بهار نیوز - «گاوخونی» باتلاق پساب‌های صنعتی

گروه جامعه: یک عضو هیئت مدیره انجمن دوستداران طبیعت اصفهان گفت: تالاب زیبای گاوخونی به باتلاق پساب‌های صنعتی و شهری بدل شده چرا که حق آبه زیست محیطی آن در طول چند دهه اخیر اعطا نشده است.

آرش جزینی گفت: اساساً آمار ارایه شده 90 درصدی مصرف آب در بخش کشاورزی، کشوری است و این رقم در خصوص حوضه آبریز زاینده‌رود به عنوان یک حوضه بسته همخوانی ندارد. وی با بیان این‌که بیشترین زمین قابل کشت در استان اصفهان در حد فاصله تالاب گاوخونی تا اصفهان و سپس در لنجانات است، افزود: مدیریت کشاورزی یکی از پیچیده‌ترین مدیریت‌هاست و در حوضه بسته زاینده‌رود آب برداشت شده پس از مصرف دوباره در همین حوضه جاری می‌شود، و برداشت آن فقط مربوط به تبخیر و اندوخته شدن در متابولیسم گیاهی و جانوری است.

این عضو هیئت مدیره انجمن دوستداران طبیعت اصفهان اضافه کرد: بازدهی آب در مزرعه کشاورزی با آبیاری غرق آبی شاید به 30 درصد هم نرسد اما 70 درصد آب فرو رفته در زمین در تراس پایین‌تر دوباره برداشت شده و تکرار این امر در کل حوضه بازدهی آب می‌تواند به بیش از 80 درصد نیز برسد. جزینی تاکید کرد: این حوضه به وسیله ارتفاعات آبده بسته شده که سهم آب زیست محیطی آن به سمت تالاب گاوخونی به عنوان یک منطقه گود روان است، به بیانی دیگر از بلندی‌های زرد کوه تا نائین و از مورچه‌خورت تا مهیار، همه آب‌های زیرزمینی به سمت تالاب روان‌ است اما متاسفانه در دهه‌های اخیر پساب‌های صنعتی و خانگی را به سمت این مکان طبیعی هدایت کرده‌ایم.

تنها ردی از یک رودی باقی‌مانده است
وی با بیان این‌که این تالاب زیبا به باتلاق دفن مواد شیمیایی بدل شده است، خاطرنشان کرد: امروز با مراجعه به باتلاق و برداشت 15 سانتیمتر از خاک فقط شاهد تراوش پساب هستیم، به این معنا که هر آنچه نمک و نیترات و باقی‌مانده فلزات سنگین در این حوضه رها کرده بودیم، امروز خود را می‌نمایاند که با مشاهده بلورهای آن در بوته‌های خار می‌توان به این موضوع پی برد. این عضو هیئت مدیره انجمن دوستداران طبیعت اصفهان با بیان اینکه سر سهم محیط زیست در سال‌های اخیر بی‌کلاه مانده است، گفت: در مسیر زنده رود پس از سد چم آسمان به جای رودخانه فقط نهری قابل دیدن است که همین اندک نیز تا پیش از سد نکوآباد مورد پمپاژ و برداشت‌های غیرقانونی قرار گرفته است.

جزینی با بیان این‌که بیش از 60 سال پیش تالاب گاوخونی حداقل از هفت رود سیراب می‌شد، یادآور شد: دلیل جاری بودن آب تا سد نکو آباد مبارکه، تأمین آب صنایع فولاد، ذوب‌آهن، صنایع دفاع، پلی اکریل و... است اما حق آبه های پایین دست تا گاوخونی دیگر برای متولیان ارزشی ندارد. وی ادامه داد: با دنبال کردن سرچشمه‌های این سرشاخه‌های زنده رود می‌توان دید که توسعه و مصرف صنعتی کشاورزی و جمعیتی، زمین بستر رود را کشت می‌کند و مسکن‌ها را در دامنه آن می‌سازد و تنها داغی سفید بر زمین کشیده شده که ردی از رودی در سالیان گذشته است.

این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: در 60 الی 70 سال اخیر این روند مصرف و برداشت آب از رودخانه و چشمه‌ها از شرق حوضه یعنی از رودشت و برآن و سپس حومه اصفهان به سمت غرب یعنی لنجانات و باغ بهادران و شهرکرد شتاب گرفته است. جزینی با بیان این‌که بخشی از بحث معروف ویلاسازی و برداشت بی‌رویه بالادستی مربوط به فاصله سد زاینده‌رود تا سد چم آسمان است، گفت: از محل این سد آب به سمت شهرهای یزد، اصفهان، کاشان و... در فلات مرکزی می‌رود، به عبارت بهتر دلیل این‌که وزارت نیرو این قسمت از رودخانه را پر آب نگه می‌دارد همین امر انتقال است. وی خاطرنشان کرد: متاسفانه برداشت بی‌رویه قبل از سد زاینده‌رود، یعنی از خروجی تونل اول کوهرنگ برای باغات و هم‌چنین استخرهای پرورش ماهی ادامه دارد.