بهار نیوز - بیم و امیدها برای رسیدن به توافق هسته‌ای

گروه سیاسی: کشورهای غربی و ایران پس از گذشت یک سال مذاکره فشرده، به ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر برای رسیدن به توافق هسته‌ای نزدیک می‌شوند که این امر می‌تواند، برنامه هسته‌ای ایران را در ازای برداشته شدن تحریم‌ها محدود کند.

روزنامه نیویورک‌تایمز در تحلیلی می‌نویسد: با توجه به اینکه این هفته قرار است، آخرین دور از مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 برگزار شود، گفت‌و‌گوهای هفته گذشته‌ که در سطح مقامات عالی در عمان برگزار شد،‌ نتوانست در مورد مسائل مهم برنامه هسته‌ای ایران دستاوردی داشته باشد و حدس و گمان‌ها در مورد اینکه، ایران و 1+5 نمی‌توانند تا ضرب‌الاجل 24 نوامبر به توافق هسته‌ای برسند را افزایش داد.

به دلیل اینکه هیچ کسی نمی‌خواهد شاهد شکست مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 باشد، صحبت‌هایی در مورد تمدید این مذاکرات شده است و پیشرفت‌های قابل‌توجهی هم که در گفت‌و‌گوها صورت گرفته، بررسی شده است. اکنون مهلت باقی‌مانده برای انجام مذاکرات هسته‌ای باید مورد توجه قرار بگیرد تا شانس رسیدن به یک توافق جامع و دائم بررسی شود.

اگر این توافق به نتیجه نرسد، پیامدهایی خواهد داشت. از سال 2002 میلادی، مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 کلید خورد. ایران اعلام کرده است که هدفش از دنبال کردن برنامه هسته‌ای، تولید انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز است اما اندازه و دامنه این فعالیت‌ها، نگرانی‌هایی را در غرب ایجاد کرده است و آنها نگران این موضوع هستند که ایران، یک روز سلاح هسته‌ای تولید کند. هر توافقی که مورد قبول طرفین باشد، باید ساختار مشخصی داشته باشد تا دغدغه‌های طرفین را مرتفع سازد.

اگر توافق هسته‌ای ایران و 1+5 موفقیت‌آمیز باشد، تهران و غرب می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. تحریم‌هایی که علیه ایران تصویب شده است، به تدریج لغو خواهند شد و اقتصاد ایران تقویت و درهای پیوستن این کشور به جامعه جهانی گشوده می‌شود. اگر ایران و 1+5 در مورد پرونده هسته‌ای بتوانند به توافق برسند، این توافق می‌تواند به کشورهای جهان اطمینان دهد که ایران فقط علاقه‌مند به دنبال کردن برنامه هسته‌ای‌اش است و به دنبال رسیدن به سلاح هسته‌ای نیست و می‌تواند در زمینه چالش‌های دیگری مانند جنگ با داعش با غرب همکاری کند.

ایران نمی‌خواهد توانایی‌های خود برای تولید اورانیوم غنی‌شده را کاهش دهد. اورانیوم در راکتورهای تولید برق و تحقیقات پزشکی استفاده می‌شود و در غلظت‌های بالا هم در تولید سلاح‌های هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. «دیوید سانگر» در مقاله اخیرش در روزنامه «تایمز» به این موضوع اشاره می‌کند که ایران می‌خواهد به توافق هسته‌ای با 1+5 برسد و بر اساس آن، بیشتر محموله اورانیوم خود را به روسیه ارسال کند تا مسکو هم‌ این اورانیوم را به میله‌های سوخت‌ تبدیل کند. روسیه می‌خواهد دو راکتور هسته‌ای برای ایران بسازد. اکنون یکی از این راکتورها در نیروگاه بوشهر در حال فعالیت است و این احتمال وجود دارد که 6 راکتور دیگر هم وارد چرخه تولید سوخت هسته‌ای شود. این گام‌ها به ایران اطمینان می‌دهد که می‌تواند نیازهای خود به انرژی را به صورت مستقل برآورده کند.

ایران اکنون 19 هزار سانتریفیوژ دارد که 10 هزار و 200 سانتریفیوژ آن، مشغول فعالیت هستند. قدرت‌های جهان، نخست پیشنهاد محدود کردن سانتریفیوژهای در حال فعالیت ایران به هزار و 500 سانتریفیوژ را مطرح کردند و سپس این تعداد را به 4 هزار سانتریفیوژ افزایش دادند. با وجود این، ‌ایران در مقابل کاهش تعداد سانتریفیوژها مقاومت کرده است. از دیگر موارد حل نشده، می‌توان به این اشاره کرد که چگونه تحریم‌های اقتصادی که علیه ایران تصویب شده است، به سرعت لغو می‌شوند و اینکه آیا بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، می‌توانند آزادانه از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کنند یا خیر.

اکنون نزدیک به یک سال است که ایران به توافق موقت پایبند مانده و برنامه هسته‌ای خود را گسترش نداده است. این تجربه، امیدهایی را به وجود می‌آورد که نشان می‌دهد، ایران می‌تواند به توافق دائم هسته‌ای با 1+5 هم دست یابد. باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا، اخیرا با نوشتن نامه‌ای به آیت‌الله خامنه‌ای گام درستی برداشت. رهبران دیگر جهان هم باید به این موضوع کاملا توجه کنند؛ به دلیل اینکه، توافق ایران و 1+5 در مورد برنامه هسته‌ای، توافق بسیار مهمی است و نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت.