مناسبات ايران و فیفا از نگاه صفایی‌فراهانی

تماشاگران نوشت: بسیاری دوره ریاست محسن صفایی فراهانی بر فدراسیون فوتبال(1377 تا1381) را درخشان‌ترین دوره مدیریتی فوتبال ایران بعد از پیروزی انقلاب می‌دانند. او که از چهره‌های سرشناس جریان اصلاح‌طلبی بود، پنج سال بعد از استعفا از ریاست فدراسیون، به حکم فیفا، رئیس کمیته‌ موقتی شد که ماموریت داشت اساسنامه فدراسیون را تغییر دهد و انتخابات را برگزار کند. آن روزها فوتبال ایران تعلیق شده بود و با وجود مخالفت‌های اولیه دولت احمدی‌نژاد ، او و همکارانش به خوبی ماموریتشان را انجام دادند. اساسنامه‌ای که صفایی فراهانی نوشت، 4 سال بعد تغییر کرد. با او در مورد این تغییرات صحبت کردیم.

یادم هست در دوره کمیته انتقالی، وقتی اساسنامه تغییر کرد شما بارها تاکید کردید که این اساسنامه وحی منزل نیست و مجمع می تواند بعدها، به اقتضای شرایط آن را تغییر دهد. در بند یک ماده 25 همان اساسنامه، به مجمع اختیار داده شده که اساسنامه را اصلاح کند. ولی توضیح داده نشده بود که آیا نیازی هست که اصلاحات یا تغییراتی که مجمع می‌دهد با فیفا هماهنگ شود یا نه.

اگر مغایر اساسنامه فیفا باشد، نمی توانند تغییر دهند. در قالب اساسنامه و مقررات فیفا می‌شود اصلاحات را انجام داد. مثل این می‌ماند که شما در داخل ایران قانونی وضع کنید که مغایر با قانون اساسی باشد. آن قانون خود به خود باطل است. یا فرض کنید یک شرکت اساسنامه‌ای بنویسد که مغایر با قانون تجارت باشد. خب طبیعی است که هر یک از سهامداران این شرکت می‌توانند اعتراض کنند و در نهایت گزارش بدهند که این اساسنامه مشکل دارد.

مرجع تطبیق این تغییرات با اساسنامه فیفا کجاست؟
اگر کسی از اعضای فدراسیون، یا هر جای دیگری به این نتیجه برسد که اساسنامه مغایر فیفا است، می‌تواند نامه بنویسد به فیفا که اینجا اساسنامه‌ای تصویب شده که این مشکلات را دارد.

سال 90 فدراسیون فوتبال ایران سه تا مجمع برگزار کرد. یک مجمع شهریور ماه بود که بحث تغییرات اساسنامه در آن مطرح شد. در مجمع دی ماه اصلاحات اساسنامه قرار بود به تصویب برسد و در نهایت مجمع اسفندماه که انتخاباتی بود و ریاست آقای کفاشیان دوباره تمدید شد. طبق اساسنامه پیشنهاد اصلاح اساسنامه باید به امضاء حداقل 10 نفردیگر از اعضای مجمع برسد. البته من نمی‌دانم آن موقع چنین اتفاقی افتاد یا نه...
مکانیزمش به همین صورت است. فیفا هم همیشه اصلاحات پیشنهادی را می‌نویسد، برای اعضاء کنگره می‌فرستد، اعضای کنگره اگر نقطه نظری داشته باشند، کتبا به فیفا اعلام می‌کنند که ما این‌جا را اعتراض داریم. در جلسه مجمع عمومی هم، آن عضو حق دارد حرفش را بزند و اگر مورد تایید اعضاء دیگر قرار بگیرد، فیفا هم تسلیم می‌شود.

در واقع اعضای مجمع با اطلاعات کامل نسبت به اصلاحات پیشنهادی، وارد جلسه می‌شوند.
دقیقا، دقیقا! الان در ایران هم همین است. خیلی از شرکت‌ها اساسنامه‌شان را که تغییر می‌دهند از همین روش استفاده می‌کنند. یعنی نمی‌آیند که فی‌البداهه موضوعی را در مجمع مطرح کنند و بعد بخواهند از بی‌اطلاعی اعضا سواستفاده کنند.

در مجمع شهریور، پیشنهاد اصلاحات به صورت کلی مطرح شد. بعد قرار شد تیم 13 نفره‌ای بروند بررسی کنند ببینند کدام یک از مواد یا بندهای اساسنامه نیاز به تغییر دارد. حتی آقای نبی و خود آقای کفاشیان و عزیزمحمدی و تاج هم که عضو هیات رئیسه بودند، نه عضو مجمع، جزو آن تیم 13 نفره شدند...

هیچ کدام از این‌ها حق رای ندارند.
بله دقیقا. ولی به هر حال جزو آن گروه شدند. قرار بود این 13 نفر بروند تحقیق کنند و جاهایی از اساسنامه را که نیاز به اصلاحات دارد، به مجمع بیاورند تا مجمع در مورد آن بخش‌ها، تصمیم گیری کند. آن 13 نفر خیلی از مواد اساسنامه را تغییر دادند. بین خودشان رای‌گیری کرده بودند و ظاهرا در مورد همه تغییرات به توافق رسیده بودند، الا ماده‌ای که قرار بود اختیار انتخاب نواب رئیس را از مجمع بگیرد و مشروطش کند به پیشنهاد رئیس فدراسیون. طبق ادعای آقای عزیز محمدی، با وجود مخالفت اکثریت آن 13 نفر، آقای کفاشیان تصمیم‌گیری در مورد آن ماده را به مجمع سپرد. البته تا جایی که من یادم هست در مجمع د‌ی‌ماه هم تنها ماده‌ای که تغییراتش با جزییات به رای گذاشته شد، همین ماده انتخاب نواب رئیس بود.

اگر مصوبه آن 13 نفر اطلاع‌رسانی شده باشد، ایرادی ندارد. چون به هر حال آن 13 نفر کارگروه بوده‌اند. حتی یک فرد هم می‌توانست این کار را بک3ند. منتهی مکانیزمش مهم است. آیا جزییات بررسی‌های آن کارگروه برای اعضای مجمع عمومی فرستاده شد یا این‌که در مجمع فی‌ابداهه مطرح شد و از بی‌اطلاعی مجمع عمومی استفاده کردند. این یک. دوم اینکه من چون اساسنامه را ندارم، نمی دانم که این بند که تغییر داده‌اند، مغایر اساسنامه فیفاست یا نه. این خودش مهم است که می‌شود شیوه انتخاب هیات اجرایی را می‌شود تغییر داد. اگر گفته باشد، نواب رئیس عضو هیات اجرایی هستند، آن وقت دیگر نمی‌شود تغییرش داد.

مواد دیگری هم بود که محل ابهام است. آقای کفاشیان آن موقع دنبال افزایش اختیارات رئیس فدراسیون بودند...
رئیس هیچ اختیاری در اساسنامه ندارد. اختیار مال هیات اجرایی است. مثل شرکتها می‌ماند. در شرکت‌ها اختیار مال هیات مدیره است و هیات مدیره به رئیس تفویض می‌کند. آن موقع هم که من عضو afc بودم، درخواست می‌آمد که هیات اجرایی فلان اختیار را به بن‌همام تفویض کند، که هر دفعه مجبور نباشد هیات اجرایی را برای تصمیم‌گیری دعوت کند.

یکی از تغییرات حرف و حدیث‌دار در بخش انتخابات هیات رئیسه بود. در اساسنامه قبلی که شما نوشته بودید، آمده بود که کاندیدای پست ریاست باید توسط 10 عضو مجمع و کاندیدای نواب رئیس و اعضای هیات رئیسه باید توسط 5 عضو مجمع، برای حضور در انتخابات پیشنهاد شده باشند. در اصلاحات سال 90 تبصره‌ای اضافه کردند که می‌گوید رئیس و دیگر اعضای هیات رئیسه، چنانچه بخواهند برای همان پست دوباره نامزد شوند، دیگر نیازی به تاییدیه ان 10 یا 5 نفر ندارند.
نه! تا جایی که من یادم هست این جزو مقررات فیفاست و نمی‌توانند تغییرش بدهند.

ظاهرا همین الان خود بلاتر هم که چند دوره رئیس فیفا بوده، برای حضور مجدد در انتخابات باید توسط تعداد مشخصی از اعضای کنگره فیفا، تایید شود.
این‌ها مغایر فیفاست. احتمالا اگر کسی به فیفا گزارش کند، آنها بررسی خواهند کرد. احتمالا کسی چیزی نگفته، آنها هم فکر می‌کنند همان اساسنامه قبلی دارد اجرا می‌شود.

بعد از آنکه اصلاحات انجام شد، آقای نبی، دبیرکل فدراسیون گفتند که اساسنامه اصلاح شده را به فیفا برده‌اند. حتی قرار شد پاسخ فیفا را هم منتشر کنند که هیچ وقت منتشر نشد.
مکاتبه با فیفا کتبی است. یعنی باید نامه نوشته باشند و بعد انها جواب نامه را داده باشند. دستی چیزی از کسی نمی‌گیرند.

آقای نبی می‌گویند با آقای دکتر غفاری رفته بودند فیفا....
حرف بی‌ربطی است. دکتر غفاری، من یا هر کس دیگری، باید نامه نوشته شود. اگر هم چیزی بگیرند، با نامه می‌گیرند. می‌گویند این را با نامه بده، که جواب بدهیم. فیفا هم حداکثر دو یا سه هفته نامه‌ها را جواب می‌دهد. امکان ندارد نامه‌ای برود فیفا بعد بگویند 6 ماه است جواب داده نشده.

آقای نبی می‌گویند آنها اساسنامه را از ما گرفتند، گفتند بررسی می‌کنیم و اگر موردی باشد به شما خبر می‌دهیم، ولی بعدا هیچ وقت خبری ندادند. در واقع ایشان معتقدند چون آنها تماسی نگرفته‌اند به این معنی است که اصلاحات را تایید کرده‌اند.
این حرف بی‌خود است. اگر فدراسیون حتی یک نامه بی‌خودی هم بنویسد، آنها به همان نامه بی‌خودی هم جواب می‌دهند.بی برو برگرد فیفا جواب می‌دهد.

اجازه بدهید یک سوال بی‌ربط به اساسنامه بپرسم. الان کمیسیون اصل نود مجلس، دارد پرونده‌ای را بررسی می‌کند در مورد فساد در فوتبال. گفته‌می‌شود ممکن است نتیجه این بررسی‌ها این باشد که بخشی از فساد در فوتبال به خاطر فساد خود مدیران فدراسیون است. اگر در نهایت پرونده به اینجا برسد که با مدیران فدراسیون به خاطر فساد، باید برخورد شود، آیا این مغایرت ندارد با اساسنامه که می‌گوید دعواهای فوتبال باید در خانواده فوتبال بررسی شود؟
نه، به هیچ وجه. اگر یادتان باشد در ماجرای فساد فوتبال ایتالیا هم سیستم قضایی این کشور وارد شد. چون آنجا دیگر بحث ملی است. بحث جرم است. تخلفات فوتبالی را کسی خارج از فوتبال نمی‌تواند بررسی کند، ولی دادن رشوه و فساد مالی دیگر مساله فوتبالی نیست.

ولی در ماجرای میزبانی قطر که گفته شد رشوه داده شده، در نهایت خود فیفا رای صادر کرد.
بله ولی رای فیفا این بود که کسی که فساد کرده، از فعالیت در فوتبال محروم می‌شود. منتهی اگر یادتان باشد، چند نفر از آن آقایان زندان رفتند. این دیگر ربطی به فیفا نداشت. مثل بن‌همام. اگر کشور خودش(قطر) سیستم قضایی منظمی داشت، خود بن‌همام هم ممکن بود وارد داستان شود به عنوان کسی که اقدام مجرمانه کرده. اینجا دیگر فقط بحث تخلف فوتبالی نیست، بحث اقدام مجرمانه است.

اگر کسی در زمین فوتبال مثلا توی گوش داور بزند، نمی‌توان بردش کلانتری. اگر این اتفاق بیافتد، آن شخص می‌تواند شکایت کند و پرونده را از کلانتری بیاورد بیرون. در واقع اینجا حق رای با کمیته انضباطی است. ولی اقدام مجرمانه اجتماعی را دادگاه رسیدگی می‌کند. البته خود کمیسیون اصل نود هم رای صادر نمی‌کند. آنها بررسی می‌کنند و در نهایت اگر لازم باشد، پرونده را می‌فرستند قوه قضاییه. آن وقت قوه قضاییه طرف را احضار می‌کند. اگر تشخیص بدهد که جرمی مرتکب شده‌اند، حکم می‌دهد که مثلا بروند زندان یا مبرا هستند چون جرمی مرتکب نشده‌اند.

طبعات احتمالی این اتفاقات نگران کننده نیست؟ مثلا اگر رئیس فدراسیون ایران برود زندان، فیفا چه واکنشی نشان می‌دهد؟
اگر زندانی شود، حتما فیفا ورود می‌کند دلایل را می‌پرسد و اگر ببیند فسادی در کار بوده، ممکن است ایشان را برای همیشه از فوتبال محروم کند. این اقدامات را فیفا خیلی شدید پیگیری می‌کند. یک وقت هست کسی را به خاطر دعواهای سیاسی بازداشت می‌کنند، فیفا در این موارد ورود نمی‌کند. مثل داستان من که افتاده بودم زندان، تا دو سال بعد آن ماجرا هم عضویتم از بین نرفته بود و کرسی‌ام حفظ شده‌بود. آخرش هم خودم استعفا نوشتم. نه فیفا ورود کرد نه ای‌اف سی. اتفاقا اعلام هم کردند که چون ایشان زندانی سیاسی شده، کرسی‌اش حفظ می‌شوند. ولی اگر خود من زندانی شدنم به خاطر فوتبال بود، فیفا ورود پیدا می‌کرد و من را محروم می‌کرد.البته اقدام آنها احتمالا بستگی دارد به اینکه مطلع شده باشند یا نه. مثلا خود آقای کفاشیان هم در دولت قبل به خاطر مسائل فوتبالی بازداشت شدند، ولی ظاهرا فیفا واکنشی نشان نداد.
حکمی در مورد ایشان صادر نشد. اگر حکم صادر می‌شد حتما پیگیری می‌کردند.