بهار نیوز - موافقان و مخالفان ازدواج موقت چه می‌گویند؟

گروه جامعه: ازدواج موقت (صیغه یا متعه یا عقد انقطاعی)‌، چندین سال است که هر از گاهی به یکی از داغ‌ترین و مورد مناقشه ترین مباحث اجتماعی تبدیل می شود و جامعه شناسان، روانشناسان، سیاسیون و دیگر نخبگان، دیدگاهها و استدلالات خود را مبنی بر رد یا قبول آن بیان می‌دارند.

در این راستا، کانون آینده نگری ایران در اهواز ميزگردي را با حضور چند کارشناس و فعال اجتماعي استان خوزستان برگزار كرد كه چكيده اظهارات آنها را در زير مي‌خوانيد. با این توضیح كه مواضع مطروحه لزوما دیدگاه سایت بهارنیوز نیست و صرفا و در جهت انعكاس دیدگاههای متفاوت درباره پدیده «ازدواج موقت، صیغه یا متعه» منتشر می‌شود.

پروین ارزانی -نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی و عضو کمیسیون زنان کانون- در این میزگرد، اظهار داشت: بدون تردید احساسات افکار و نیازهای انسانها به گستردگی و تنوع نوع بشر است و هرچه این نیازها و رخدادهای پیرو آنها با سنجیدگی بررسی، پیش بینی و در چارچوب قوانین مورد دقت نظر و ضابطه مند گردد قطعا یکی از خلاهای قانونی جامعه مرتفع می گردد. صرف نظراز پسند یا ناپسند بودن ازدواج موقت در جامعه سنتی یا مدرن و عرف جامعه، هر موضوع یا رخداد و در کل هر مساله ای که حتی کمترین احتمال رخداد آن در جامعه می رود بایستی از نظر قانونی بررسی گردیده و حوادث متعاقب آن پیش بینی و قانونمند گردد و لذا بحث صیغه و ازدواج موقت نیز یکی از این سرفصل هاست که نیاز به تدوین قوانین فقهی حقوقی و فردی همه جانبه دارد چنانکه تکلیف حقوقی تمام طرفین دخیل در آن در حال و آینده مانند تکلیف ارث و کودک احتمالی کاملا مشخص گردیده و در واقع قانون نصف و نیمه در این بحث جایگاه ندارد و نظام حقوقی مکلف است راهکار عملی و حقوقی کاملی برای آن تصویب نماید و نظام پژوهش اجتماعی ما الزاما بایستی آن را آسیب شناسی نموده و گوشه های پنهان آن را بررسی و برای جامعه شفاف سازی نماید.

مریم آذردست -کارشناس ارشد روانشناسی- نیز اظهار عقیده کرد: از جمله مزایای که صیغه موقت دارد، اینکه دارای چارچوب و قانون هست و مدت و مهریه مشخص می شود ولی در دوستی که بین زن و مرد صورت می گیرد حد و حدود مشخص نیست. زمانی که مدت صیغه موقت تمام می شود زن باید تا یک مدتی (مدت عده) با کسی ارتباط برقرار نکنه و زمانی که در این مدت باردار شده باشد مشخص می‌شود که از کی باردار شده. یک توصیه که من می کنم اینکه حتما خانم هایی که مطلقه هستند و یا شوهرشان فوت کرده و می خواهند که صیغه موقت کنند، بهتر است که این صیغه موقت ثبت بشود. چون زمانی که در این رابطه باردار میشوند، با توجه به سندی که دارند میتوانند برای بچه ی حاصل از این رابطه شناسنامه بگیرند و مرد موظف است که حقوق بچه را کاملا بپردازد. ولی اگه ازدواج موقت ثبت نشود و زن باردار شود ممکن است مرد مسئولیتش را قبول نکند این قضیه که بچه از راه شرع بوده یا نامشروع بوده برای اثباتش قضیه سخت و پیچیده می شود.
آذردست افزود: با توجه به اینکه ما در حاكمیتی مذهبی زندگی می‌کنیم رابطه ی زن و مرد یا دختر و پسر بدون محرمیت حرام است. مرد یا زنی که همسر خود را از دست داده باشند یا جدا شده باشند به جای سرکوب غریزه‌ی جنسی با صیغه محرمیت می‌توانند این قضیه رو حل کنند.

وی بیان داشت: صیغه موقت برای مردان با توجه به احکام دین آزاد است اما اگر یک مرد مدام در حال صیغه کردن زنان باشد باعث هوسرانی مرد می شود و ارتباط جنسی متعدد که با زنان صیغه ای برقرار میکند بدون رعایت بهداشت در مقاربت جنسی علاوه بر اینکه ممکن است مرد بیماری همچون ایدز یا هپاتیت و سوزاک یا سیفلیس را دچار شود این بیماری را هم به زن دائم و خانواده انتقال دهد.

این روانشناس تصریح کرد: با توجه به اینکه در حال حاضر شرایط ازدواج دائم سخت شده و پسرها نمی‌توانند از پس مخارجش بربیایند در نتیجه صیغه موقت راهی برای کاهش فشار روانی است که بتوانند این غریزه جنسی را ارضا کنند اما همانطور که در دین گفته شده که یک دختره باکره را بدون اذن یا اجازه‌ی پدر نمی‌شود صیغه کرد در نتیجه پسرها زنان مطلقه را انتخاب می‌کنند که این زنان با توجه به اینکه رابطه‌ی زناشویی گذشته موفقی نداشتند به طور غیر مستقیم باعث بدبینی و نگرش منفی در پسرها نسبت به ازدواج دائم و تشکیل خانواده می‌شوند.

مژگان کریمی -جامعه شناس- در این میزگرد بیان داشت: ازدواج موقت چنانکه مولف کتاب "مسلمانی ز سر گیریم" تحقیق کرده‌اند، استناد قوی شرعی ندارد و امامان شیعه نیز هرگز با زنی عقد موقت برقرار نکرده‌اند و در هیچ روایت معتبری آنرا تایید نکرده‌اند، بلکه به استناد اصول کافی و... آنرا زشت و ناپاک شمرده‌اند. فلسفه ازدواج، یگانگی بر اساس عشق، وفاداری و تعهد دائمی بین زن و مرد است و طلاق در دین ما مغضوب ترین کار نزد خدا شمرده شده است. در حالی که در ازدواج موقت، قرار طلاق و جدایی از همان اول گذاشته می‌شود و برایش زمان تعیین می‌شود!

کریمی خاطرنشان کرد: این حقیقت را قبول کنیم که انگیزه اغلب مردان برای این عمل، فشار جنسی، و انگیزه زنان،‌ نیاز مادی است. گذشته از این، بحث قانونی کردن ازدواج موقت، بسیاری زنان را که همسرانشان در ماموریت و مسافرت بسر می‌برند،‌ نگران می‌کند. فرزندانی هم که در این راه بدنیا می‌آیند، همچون فرزندان طلاق، سرشار از مشکلات و ناکامی‌ها هستند.

وی افزود: تخریب شخصیت زن و تحقیر او در ازدواج موقت چنان است که هیچ مرد غیوری، چه دین‌دار و چه بی دین، راضی نمی‌شود که خواهر یا دخترش به آن تن بدهند. مخصوصا این صیغه‌های چند ساعته،‌ بدون هیچ تردیدی،‌ كاملا زیر سئوال است. کرامت زن بالاتر از آن است که بخاطر نیاز مادی جسم و بدن خود را در معرض لذت جویی مرد قرار دهد. بلکه رابطه جنسی تنها با عشق متقابل پسندیده و قابل قبول است.

این جامعه شناس، بیان داشت: اینکه در دوران نامزدی، صیغه عقد موقت خوانده شود، تبعات بدی دارد. چون در این دوره،‌ که دوره شناخت و تصمیم گیری است،‌ معمولا دختر و پسر رابطه جنسی کامل ندارند و ازاله بکارت صورت نمی گیرد اما اگر صیغه خوانده شود، طبیعی است اگر زودتر از موعد و قبل از تصمیم به ازدواج، که ممکن است صورت نگیرد، ازاله بکارت شود.

محمد رضا سیاحی –حقوقدان و وکیل دادگستری- اما می‌گوید: متاسفانه در جامعه و فرهنگ ما ازدواج موقت با فحشاء یکی پنداشته می شود، در حالی که اگر این ازدواج براساس قواعد اخلاقی و قانونی انجام شود نه تنها مذمت بارنیست بلکه می تواند قسمت عمده ای ازمشکلات و نارسایی های اجتماعی را حل کند، امروزه روابط ازاد متاسفانه دارای نظم وانضباط نیستند و بی بندوباری را رواج می دهند که در نهایت این روابط ناراحتی های جسمی و روحی رابرای افراد به همراه خواهند داشت «راسل» فیلسوف مشهور انگلیسی پیشنهاد می کند که «یک نوع نکاح منقطع برای پسران و دختران جوان در نظر گیرند که هم دارای مشکلات ناراحت کننده ازدواج دائم و به دوش کشیدن بار زندگی زناشویی معمولی نباشد و هم جوانان درپرتو آن از مفاسد روابط نامشروع جنسی محفوظ بمانند.»

سیاحی می افزاید: اعتقاد دارم متعه یکی از دمکراتیک ترین احکام اسلام است و غریزه جنسی را میوه ممنوعه تلقی نکرده و چارچوب منظمی را برای برآورده شدن تمایلات جنسی ترسیم کرده است و در واقع با تساهل و تسامح به این قضیه نگاه کرده است البته به شرط اینکه نظم و قاعده خود را حفظ کند و شکل بی بند و باری به خود نگیرد.

فرحناز جامعی نِژاد –عضو ارشد کانون آینده نگری، کارشناس ارشد روانشناسی و استاد دانشگاه- در این میزگرد می‌گوید: من کاملا با ازدواج موقت مخالفم. زیرا در آن آسیب‌های عاطفی برای زنان وجود دارد و وجود زن از نظر عاطفی، به شدت آسیب می بیند. چون در رابطه ای وارد می‌شود که موقت است و از لحاظ روحی، جایی که موقتی باشد، زنان آسیب می‌بینند. چون یک صفت زنانه وابستگی است. متاسفانه در این نوع ازدواج وابستگی پیش می‌آید و بعدش رها می‌شود.

نرگس پیرو زاده -روانشناس- نیز عنوان داشت: من فکر می‌کنم روابط دو نفر از جنس مخالف خارج از ازدواج دائم و قانونی در فرهنگ و جوامع غیراسلامی به صورت دوستی خیلی رواج دارد. در جوامع اسلامی به دلیل اینکه این روابط شرعی و حلال باشد، صیغه جاری می‌شود و حد و حدودی دراین روابط مشخص می‌شود که با رضایت درونی دو طرف باشد، شاید خیلی مضر نباشد و بستگی به نیت طرفین دارد.

وی در عین حال گفت: ولی متأسفانه عده ای افراد سودجو و فرصت‌طلب برای پیش بردن اهداف و نیات غیراخلاقی از صیغه استفاده می‌کنند و با دلیل شرعی بودن این عمل، عمل غیراخلاقی خودشان را توجیه می‌کنند. مثل مردهایی که همسر دارند. این روانشناس افزود: صیغه بیشتر زمانی مفید هست وقتی دو نفری که قصد ازدواج دائم را دارند؛ ولی شناختی از هم ندارند، برای آشنایی و شناخت در دوران نامزدی برای افرادی که اعتقادات مذهبی دارند و خارج از قوانین دین عمل نمی‌کنند، صیغه می‌تواند مفید باشد.