این بود شیب ملایم افزايش قيمت‌ها؟!

گروه اقتصادي: جعفر محمدي سردبير عصرایران؛ در يادداشتي در اين سايت نوشت: از امروز، طبق مصوبه دولت، نان 30 درصد گران شده است. سخنگوی دولت می گوید که چون طی چند سال اخیر قیمت نان گران نشده بود، به نانوایی ها اجازه داده شد "تا 30 درصد" نان را گران کنند. در این باره نکات زیر قابل توجه است:

1 - در شرایطی که طبق اعلام بانک مرکزی، نرخ تورم به حدود 20 درصد رسیده است، چرا باید قیمت نان 30 درصد افزایش پیدا کند؟ مگر حقوق کارمندان بالاتر از نرخ تورم افزایش می یابد که نان شان بیش از این نرخ گران تر شود؟! وانگهی، حق این است که قیمت نان به عنوان استراتژیک ترین ماده غذایی ایرانیان، با نظام یارانه ای موجود کمتر از نرخ تورم افزایش یابد. در این میان دولت باید با ارائه مشوق ها و یارانه هایی، تولید کنندگان نان از کشاورز تا نانوا را مورد حمایت قرار دهد نه این که راحت ترین و البته بدترین گزینه ممکن را انتخاب کند.

تأکید ویژه بر روی نان، از آن جهت است که این محصول کاملاً خاص، برخلاق اقلامی مانند روغن، شکر، نخود، لباس، بلیت هواپیما و ... ابعاد گسترده و عمیق فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دارد و تنها در اقتصاد خلاصه نمی شود. به علاوه، نان در سبد غذایی اقشار آسیب پذیر، سهم بیشتری نسبت به دهک های مرفه دارد. بنابراین، اگر چه افزایش 30 درصدی نان، برای دهک های بالا کوچک ترین اثری ندارد ولی برای مردمانی که در دهک های پایین روزگار می گذرانند، افزایش 50 تومانی نان لواش، می تواند اقتصاد خانواده را تکان دهد و محاسبات سرپرست خانواده را به هم بریزد.

2 - این که بگویند چون چند سالی نان گران نشده بود، بنابراین ناگهان گرانش کردیم هم منطبق با تدبیر نیست زیرا "تثبیت طولانی مدت و افزایش ناگهانی"، ایجاد شوک روانی می کند. بنابراین، "افزایش اندک سالیانه" رویکردی مدبرانه تر است؛ با نان مردم نمی توان بازی کرد.

3 - سخنگوی دولت گفته است که نان "تا 30 درصد" (از یک تا 30 درصد) افزایش قیمت خواهد داشت. از جناب ایشان تقاضا می کنیم درباره حرف اضافه "تا" توضیح دهند. خبرهای رسیده حاکی از آن است که قیمت نان، نه "تا 30 درصد" که "30 درصد" گران شده است. جالب اینجاست که قیمت نان عملاً بیش از 30 درصد گران شده است تا وجوه رد و بدل شده بین مشتریان و نانوایان، رُند شود. مثلاً لواش 160 تومانی، با افزایش 30 درصدی، به 208 تومان رسیده است یا سنگک 600 تومانی، 780 تومان شده است که با توجه به این که پول خرد عملاً در گردونه مبادلات روزمره حذف شده است، به ترتیب و عملاً به قیمت 210 و 800 تومان فروخته می شود و البته چاره ای هم نیست.

4 - قرار بود به جز بنزین که حکایت خاص خود را دارد، افزایش قیمت ها با "شیب ملایم" صورت بگیرد. دولت توضیح دهد که اگر افزایش 30 درصدی قیمت نان در یک شب، شیب آرام است، پس شیب تند چه معنایی می تواند داشته باشد؟
درست است که در دولت قبل، مردم عادت کرده بودند که شب بخوابند و صبح که برخاستند افزایش های نجومی و بسیار بیش از 30 درصد را تجربه کنند ولی این دلیل نمی شود که همان رویه ناصواب ادامه یابد.

مردم به رئیس جمهوری با ادبیاتی جدید رأی ندادند که همان روند استمرار یابد. البته با توجه به واقعیت های اقتصادی، انتظار ارزان شدن یا حتی ثابت ماندن قیمت ها وجود ندارد ولی افزایش 30 درصدی در یک شب و آن هم در کالایی مانند نان، خلاف خواسته و انتظار مردم و خلاف تدبیر و امیدی است که مردم بدان رأی داده اند.