بن اجاره برای مستاجران چه شد؟

همواره دولت‌ها برنامه‌هایی برای تسهیلات خرید مسکن فراهم می‌کنند، گذشته از اینکه برخی موفق و برخی ناموفق بودند، اما برنامه‌های جدید در صف هستند و برخی مردم حتی قدرت خرید مسکن با حداقل پرداختی را ندارند و مجبورند همچنان مستاجر بمانند. حالا دولت یازدهم در کنار طرح‌های مسکن اجتماعی، حمایتی و مشارکتی که همچنان در صف اجرا هستند، برنامه‌هایی برای مستاجران دارد. در اردیبهشت ماه امسال بود که در طرح مسکن اجتماعی و حمایتی قرار شد برنامه‌ای تحت عنوان اینکه دولت ۶۰ درصد اجاره بهای واحد مسکونی را به صورت بن اجاره برای ۷۰۰ هزار خانوار دهک‌ یک و دو تامین کند، اجرایی کند.

این بن اجاره از سوی یکی از اعضای کمیسیون عمران مجلس در یک برنامه تلویزیونی مطرح شد. علیرضا خسروی دراین باره گفت که براساس این طرح دولت سپرده‌ای در بانک می‌گذارد و به ازای ۷۰۰ هزار نفر تقسیم‌بندی صورت می‌گیرد؛ به طوری که ماهانه ۶۵۰ هزار تومان بن را بین ۷۰۰ هزار نفر مدنظر تقسیم می‌کند. نحوه اجرای این برنامه برای دهک‌های یک و دو مدنظر است؛ به طوری که این رقم در کلان‌شهر‌ها به یک صورت و در روستا‌ها به طور دیگری نیز باید اجرایی شود. برخی بر این باورند که این طرح درقالب‌‌‌ همان مسکن اجتماعی است و قرار است بن اجاره برای ۷۰۰ هزار نفر به صورت بن یا کمک هزینه یا یارانه اجاره در نظر گرفته شود.

این در حالی است که طبق آمار موجود شش میلیون زوج در سن ازدواج قرار دارند و دو میلیون واحد مسکونی در کشور کم داریم، بنابراین برای کنترل بازار مسکن وتامین نیاز مسکن باید باید برای ۱۰ سال آینده ۲۰ میلیون واحد مسکونی (سالی دو میلیون خانه) ساخته شود. خسروی نیز درباره طرح‌های مسکن برای مستاجران توضیح داده است که تصدی‌گری بخش حاکمیتی، مشکلات اجتماعی کوچک بودن متراژ، گسترش اجاره‌نشینی و ابهام در محاسبه منابع از مشکلات این واحد‌ها به شمار می‌رود.

بر این اساس دولت در نظر دارد در مسکن اجتماعی ۶۰ درصد اجاره‌بها را به صورت یارانه یا بن اجاره پرداخت کند. این پرداخت از طریق سپرده‌گذاری هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در بانک‌‌ها با نرخ ۲۳ درصدی است تا به این ترتیب سالانه ۳۴۰ میلیارد تومان سود عاید دولت شود. هرچند اعلام شده ۷۰ هزار واحد مسکونی ساخته می‌شود اما اینکه این میزان پول با چه روشی پرداخت می‌شود ابهام دارد. در مسکن حمایتی قرار است سالانه ۲۵۰ هزار واحد مسکن ساخته شود که در آن ۳۵ درصد اقساط وام خرید توسط دولت تخصیص می‌یابد.

وی با اشاره به اینکه دولت پیش‌بینی کرده در طول چهار سال از محل وجوه اداره شده (بودجه عمومی) ۱۳۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان به مسکن حمایتی اختصاص یابد، گفت: به نظر می‌‌رسد سهم متقاضی از اقساط ماهانه این طرح 1.4 میلیون تومان تا دو میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است. به گفته برخی مسئولان و نمایندگان مجلس مبلغ سپرده‌گذاری متقاضی برای مسکن حمایتی ۵۰ میلیون تومان است. رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران نیز با اشاره به برنامه‌های دولت در بخش اجاره‌بها به تازگی گفته است که تنها یک سیاست خاص همچون مسکن‌مهر یا مسکن‌اجتماعی، قادر به تامین نیاز مسکن دهک‌های کم‌درآمد نخواهد بود، شیوه تجربه شده سایر کشور‌ها در این بخش را به مسولان پیشنهاد کرد.

حسام عقبایی گفت: در خیلی از کشور‌ها، دولت‌ها از مدل «گام‌ به گام» برای پاسخ به نیاز مسکن اقشار هدف (خانوارهایی که جزو سه تا چهار دهک اول جامعه هستند) استفاده می‌کنند به‌طوری‌که در گام اول با اختصاص تسهیلات مسکن‌ اجاره‌ای، وضعیت حاد این گروه تحت کنترل قرار می‌گیرد و در گام‌های بعدی با تقویت قدرت اولیه پس‌انداز در آنها، شرایط خرید مسکن و ارایه مسکن‌ مالکیتی برای آنها فراهم می‌شود.

عقبایی از وزارت راه‌وشهرسازی خواست، اولین برنامه و سیاست اجرایی برای تامین مسکن دهک‌های نیازمند در قالب واگذاری پنج ساله مسکن‌اجاره‌ای، عملیاتی شود. وی تصریح کرد: قاعدتا خانوارهای زیادی هستند که حتی قدرت پس‌انداز برای ورود به طرح‌های مسکن ارزان قیمت دولتی مانند مسکن مهر یا بازپرداخت تسهیلات ارزان قیمت را هم ندارند، بنابراین دولت در چنین شرایطی وظیفه دارد با ایجاد فرصت پس‌انداز برای این خانوار‌ها آنها را گام به گام به سمت خانه‌دار شدن حمایت کند. عقبایی در این باره گفته که به این منظور لازم است دولت با اجرای طرح‌هایی همچون مسکن استیجاری در قالب مسکن حمایتی با حداقل اجاره‌بها، به مدت حداقل پنج سال، با ایجاد فرصت پس‌انداز برای این خانوار‌ها و سپس اعطای تسهیلات ارزان قیمت، از آنها در جهت حل مشکل سکونتی آنها حمایت کند.