آيا شکلات شما را باهوش‌تر می‌کند؟

اما برندگان جوایز نوبل چقدر شکلات می‌خورند و ارتباط احتمالی این دو موضوع چگونه قابل توجیه است؟ فرانس مسرلی که این مطالعه را در دانشگاه کلمبیای نیویورک انجام داده است، اولین‌بار بعد از مطالعه درباره فواید خوردن کاکائو به فکر انجام چنین پژوهشی افتاد. او در مقاله‌ای خواند که مصرف منظم کاکائو باعث بهبود کارکرد مغز در افراد مسنی می‌شود که دچار آسیب‌های شناختی خفیف شده‌اند. این آسیب‌ها معمولا جزو عوامل زوال عقل هستند.

آقای مسرلی می‌گوید: «مطالعات روی موش‌ها نشان داده است که مصرف شکلات باعث افزایش طول عمر و بهبود کارکردهای شناختی آنها می‌شود و حتی حافظه حلزون‌ها با مصرف شکلات بهتر می‌شود.» آقای مسرلی تعداد برندگان جوایز نوبل در هر کشور را به عنوان شاخص هوش عمومی در نظر گرفت و این شاخص را با میزان مصرف شکلات در هر یک از کشورها مقایسه کرد. نتایج این تحقیق، که در مجله پزشکی «نیوانگلند» منتشر شد، جالب توجه بود.

مصرف شکلات و تعداد برندگان جوایز نوبل
آقای مسرلی می‌گوید: «وقتی بین سرانه برندگان جوایز نوبل و مصرف شکلات تناظر برقرار می‌کنید، رابطه بسیار نزدیکی میان این دو عامل مشاهده می‌شود.» شاید عجیب نباشد که سوئیس در بالای جدول شکلاتی هوش قرار گرفت. این کشور هم بالاترین مصرف سرانه شکلات را داشت و هم بالاترین تعداد برندگان جایزه نوبل به نسبت جمعیتش را.

در این بین، سوئد موردی غیرعادی بود. شمار برندگان سوئدی جوایز نوبل بالا بود، اما میانگین مصرف شکلات مردمش بسیار کمتر بود. نظریه آقای مسرلی برای توجیه این اختلاف این است: «بررسی و اعطای جوایز نوبل (به جز جایزه صلح نوبل) در سوئد انجام می‌شود. به‌همین خاطر فکر می‌کنم سوئدی‌ها ممکن است گرایش خفیفی به طرفداری از هموطنانشان داشته باشند.» سوئدی‌ها تنها نصف آلمانی‌ها شکلات می‌خورند، اما به نسبت جمعیتشان دو برابر آلمانی‌ها جوایز نوبل را برده اند ... آیا دلیلش خوردن کوفته قلقلی است؟ «احتمال دیگر این است که سوئدی‌ها به شدت حساس هستند و مقادیر اندک کاکائو برای تحریک هوش آنها کافیست.»

شکلات تلخ
ما هم بررسی‌های غیرعلمی خودمان را انجام دادیم تا ببینیم برندگان جوایز نوبل چقدر شکلات می‌خورند. کریستوفر پیساریدس، استاد مدرسه اقتصاد لندن، احتمال می‌دهد که شکلات خوردن در اینکه در سال ۲۰۱۰ میلادی برنده جایزه نوبل اقتصاد شود، موثر بوده است: «در تمام عمرم شکلات بخشی از رژیم غذایی من بوده است. هر روز شکلات می‌خورم. شکلات خوردن باعث می‌شود سرحال بیایم. برای بردن جایزه نوبل باید کاری ارائه دهید که قبلا به‌فکر سایرین نرسیده باشد. شکلات با ایجاد حس‌های خوب می‌تواند کمی در این زمینه کمک کند. البته مسلما عامل اصلی نیست، اما . . . هر چیزی که کیفیت زندگی را بهتر کند و چشم‌انداز بهتری در زندگی ترسیم کند، به بهبود کیفیت کار انسان هم کمک می‌کند.»

اما رالف زینکرنیگل، که بخش اعظم تحصیلاتش را در سوئیس انجام داده و در سال ۱۹۹۶ میلادی برنده جایزه نوبل پزشکی شد، مثال نقضی در میان هموطنانش است. او می‌گوید: «من از بقیه دور افتاده‌ام، چون هیچوقت در طول سال بیشتر از نیم کیلوگرم شکلات نخورده‌ام.»

رابرت گرابز آمریکایی که در سال ۲۰۰۵ میلادی به همراه یک نفر دیگر جایزه نوبل شیمی را برد، می‌گوید که هر وقت بتواند شکلات می‌خورد: «وقتی جوان‌تر بودم، یکی از دوستانم من را با شکلات آشنا کرد. من اهل پیاده‌روی هستم و موقع پیاده‌روی هر موقع بتوانم شکلات می‌خورم.»

اما این موضوع بحث‌برانگیز است. اریک کرنل، هموطن گرابز که در سال ۲۰۰۱ میلادی جایزه نوبل فیزیک را برد، به خبرگزاری رویترز گفت: «من مقدار زیاد شکلاتی را که می‌خورم، علت اصلی همه موفقیت‌هایم می‌دانم. شخصا فکر می‌کنم شکلات شیری آدم را خنگ می‌کند ... راهش خوردن شکلات تلخ است. در مورد جایزه نوبل شیمی یا پزشکی نمی‌دانم، اما اگر می‌خواهید جایزه نوبل فیزیک را ببرید، باید شکلات تلخ بخورید.» ژاپنی‌ها قطعا تنقلات حاوی کاکائو را دوست دارند، اما میزان مصرف شکلات در این کشور پایین است، و البته تعداد جوایز نوبلی که برده‌اند هم کم است.

شاید برایتان عجیب باشد که بخواهیم از این حرف‌ها نتیجه‌گیری جدی بکنیم. اما همین مورد، نمونه بارزی از این است که تناظر میان دو موضوع، لزوما به معنای وجود رابطه علیت بین آنها نیست.