فرمان و باراک اوباما و جورج دبلیو بوش که هر دو، دو دوره متوالی در قدرت بودند به ترتیب ۲۷۶ و ۲۹۱ فرمان صادر کردند.

آیا رئیس جمهور جدید می‌تواند فرمان‌های سلف خود را لغو کند؟
در دوره‌های اخیر، رؤسای جمهور به طور فزاینده‌ای از فرمان‌های اجرایی خود برای خنثی کردن فرمان رئیس‌جمهوری‌های قبلی استفاده کرده‌اند.
در سال ۲۰۱۷، ترامپ ریاست جمهوری خود را با یک فرمان اجرایی آغاز کرد که «اوباماکر» را هدف قرار می‌داد.بایدن اعلام اضطراری دولت ترامپ را که به بودجه ساخت دیوار در امتداد مرز مکزیک کمک کرده بود و همچنین ممنوعیت سفر اتباع برخی از کشور‌های اکثرا مسلمان را لغو کرد.
او در عین حال ایالات متحده آمریکا را به توافقنامه اقلیمی پاریس بازگرداند.
ترامپ پس از تحلیف، دستورات اجرایی متعددی را امضا کرد که موضوعاتی از مهاجرت و اخراج مهاجران غیرقانونی گرفته تا محیط زیست و سیاست‌هایی درباره حقوق افراد ترنس را شامل شد.
دونالد ترامپ در بازگشت به کاخ سفید بار دیگر با امضای ده‌ها فرمان اجرایی جدید کار خود را آغاز و ۷۸ مورد از سیاست‌های جو بایدن را لغو و آمریکا را از توافقات بین‌المللی همچون توافق اقلیمی پاریس و همچنین نهادهای جهانی مانند سازمان جهانی بهداشت خارج کرد.
ترامپ بار دیگر ایالات متحده را از توافق اقلیمی پاریس خارج کرد. رئيس جمهور جدید آمریکا هنگام امضای دسته‌ای از دستورات اجرایی در دفتر بیضی گفت: «ما در حال پاک کردن تمام سرطان‌هایی هستیم که توسط دولت بایدن ایجاد شده است.»
رئيس جمهور جدید آمریکا پس از اجرای مراسم تحلیف همچنین بار دیگر تکرار کرد که قصد دارد به جنگ در روسیه و اوکراین در سریع‌ترین زمان ممکن پایان دهد و با ولادمیر پوتین، رئيس جمهور روسیه ملاقات خواهد کرد.
فرامین اجرایی امضا شده توسط ترامپ همچنین به سخت‌گیری در سیاست‌های مهاجرتی این کشور نیز خواهد افزود و شرایط برای مهاجران، پناهندگان و خانواده‌های آنها دشوار خواهد شد. او همچنین بیش از هزار و پانصد نفر از شورشیانی که روز ۶ ژانویه ۲۰۲۱ به کنگره حمله کرده بودند را عفو کرد. افرادی که در حمایت از او با حمله به ساختمان کنگره آمریکا قصد داشتند روال انتقال قدرت به جو بایدن را با اخلال رو به رو سازند.
رئيس جمهور جدید آمریکا همچنین با امضای دستوری اجرایی ممنوعیت فعالیت تیک‌تاک را به مدت ۷۵ روز به تاخیر انداخت. این قانون به رئيس جمهور اختیار گسترده‌ای برای چگونگی اجرای ممنوعیت می‌دهد اما سرنوشت نهایی تیک‌تاک در آمریکا همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار خواهد داشت.
ترامپ به هنگام امضای ده‌ها فرمان اجرایی به ایران هم اشاره و بار دیگر اظهارات خود در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری را تکرار و مدعی شد در صورتی که او در قدرت بوده، حمله ۷ اکتبر به اسرائيل هرگز رخ نمی‌داد. او با اشاره به اینکه در دوران نخست حضورش در کاخ سفید، ایران ورشکسته شده و پولی نداشت اضافه کرد اگر او رئيس جمهور بود، ایران نمی‌توانست از حماس و حزب‌الله حمایت کند و هیچ کشوری نمی‌توانست از تهران نفت بخرد و با ایران تجارت کند.
در رویدادی دیگر مرتبط با ایران، رئيس جمهور جدید آمریکا در یک پست در شبکه‌های اجتماعی برایان هوک را از موسسه ویلسون برکنار کرد. هوک که نماینده ویژه ترامپ در دولت نخست او درباره ایران بود، پس از پیروزی او در انتخابات ۲۰۲۴، مسئولیت تیم انتقالی وزارت خارجه را برعهده داشت. با این حال ترامپ در شبکه‌های اجتماعی نوشته، هوک مانند بسیاری دیگر از جمله ژنرال مارک میلی «منتصبین دولت بایدن» بوده‌اند و در نتیجه از کار برکنار شده‌اند.
هوک یکی از مجریان اصلی اجرای راهبرد فشار حداکثری علیه ایران بود و با هر گونه گفتگو و توافق احتمالی با ایران مخالفت می‌کرد.
ترامپ البته هنوز اشاره‌ای به سیاست خود درباره دوره جدید حضورش در کاخ سفید درباره ایران نکرده و همچنان تردیدها در خصوص راهبرد احتمالی او در قبال جمهوری اسلامی ادامه دارد. با این حال، وزیر خارجه معرفی شده توسط او یعنی مارکو روبیو با ۹۹ رای مثبت در مجلس سنا، رای اعتماد گرفت و رسما کار خود را به عنوان جانشین آنتونی بلینکن آغاز خواهد کرد.
روبیو که یکی از سناتورهای مخالف توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران بود، همواره از اعمال راهبرد فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی حمایت کرده است.
رئيس جمهور جدید آمریکا در کاخ سفید، همچنین دستوری را امضا کرد که وضعیت اضطراری ملی را در مرز آمریکا و مکزیک اعلام می‌کند. این دستور منابع مالی را آزاد کرده و به او اجازه می‌دهد نیروهای نظامی را به این منطقه اعزام کند. او همچنین دستوری را امضا کرد که سیاست اعطای شهروندی به فرزندان مهاجران غیرقانونی متولد شده در ایالات متحده را لغو می‌کند، اقدامی که قطعاً یک مبارزه طولانی در دادگاه‌ها را به دنبال خواهد داشت. او در دستور اجرایی دیگری نیز کارتل‌های مواد مخدر مکزیک را به‌عنوان سازمان‌های تروریستی معرفی کرد.
او همچنین در هنگام سخنرانی مراسم تحلیف خود از تغییر نام «خلیج مکزیک» به «خلیج آمریکا» خبر داد که با خنده‌های تمسخرآمیز هیلاری کلینتون، رقیب پیشین او در انتخابات سال ۲۰۱۶ همراه بود. او همچنین اعلام کرد که قصد دارد کنترل کانال پاناما را دوباره به دست بگیرد، اقدامی که موجب نگرانی میان متحدان آمریکا شده است.
ترامپ با امضای دستورات اجرایی، سیاست‌های دولت بایدن در زمینه هوش مصنوعی و خودروهای الکتریکی را هم لغو کرد. او همچنین توقف استخدام‌های فدرال را اعلام کرد و از کارمندان دولت خواست که به جای دورکاری به دفاتر خود بازگردند. علاوه بر این، او اسناد مربوط به ایجاد یک «وزارت بهره‌وری دولت» را امضا کرد، هیأتی مشورتی خارج از دولت که توسط ایلان ماسک، میلیاردر مشهور، هدایت می‌شود و هدف آن کاهش هزینه‌های گسترده دولتی است.
در وزارت امور خارجه، بیش از دوازده دیپلمات ارشد غیرحزبی به‌عنوان بخشی از طرح گسترده‌ای برای جایگزینی کارمندان غیرحزبی با وفاداران سیاسی، مجبور به استعفا شدند. ترامپ همچنین اعلام کرد که دستورات اجرایی برای حذف برنامه‌های تنوع فدرال و الزام دولت به شناسایی جنسیت‌ها تنها بر اساس تعیین در زمان تولد، صادر خواهد کرد.
با وجود تلاش ترامپ برای نمایش خود به‌عنوان صلح‌طلب و وحدت‌بخش در سخنرانی نیم‌ساعته‌اش در کنگره، لحن او اغلب به شدت حزبی بود. او ادعاهای نادرست کارزار انتخاباتی خود را تکرار کرد که کشورهای دیگر زندان‌های خود را تخلیه کرده و زندانیان را به آمریکا می‌فرستند. در حالی که بایدن در نزدیکی او نشسته بود، ترامپ به‌شدت سیاست‌های سلف خود را، از مهاجرت تا امور خارجی، مورد انتقاد قرار داد. او گفت: «ما دولتی داریم که منابع نامحدودی را برای دفاع از مرزهای خارجی اختصاص می‌دهد، اما از دفاع از مرزهای آمریکا، یا مهم‌تر از آن، مردم خود امتناع می‌کند.»
معاون رئیس‌جمهور پیشین، کامالا هریس، که در نوامبر از ترامپ شکست خورد، در بخشی از مراسم در کنار بایدن و رؤسای‌جمهور پیشین، باراک اوباما، جورج دبلیو بوش و بیل کلینتون حضور داشت. هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه پیشین که در سال ۲۰۱۶ از ترامپ شکست خورد، در کنار همسرش بیل نشسته بود. میشل اوباما، همسر باراک اوباما، ترجیح داد در این مراسم شرکت نکند.