تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۹/۲۷ ساعت ۰۱:۰۲
کد مطلب : ۶۳۷۶۶
زيباكلام: ضرر «موضوع هسته‌ای» بیشتر از جنگ هشت ساله
چاهی که از آن آبی در نمی‌آید اما براي بعضی‌ها نان دارد!
احمد شیرزاد: چرا موضوع هسته‌ای را ناموسی کرده‌اید؟
گروه سياسي: هر سه سخنران میزگرد بررسی 10 سال مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 با عنوان «درباره یک توافق...» که عصر چهارشنبه ۲۶ آذر در تهران برگزار شد به صراحت از هزينه بر شدن برنامه اتمی انتقاد و اعلام کردند که این برنامه بیش از جنگ هشت ساله ایران و عراق به کشور ضربه زده است.
به گزارش ایسنا، يك نماینده اصلاح طلب دوره ششم مجلس در اين ميزگرد گفت: از سیاست رسمی ایران برای پرهیز از استفاده و دستیابی از سلاح هسته‌ای استقبال می‌کنم و مدافع این تصمیم هستم و معتقدم نظام از ابتدا صادقانه گفت که نمی‌خواهد به این سمت حرکت کند. احمد شیرزاد بعدازظهر چهارشنبه در اين میزگرد كه از سوی انجمن اسلامی دانشگاه ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد با بیان این که در سال 79 وقتی وارد مجلس شورای اسلامی شدم درباره سیاست‌های هسته‌ای از هرکس سوال می‌کردم که استراتژی ما در بحث هسته‌ای چیست؟ جوابی نمی‌شنیدم، گفت: متاسفانه در پاسخ به این سوال هرکس جواب را به دیگری موکول می‌کرد. آن زمان از آقای آقازاده پرسیدم و ایشان هم که به عقیده من یک بلدوزر اجرایی برای پیش بردن پروژه‌ها هستند صرفا پاسخ می‌دادند که ما این تعداد پروژه را پیش برده‌ایم و برنامه‌مان برای آینده فلان است.
او با هسته‌ای شدن ایران به طور کلی ابراز مخالفت کرد و افزود: من همان زمان در مجلس مطرح کردم که از چاه هسته‌ای آبی درنمی‌آید مگر برای بعضی‌ها نانی درآید. اما دریغ از یک لیوان آب. با این حال اگر از من بپرسید چرا کشور به سمت هسته‌ای شدن رفت باید بگویم که نمی‌دانم. شیرزاد گفت: بعد از فتح خرمشهر ما 7 سال جنگیدیم و در نهایت کار به قطعنامه 598 کشیده شد و صلح کردیم وقتی یک ملت در فضای ابهام تصمیم می‌گیرد و عده‌ای هم در یک اتاق بسته می‌نشینند و فکر می‌کنند عقل کل هستند در حالی که برای یک ملت تصمیم می‌گیرند همین می‌شود که 20 سال از سیاست هسته‌ای ایران می‌گذرد در حالی‌که این‌جا هستیم. ما در زمینه هسته‌ای نه منابع اولیه داریم و نه احاطه‌ای به فن‌آوری هسته‌ای. ما می‌توانیم در بحث پتروشیمی، نفت و گاز مدعی باشیم چرا که هم منابع و هم احاطه به فن‌آوری داریم.
نماینده پیشین مجلس با اشاره به نیاز ایران به انرژی هسته‌ای گفت: ما برای استفاده‌های پزشکی و تحقیقاتی به چشمه‌های ضعیف رادیواکتیو نیاز داریم و همین برای ما کافی است و هیچ وقت هم تا قبل از تحریم‌ها مشکلی در تامین این چشمه‌ها نداشتیم. در زمینه غنی‌سازی کشورهایی به این سمت می‌روند که نیروگاه‌های هسته‌ای قدرت برای تولید برق داشته باشند و در غیر این‌صورت غنی‌سازی توجیه دیگری ندارد. شیرزاد نظارت بر عملکرد و کارهای اجرایی سازمان انرژی اتمی را خواستار شد. او گفت: این که می‌گویند انرژی هسته‌ای در 200 رشته دیگر تاثیرگذار است و آن‌ها را فعال می‌کند کجاست؟ کسانی که این ادعا را دارند بیایند و چند تا از این رشته‌ها و تاثیراتی که تاکنون انرژی هسته‌ای بر صنایع ما گذاشته است را بگویند.
وی گفت: ایران به لحاظ منابع اورانیوم غنی نیست و متاسفانه در مقاطعی و هم اکنون می‌شنویم که با افتخار می‌گوییم از عمق 300 متری زمین اورانیوم استخراج می‌کنیم و کسی نیست به آقایان بگوید استخراج اورانیوم از عمق 300 متری با چه هزینه ای انجام می‌شود؟ آیا این اورانیوم 10 برابر قیمت جهانی هزینه برای ما ندارد؟ اگر منابع اورانیوم معدن گچین و ساغند را استخراج کنیم فقط 5 سال می‌تواند سوخت یک نیروگاه را تامین کند و این کل ذخایر ماست. وقتی آقای پوتین به تهران آمده بود درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفت که شرایط در این بحث برای ایران به این شکل است که مثلا برای تولید کفش موردنیاز یک خانواده اقدام به ساخت کارخانه کفش‌سازی کنیم.
شیرزاد ادامه داد: با وجود شرایط فعلی و تحریم‌ها تامین 20 هزار مگاوات برق هسته‌ای غیر از وابستگی به روسیه چیزی برای ما ندارد. نماینده دوره ششم مجلس با حمایت از سیاست رسمی ایران مبنی بر پرهیز از دستیابی به سلاح هسته‌ای و فتوای مقام معظم رهبری گفت: به لحاظ توانمندی استراتژیک سیاست رسمی ایران پرهیز از دستیابی و استفاده از سلاح هسته‌ای است و ما از این مساله کم‌ترین خدشه‌ای نمی‌بینیم و من مدافع این تصمیم نظام هستم و آن را به ضرر کشور و منافع ملی نمی‌دانم و معتقدم نظام صادقانه از ابتدا گفته است که نمی‌خواهد به سمت سلاح هسته‌ای برود. و این که آقای شریعتمداری می‌گوید از NPT خارج شویم یک معنا بیشتر ندارد و آن اینکه به سمت سلاح برویم.
وی گفت: غربی‌ها در بحث هسته‌ای یک دایره کشیدند و گفتند از این خط بیرون نروید اما ما به هر دلیلی عبور کردیم و بابت این کار گفتیم برای بازگشتن به عقب چه چیز می‌دهید؟ متاسفانه بحث هسته‌ای در کشور ناموسی شده است و وقتی چیزی ناموسی شد دیگر نمی‌توان بر روی آن گفت‌وگو کرد و مشکل ما در 11 سال گذشته همین مساله بوده است. در حالی‌که می‌توانستیم موضوع هسته‌ای را به عنوان منافع نگاه کنیم و به راحتی این موضوع را حل کنیم. خوشبختانه در دوره جدید مذاکراتی در بین مذاکره‌کنندگان شاهد هستیم که نگاه‌ها به بحث هسته‌ای منافع محور است و این خوب است.
شیرزاد در پاسخ به سوال دانشجویی مبنی بر این که برنامه هسته‌ای ایران وقتی لو رفت که شما نماینده مجلس بودید و خاتمی رییس جمهور اظهار کرد: معتقدم مشکل موضوع هسته‌ای از ابتدا این بود که موضوع به شورای امنیت ملی رفت و با این کار ما پذیرفتیم که مساله مربوط به امنیت ملی است و دیگر از وادی نیازهای تحقیقاتی، پزشکی و کشاورزی خارج شد
و همین باعث شد که انتقاد و بحث در این موضوع مشکل شود. او افزود: وقتی راه نقادی بر روی یک تصمیم و یا مساله گرفته می‌شود هر اتفاقی می‌افتد با این حال معتقدم در دولت خاتمی امکان بیان دیدگاه‌های کارشناسی وجود داشت اما متاسفانه بعد از آن این امکان از بین رفت و بحث‌ها به کوچه و بازار کشیده شد. من هیچ توجیهی در این مساله نمی‌بینم که تاسیسات غنی سازی نطنز در عمق 30 متری زمین و به مساحت 64 هزار متر مربع ساخته شود و باور ندارم که به خاطر افشای مجاهدین خلق فعالیت‌های هسته‌ای ایران رو شد. قطعا این مساله به خاطر عکس‌های هوایی بود که از این منطقه گرفته شده بود. با این حال کشور به خاطر چنین دیدگاه‌های توطئه‌ای هزینه‌های زیادی داده است.
زیبا کلام: «موضوع هسته‌ای» بیشتر از جنگ هشت ساله ایران با عراق به کشور ضربه زد
یک استاد دانشگاه با مثبت ارزیابی کردن برپایی تریبون‌های نقد سیاست‌های هسته‌ای در کشور گفت: این فرصت را مدیون جریان‌های تندرو باید دانست که پس از توافق ژنو برای اولین‌بار سیاست‌های کلی نظام درباره هسته‌ای را به چالش کشیدند.
صادق زیباکلام در اين میزگرد گفت: متاسفانه در بحث هسته‌ای از سال 82 تا قبل از سال 92 اجازه داده نشد درباره موضوع هسته‌ای در ابعاد مختلف در کشور در سطوح متفاوت صحبت شود. معتقدم هر وقت به مردم و مطبوعات اجازه اظهارنظر درباره مسائل داده نشود حاصل کار خیلی خوب درنمی‌آید. ما در مقاطع مختلف تجربیاتی داشتیم که متاسفانه سرنوشتی مشابه موضوع هسته‌ای داشته است از جمله اشغال سفارت آمریکا در سال 58، جنگ تحمیلی و قطعنامه 598.
او ادامه داد: متاسفانه در 11 سال گذشته کسانی که در عرصه هسته‌ای تلاش کردند افرادی انقلابی، وطن پرست شدند و کسانی که درباره این موضوع سیاست کج‌دار و مریز پیش گرفتند به قول آقای احمدی‌نژاد آدم‌های خائن شدند و این برای اولین‌بار است که اجازه داده می‌شود درباره مساله هسته‌ای در تریبون‌های مستقل از حکومت صحبت شود و این دستاوردی است که با روی کارآمدن دولت یازدهم به دست آمده است. زیباکلام گفت: در 8 سال دولت اصولگرای آقای احمدی‌نژاد من مطالب زیادی درباره موضوع هسته‌ای می‌نوشتم و به رسانه‌های تاحدودی منتقد می‌دادم اما سردبیر آن روزنامه مطلب من را به نزدیک‌ترین سطل زباله می‌انداخت و می‌گفتند ما دستورالعمل داریم که مغایر سیاست هسته‌ای کشور چیزی منتشر نکنیم و وقتی در نامه‌ای سرگشاده به آقای رسایی و شریعتمداری نوشتم که هسته‌ای چه گلی به سر ما زده است؟ علیه من اعلام جرم و تشکیل پرونده شد.
این استاد دانشگاه پیداشدن فرصت نقد سیاست هسته‌ای کشور در 11 سال گذشته را به خاطر اصلاح‌طلبان و روی کارآمدن دولت روحانی و یا روند توسعه سیاسی ندانست و با تندرو خواندن جبهه پایداری افزود: این فضا را مدیون جریان‌های تندرو و طرفداران احمدی‌نژاد هستیم. وقتی توافق ژنو صورت گرفت جریان "دلواپسیم" به راه افتاد و این توافق را بدتر از ترکمانچای دانستند و برای اولین‌بار سیاست‌های کلی نظام درباره هسته‌ای به چالش کشیده شد. با این حال این فضا باعث شد تا افرادی مثل من هم به سیاست‌های هسته‌ای 8 ساله دولت احمدی‌نژاد انتقادات‌مان را داشته باشیم.
این استاد دانشگاه درباره سیاست ایران برای ممنوعیت حرکت به سمت تسلیحات هسته‌ای اظهار کرد: ممکن است در سال‌های آینده در شرایطی قرار گیریم که مثلا همه کشورها در منطقه سلاح هسته‌ای داشته باشند و یا به این سمت بروند در این صورت مهم‌ترین گزینه ما این نیست که به سمت سلاح هسته‌ای برویم؟ مثلا فکر کنید درعربستان کسی مثل بن سلطان حکومت را در دست گیرد و به سمت هسته‌ای شدن برود درآن صورت آیا ما احساس آرامش می کنیم؟ و یا حتی بیشتر از آن فکر کنید، که داعش اقدام به دستیابی به سلاح هسته‌ای کند، آیا ما باز هم همان حرفی را می‌زنیم که اکنون می‌زنیم؟ زیبا کلام معتقد است آنقدر که موضوع هسته‌ای به ما صدمه زده جنگ هشت سال تحمیلی نزده است.
این استاد دانشگاه در ادامه به برگزاری همایش بررسی حقوقی دیپلماسی هسته‌ای دولت یازدهم از سوی وزارت خارجه در تابستان سال جاری اشاره کرد و با اشاره به حضورش در این همایش گفت: در آن جلسه آقای عراقچی سخنرانی داشتند که بسیار هم طولانی شد و در پایان قرار شد برخی سوالات را مطرح کند که بنده از او پرسیدم اگر در سال‌های آینده نوه‌ات از تو بپرسد که فکر نمی کنی این هزینه‌ای که برای هسته‌ای صرف شده است را اگر برای مدیریت آب در کشور صرف می کردیم مردم ایران خیلی خوشبخت‌تر نبودند؟
یکی از حاضران در میان جمع پرسید پاسخ آقای عراقچی چه بود؟
زیبا کلام گفت: شاید باورتان نشود اما او گفت: نمی‌دانم.
همان فرد مجددا خطاب به زیبا کلام گفت: از آن‌جایی که ما در آن جلسه نبودیم حرف شما را باور می‌کنیم. زیبا کلام پاسخ داد: گفت‌و‌گوهای آن جلسه ضبط شده است مثل الان که صحبت‌های ما در این جلسه ضبط می‌شود و می‌توانید به آن رجوع کنید. این استاد دانشگاه در ادامه با بیان این که هم‌چنین از آقای عراقچی پرسیدم تصمیم برای هسته‌ای شدن از سوی چه کسی بوده است؟ گفت که عراقچی پاسخ داد هسته‌ای شدن تصمیم نظام بود.
این استاد دانشگاه در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر این که آیا مساله هسته‌ای را بحران می‌دانید با تایید این موضوع گفت: بله قطعا مساله هسته‌ای بحران است. او هم‌چنین درباره سیاست ایران در قبال روسیه اظهار کرد: من حرفی در قبال روسیه ندارم. چه می‌توانم بگویم. روسیه کشوری است که برای منافع ملی خودش اگر 75 میلیون ایرانی هم قربانی شوند ناراحت نمی‌شوند و یقه چاک نمی‌کند. این سیاست روسیه است و نمی‌توان گفت که مسوولان ما از آن بی‌خبرند.
هرمیداس باوند: هاله‌ای نسبی از فرصت‌ها برای حل مساله هسته‌ای دیده می‌شود
هرمیداس باوند گفت: هاله‌ای نسبی از فرصت‌ها در افق تحولات منطقه برای حل معضل‌هایی مثل هسته‌ای دیده می‌شود که باید در مقطع فعلی از این فرصت‌ها استفاده کرد.
داود هرمیداس باوند، در پاسخ به سوال مجری این میزگرد مبنی بر این که در دولت احمدی‌نژاد موضوع هسته‌ای و اقدامات دولت با عملکرد دولت مصدق در ملی کردن صنعت نفت مقایسه شد نظرتان درباره این قیاس چیست؟ گفت: ملی کردن صنعت نفت در آن مقطع یک اقدام مترقیانه بود و آن اقدام موجب شد تا روندهای جدیدی به لحاظ حقوق بین‌الملل در حفظ منابع اولیه کشورها صورت گیرد اما در مساله هسته‌ای موضوع به شکلی پیش رفت که امروز تمام دغدغه و مشکلات برای این است که تحریم‌های اعمال شده برداشته شود و قراردادهایی که در زمینه نفت و گاز در سال‌های گذشته انعقاد شده است و به خاطر تحریم‌ها معطل مانده‌اند دوباره از سر گرفته شود و فضا برای جذب سرمایه گذاری خارجی باز شود.
او ادامه داد: ایران از نظر حقوق بین‌الملل در بحث ملی کردن صنعت نفت پیروز بود و حتی در مقابل ادعای انگلستان در دیوان بین‌المللی دادگستری پیروز بیرون آمد. در آن مقطع جو بین‌المللی به شکلی بود که ملی کردن منابع اولیه کشورهای توسعه نیافته در حالی که کشورهای توسعه یافته چندی پیش از آن اقدام به ملی کردن صنایع و منابع اولیه خود کرده بودند امری غیرقابل کتمان و رد بود و حتی کانال سوئز به تبیعت از ایران از سوی مصر ملی شد. آن چه در دولت مصدق صورت گرفت نوعی مبارزه حق طلبانه مبتنی بر حقوق بین‌الملل بود اما در بحث هسته‌ای روند مقاومت در برابر زورگویی‌ها به سمتی رفت که در بلندمدت حقوق مسلم دیگری از ایران کاسته شد و هر بار بی‌نتیجه ماندن مذاکرات باعث می‌شد تا تحریم‌های جدیدی علیه کشور مشروعیت یابد.
هرمیداس باوند با اشاره به سیاست تهاجمی دولت احمدی‌نژاد در سیاست خارجی‌اش گفت: در دولت احمدی‌نژاد سیاست‌ها به سمت شرق حرکت کرد بنابراین شاهد قطعنامه‌هایی علیه ایران و برنامه هسته‌ای در شورای حکام و شورای امنیت و سپس در سطح یک‌جانبه و ملی بودیم. سیاست مقاومت در دولت احمدی‌نژاد افزایش تحریم‌ها را در پی داشت. این استاد دانشگاه با اشاره به سیاست هسته‌ای دولت یازدهم و شعارهایی که حسن روحانی به خاطر آن‌ها روی کار آمد اظهار کرد: روحانی در مقابل تاریخ و مردم مسوول است و همان‌طور که قبل از انتخابات گفت وظیفه دارد به طور مسالمت آمیز و سازنده موضوع هسته‌ای را حل و فصل کند و این رسالتی است که مردم با رای خود بر دوش او گذاشتند.
هرمیداس باوند خاطرنشان کرد: صنعت ملی نفت ایران امری در اختیار شرکت‌ها و دولت‌های خارجی بود و هیچ فن‌آوری در اختیار ایران و یا بومی ما نبود و ملی شدنش به معنای واقعی کلمه بود اما در بحث هسته‌ای ما چنین ارزیابی نمی‌توانیم داشته باشیم. باید بگویم فقط در الفاظ این دو دوره را می‌توان با یکدیگر مقایسه کرد وگرنه هیچ مبانی منطقی برای مقایسه مصدق با احمدی‌نژاد وجود ندارد. این استاد دانشگاه در پاسخ به این که کشورهای منطقه در پی هسته‌ای شدن هستند اما برخی در کشور معتقدند که باید این مساله را کنار گذاشت هم‌چنین بسیاری از کشورها به دنبال بحث بازدارندگی از این راه هستند گفت: از جمله کشورهایی که به دنبال هسته‌ای شدن است ترکیه است که البته زیر چتر ناتو است و در هر شرایطی از او حمایت می‌شود. هم‌چنین درباره عربستان باید بگویم بعید است عربستان قصد دسترسی به سلاح هسته‌ای داشته باشد و پاکستان که الان ما فکر می‌کنیم سلاح هسته‌ای دارد دیر یا زود به لحاظ قدرت اتمی عقیم خواهد شد. به شکلی که تاسیسات هسته‌ای‌اش به شکل کامل تحت کنترل بین‌المللی قرار گیرد.
وی تاکید کرد: بعید می‌دانم قدرت اتمی بتواند بازدارندگی ایجاد کند. این استاد دانشگاه با بیان این که آشنایی با تکنولوژی هسته‌ای به ضرر کشور نیست و بسیاری از کشورها به طور قابل توجهی از این دانش و تکنولوژی استفاده می‌کنند، افزود: در سال‌های گذشته به خاطر آثار زیست محیطی که استفاده از انرژی هسته‌ای داشته است کشورهایی مثل آلمان و ژاپن به فکر تجدید نظر افتاده‌اند با این حال امروز آگاهی نسبت به تکنولوژی هسته‌ای به شدت گسترش یافته و ما هم می‌توانیم با انجام راستی‌آزمایی‌های بیشتر به بحران به وجود آمده پایان دهیم.
او در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این که آیا تحریم‌ها قابل برداشته شدن است گفت: تا زمانی که مشکلات‌مان را با آمریکا حل و فصل نکنیم کماکان این مسائل ادامه دارد. با این حال معتقدم ما در مذاکرات هسته‌ای و مسائل منطقه در مقطع خاصی قرار داریم. در مقاطعی منافع دو کشوری که با یکدیگر در تعارض هستند به هم نزدیک می‌شود پس از 11 سپتامبر تنها کشوری که منافعش با آمریکا در منطقه هم‌سویی داشت ایران بود و الان فرصت‌هایی در منطقه به وجود آمده است که فکر می‌کنم می‌توان در صورت مدیریت خوب این مسائل را از سر گذراند.
هرمیداس باوند با اشاره به نیاز باراک اوباما به یک دستاورد در مذاکرات هسته‌ای گفت: این ضرورت از سوی دولت اوباما به شدت احساس می‌شود و در مسائل منطقه شرایط به گونه‌ای است که می‌توان در صورت استفاده از این فرصت در بحث هسته‌ای به نتیجه رسید. اگر از فرصت‌های پیش آمده در منطقه به خوبی استفاده کنیم می‌توان در جهت حل مجموعه معضلات‌مان در منطقه پیش رویم. در عین حال این روند پیچیدگی‌هایی دارد. این استاد دانشگاه ادامه داد: خواست ایران لغو کامل تحریم‌هاست اما احتمالا یک روند گام به گام در پیش خواهد بود. با این حال برخی مواضع از جمله مواضع اتحادیه اروپا می‌تواند در این روند خواست ایران را بیشتر تامین کند. وی تاکید کرد: چنان‌چه منافع حیاتی کشور به موقع حفظ نشود از دست می‌رود و دیگر قابل بازگرداندن نیست.
او با هسته‌ای شدن ایران به طور کلی ابراز مخالفت کرد و افزود: من همان زمان در مجلس مطرح کردم که از چاه هسته‌ای آبی درنمی‌آید مگر برای بعضی‌ها نانی درآید. اما دریغ از یک لیوان آب. با این حال اگر از من بپرسید چرا کشور به سمت هسته‌ای شدن رفت باید بگویم که نمی‌دانم. شیرزاد گفت: بعد از فتح خرمشهر ما 7 سال جنگیدیم و در نهایت کار به قطعنامه 598 کشیده شد و صلح کردیم وقتی یک ملت در فضای ابهام تصمیم می‌گیرد و عده‌ای هم در یک اتاق بسته می‌نشینند و فکر می‌کنند عقل کل هستند در حالی که برای یک ملت تصمیم می‌گیرند همین می‌شود که 20 سال از سیاست هسته‌ای ایران می‌گذرد در حالی‌که این‌جا هستیم. ما در زمینه هسته‌ای نه منابع اولیه داریم و نه احاطه‌ای به فن‌آوری هسته‌ای. ما می‌توانیم در بحث پتروشیمی، نفت و گاز مدعی باشیم چرا که هم منابع و هم احاطه به فن‌آوری داریم.
نماینده پیشین مجلس با اشاره به نیاز ایران به انرژی هسته‌ای گفت: ما برای استفاده‌های پزشکی و تحقیقاتی به چشمه‌های ضعیف رادیواکتیو نیاز داریم و همین برای ما کافی است و هیچ وقت هم تا قبل از تحریم‌ها مشکلی در تامین این چشمه‌ها نداشتیم. در زمینه غنی‌سازی کشورهایی به این سمت می‌روند که نیروگاه‌های هسته‌ای قدرت برای تولید برق داشته باشند و در غیر این‌صورت غنی‌سازی توجیه دیگری ندارد. شیرزاد نظارت بر عملکرد و کارهای اجرایی سازمان انرژی اتمی را خواستار شد. او گفت: این که می‌گویند انرژی هسته‌ای در 200 رشته دیگر تاثیرگذار است و آن‌ها را فعال می‌کند کجاست؟ کسانی که این ادعا را دارند بیایند و چند تا از این رشته‌ها و تاثیراتی که تاکنون انرژی هسته‌ای بر صنایع ما گذاشته است را بگویند.
وی گفت: ایران به لحاظ منابع اورانیوم غنی نیست و متاسفانه در مقاطعی و هم اکنون می‌شنویم که با افتخار می‌گوییم از عمق 300 متری زمین اورانیوم استخراج می‌کنیم و کسی نیست به آقایان بگوید استخراج اورانیوم از عمق 300 متری با چه هزینه ای انجام می‌شود؟ آیا این اورانیوم 10 برابر قیمت جهانی هزینه برای ما ندارد؟ اگر منابع اورانیوم معدن گچین و ساغند را استخراج کنیم فقط 5 سال می‌تواند سوخت یک نیروگاه را تامین کند و این کل ذخایر ماست. وقتی آقای پوتین به تهران آمده بود درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفت که شرایط در این بحث برای ایران به این شکل است که مثلا برای تولید کفش موردنیاز یک خانواده اقدام به ساخت کارخانه کفش‌سازی کنیم.
شیرزاد ادامه داد: با وجود شرایط فعلی و تحریم‌ها تامین 20 هزار مگاوات برق هسته‌ای غیر از وابستگی به روسیه چیزی برای ما ندارد. نماینده دوره ششم مجلس با حمایت از سیاست رسمی ایران مبنی بر پرهیز از دستیابی به سلاح هسته‌ای و فتوای مقام معظم رهبری گفت: به لحاظ توانمندی استراتژیک سیاست رسمی ایران پرهیز از دستیابی و استفاده از سلاح هسته‌ای است و ما از این مساله کم‌ترین خدشه‌ای نمی‌بینیم و من مدافع این تصمیم نظام هستم و آن را به ضرر کشور و منافع ملی نمی‌دانم و معتقدم نظام صادقانه از ابتدا گفته است که نمی‌خواهد به سمت سلاح هسته‌ای برود. و این که آقای شریعتمداری می‌گوید از NPT خارج شویم یک معنا بیشتر ندارد و آن اینکه به سمت سلاح برویم.
وی گفت: غربی‌ها در بحث هسته‌ای یک دایره کشیدند و گفتند از این خط بیرون نروید اما ما به هر دلیلی عبور کردیم و بابت این کار گفتیم برای بازگشتن به عقب چه چیز می‌دهید؟ متاسفانه بحث هسته‌ای در کشور ناموسی شده است و وقتی چیزی ناموسی شد دیگر نمی‌توان بر روی آن گفت‌وگو کرد و مشکل ما در 11 سال گذشته همین مساله بوده است. در حالی‌که می‌توانستیم موضوع هسته‌ای را به عنوان منافع نگاه کنیم و به راحتی این موضوع را حل کنیم. خوشبختانه در دوره جدید مذاکراتی در بین مذاکره‌کنندگان شاهد هستیم که نگاه‌ها به بحث هسته‌ای منافع محور است و این خوب است.
شیرزاد در پاسخ به سوال دانشجویی مبنی بر این که برنامه هسته‌ای ایران وقتی لو رفت که شما نماینده مجلس بودید و خاتمی رییس جمهور اظهار کرد: معتقدم مشکل موضوع هسته‌ای از ابتدا این بود که موضوع به شورای امنیت ملی رفت و با این کار ما پذیرفتیم که مساله مربوط به امنیت ملی است و دیگر از وادی نیازهای تحقیقاتی، پزشکی و کشاورزی خارج شد
شيرزاد: هیچکس در ایران نمی‌داند ما به چه دلیلی به مسیر هسته‌ای شدن پا گذاشته‌ایم و این امر دقیقاً مانند ادامه جنگ بعد از آزادسازی خرمشهر است. از این چاه (صنعت هسته‌ای) آبی در نمی‌آید، مگر اینکه برای برخی افراد نانی درآید، از سال 82 تاکنون دریغ از یک لیوان آب برای کشور. وقتی در ایران 10 نفر در یک اتاق تصمیم‌گیری می‌کنند وضعیت کشور همین می‌شود. 50هزار نفر در سازمان انرژی اتمی حقوق دریافت می‌کنند، بودجه فراوان برای صنایع هسته‌ای منجر به هیچگونه تکانی به علم کشور نشده است، ضمن اینکه این سازمان نیز هیچگونه نظارتی را بر نمی‌تابد. تولید اورانیوم در جمهوری اسلامی ایران 10 برابر قیمت جهانی تمام می‌شود. ضمن اینکه هیچگونه برداشتی نیز از معدن ساغند یزد تا کنون به دست نیامده و فقط فعلاً از معدن گچین بندرعباس برداشت می‌کنیم. احداث نیروگاه‌های جدید هسته‌ای برای کشورمان وابستگی مطلق را به روسیه به بار خواهد آورد. در اوایل انقلاب افراد انقلابی با مارکسیست‌ها مشکلات اساسی داشتند و مشخص نیست که چرا هم‌اکنون روس‌ها عزیز و خوب شده‌اند؟ متأسفانه برخی افراد خصوصاً دلواپسان مسئله هسته‌ای را به ناموس یا ایدئولوژی نظام تبدیل کرده‌اند، وقتی چیزی به ناموس تبدیل شود نمی‌توان برای آن چانه‌زنی کرد. طرف غربی در مذاکرات در مورد اورانیوم دپو شده ایران مشکل دارد، در حالی که هیچ گونه نظری در مورد نیروگاه بوشهر ندارد، زیرا دپویی در آنجا صورت نگرفته است. وقتی اروانیوم به شکل UF6 غنی‌شده دپو می‌شود شبهاتی پیش می‌آید که اگر مجددا به دستگاه سانتریفیوژ بعدی تزریق شود، غنای آن می‌تواند بیشتر شود. حجم ذخایر فعلی اورانیوم تنها کفاف 5 سال ایران را می‌دهد، در حالی که 10 سال هم روس‌ها ضمانت دادند که سوخت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را تهیه کنند، پس چرا باید تحریم‌ها و فشارها را تحمل کنیم؟
اگر جمهوری اسلامی ایران به جای 10 هزار دستگاه سانیتریفیوژ 500 یا هزار و یا حتی 1 دستگاه داشته باشد چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ برخی افراد و مسئولان متوجه شدند که پافشاری و ایستادگی بر روی تعداد دستگاه‌های سانتریفیوژ منفعتی را برای ما ندارد. داشتن فناوری و صنعت هسته‌ای برای کشور ما هزینه تحمل تحریم‌ها و فشارها را در بر داشته است و اگر قرار بود این فشارها را تحمل کنیم، آیا بهتر نبود که نیروگاه و رآکتور کانادایی و یا فرانسوی را خریداری کنیم که بسیار بهتر از نیروگاه‌های عقب‌مانده با تکنولوژی قدیمی روس‌هاست؟ وی تصریح کرد: بیش از 30 شرکت و کارگاه با بودجه‌های مخفی در اختیار سازمان انرژی اتمی است و من از صالحی رئیس این سازمان سؤال می‌کنم که چرا باید پول بیت‌المال را به حلقوم روس‌ها برای تفاهم‌نامه جدید بریزیم.
مشکل هسته‌ای ایران از زمانی آغاز شد که این موضوع به شورای عالی امنیت ملی رفت و خود ما پذیرفتیم که این امر موضوعی امنیتی است و راه نقادی آن را بستیم. ما مثل کبک سرمان را زیر برف کرده‌ایم، ولی غرب با کمک عکسبرداری هوایی و مجاهدین خلق سر به زنگاه بر علیه ایران وارد عمل شدند. در حالی که هم‌اکنون فناوری هسته‌ای را به دست آورده و علم آن را یاد گرفته‌ایم پس فرقی نمی‌کند که چه تعدادی دستگاه سانتریفیوژ در کشور داشته باشیم.
زیبا کلام: «موضوع هسته‌ای» بیشتر از جنگ هشت ساله ایران با عراق به کشور ضربه زد
یک استاد دانشگاه با مثبت ارزیابی کردن برپایی تریبون‌های نقد سیاست‌های هسته‌ای در کشور گفت: این فرصت را مدیون جریان‌های تندرو باید دانست که پس از توافق ژنو برای اولین‌بار سیاست‌های کلی نظام درباره هسته‌ای را به چالش کشیدند.
صادق زیباکلام در اين میزگرد گفت: متاسفانه در بحث هسته‌ای از سال 82 تا قبل از سال 92 اجازه داده نشد درباره موضوع هسته‌ای در ابعاد مختلف در کشور در سطوح متفاوت صحبت شود. معتقدم هر وقت به مردم و مطبوعات اجازه اظهارنظر درباره مسائل داده نشود حاصل کار خیلی خوب درنمی‌آید. ما در مقاطع مختلف تجربیاتی داشتیم که متاسفانه سرنوشتی مشابه موضوع هسته‌ای داشته است از جمله اشغال سفارت آمریکا در سال 58، جنگ تحمیلی و قطعنامه 598.
او ادامه داد: متاسفانه در 11 سال گذشته کسانی که در عرصه هسته‌ای تلاش کردند افرادی انقلابی، وطن پرست شدند و کسانی که درباره این موضوع سیاست کج‌دار و مریز پیش گرفتند به قول آقای احمدی‌نژاد آدم‌های خائن شدند و این برای اولین‌بار است که اجازه داده می‌شود درباره مساله هسته‌ای در تریبون‌های مستقل از حکومت صحبت شود و این دستاوردی است که با روی کارآمدن دولت یازدهم به دست آمده است. زیباکلام گفت: در 8 سال دولت اصولگرای آقای احمدی‌نژاد من مطالب زیادی درباره موضوع هسته‌ای می‌نوشتم و به رسانه‌های تاحدودی منتقد می‌دادم اما سردبیر آن روزنامه مطلب من را به نزدیک‌ترین سطل زباله می‌انداخت و می‌گفتند ما دستورالعمل داریم که مغایر سیاست هسته‌ای کشور چیزی منتشر نکنیم و وقتی در نامه‌ای سرگشاده به آقای رسایی و شریعتمداری نوشتم که هسته‌ای چه گلی به سر ما زده است؟ علیه من اعلام جرم و تشکیل پرونده شد.
این استاد دانشگاه پیداشدن فرصت نقد سیاست هسته‌ای کشور در 11 سال گذشته را به خاطر اصلاح‌طلبان و روی کارآمدن دولت روحانی و یا روند توسعه سیاسی ندانست و با تندرو خواندن جبهه پایداری افزود: این فضا را مدیون جریان‌های تندرو و طرفداران احمدی‌نژاد هستیم. وقتی توافق ژنو صورت گرفت جریان "دلواپسیم" به راه افتاد و این توافق را بدتر از ترکمانچای دانستند و برای اولین‌بار سیاست‌های کلی نظام درباره هسته‌ای به چالش کشیده شد. با این حال این فضا باعث شد تا افرادی مثل من هم به سیاست‌های هسته‌ای 8 ساله دولت احمدی‌نژاد انتقادات‌مان را داشته باشیم.
این استاد دانشگاه درباره سیاست ایران برای ممنوعیت حرکت به سمت تسلیحات هسته‌ای اظهار کرد: ممکن است در سال‌های آینده در شرایطی قرار گیریم که مثلا همه کشورها در منطقه سلاح هسته‌ای داشته باشند و یا به این سمت بروند در این صورت مهم‌ترین گزینه ما این نیست که به سمت سلاح هسته‌ای برویم؟ مثلا فکر کنید درعربستان کسی مثل بن سلطان حکومت را در دست گیرد و به سمت هسته‌ای شدن برود درآن صورت آیا ما احساس آرامش می کنیم؟ و یا حتی بیشتر از آن فکر کنید، که داعش اقدام به دستیابی به سلاح هسته‌ای کند، آیا ما باز هم همان حرفی را می‌زنیم که اکنون می‌زنیم؟ زیبا کلام معتقد است آنقدر که موضوع هسته‌ای به ما صدمه زده جنگ هشت سال تحمیلی نزده است.
این استاد دانشگاه در ادامه به برگزاری همایش بررسی حقوقی دیپلماسی هسته‌ای دولت یازدهم از سوی وزارت خارجه در تابستان سال جاری اشاره کرد و با اشاره به حضورش در این همایش گفت: در آن جلسه آقای عراقچی سخنرانی داشتند که بسیار هم طولانی شد و در پایان قرار شد برخی سوالات را مطرح کند که بنده از او پرسیدم اگر در سال‌های آینده نوه‌ات از تو بپرسد که فکر نمی کنی این هزینه‌ای که برای هسته‌ای صرف شده است را اگر برای مدیریت آب در کشور صرف می کردیم مردم ایران خیلی خوشبخت‌تر نبودند؟
یکی از حاضران در میان جمع پرسید پاسخ آقای عراقچی چه بود؟
زیبا کلام گفت: شاید باورتان نشود اما او گفت: نمی‌دانم.
همان فرد مجددا خطاب به زیبا کلام گفت: از آن‌جایی که ما در آن جلسه نبودیم حرف شما را باور می‌کنیم. زیبا کلام پاسخ داد: گفت‌و‌گوهای آن جلسه ضبط شده است مثل الان که صحبت‌های ما در این جلسه ضبط می‌شود و می‌توانید به آن رجوع کنید. این استاد دانشگاه در ادامه با بیان این که هم‌چنین از آقای عراقچی پرسیدم تصمیم برای هسته‌ای شدن از سوی چه کسی بوده است؟ گفت که عراقچی پاسخ داد هسته‌ای شدن تصمیم نظام بود.
این استاد دانشگاه در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر این که آیا مساله هسته‌ای را بحران می‌دانید با تایید این موضوع گفت: بله قطعا مساله هسته‌ای بحران است. او هم‌چنین درباره سیاست ایران در قبال روسیه اظهار کرد: من حرفی در قبال روسیه ندارم. چه می‌توانم بگویم. روسیه کشوری است که برای منافع ملی خودش اگر 75 میلیون ایرانی هم قربانی شوند ناراحت نمی‌شوند و یقه چاک نمی‌کند. این سیاست روسیه است و نمی‌توان گفت که مسوولان ما از آن بی‌خبرند.
هرمیداس باوند: هاله‌ای نسبی از فرصت‌ها برای حل مساله هسته‌ای دیده می‌شود
هرمیداس باوند گفت: هاله‌ای نسبی از فرصت‌ها در افق تحولات منطقه برای حل معضل‌هایی مثل هسته‌ای دیده می‌شود که باید در مقطع فعلی از این فرصت‌ها استفاده کرد.
داود هرمیداس باوند، در پاسخ به سوال مجری این میزگرد مبنی بر این که در دولت احمدی‌نژاد موضوع هسته‌ای و اقدامات دولت با عملکرد دولت مصدق در ملی کردن صنعت نفت مقایسه شد نظرتان درباره این قیاس چیست؟ گفت: ملی کردن صنعت نفت در آن مقطع یک اقدام مترقیانه بود و آن اقدام موجب شد تا روندهای جدیدی به لحاظ حقوق بین‌الملل در حفظ منابع اولیه کشورها صورت گیرد اما در مساله هسته‌ای موضوع به شکلی پیش رفت که امروز تمام دغدغه و مشکلات برای این است که تحریم‌های اعمال شده برداشته شود و قراردادهایی که در زمینه نفت و گاز در سال‌های گذشته انعقاد شده است و به خاطر تحریم‌ها معطل مانده‌اند دوباره از سر گرفته شود و فضا برای جذب سرمایه گذاری خارجی باز شود.
او ادامه داد: ایران از نظر حقوق بین‌الملل در بحث ملی کردن صنعت نفت پیروز بود و حتی در مقابل ادعای انگلستان در دیوان بین‌المللی دادگستری پیروز بیرون آمد. در آن مقطع جو بین‌المللی به شکلی بود که ملی کردن منابع اولیه کشورهای توسعه نیافته در حالی که کشورهای توسعه یافته چندی پیش از آن اقدام به ملی کردن صنایع و منابع اولیه خود کرده بودند امری غیرقابل کتمان و رد بود و حتی کانال سوئز به تبیعت از ایران از سوی مصر ملی شد. آن چه در دولت مصدق صورت گرفت نوعی مبارزه حق طلبانه مبتنی بر حقوق بین‌الملل بود اما در بحث هسته‌ای روند مقاومت در برابر زورگویی‌ها به سمتی رفت که در بلندمدت حقوق مسلم دیگری از ایران کاسته شد و هر بار بی‌نتیجه ماندن مذاکرات باعث می‌شد تا تحریم‌های جدیدی علیه کشور مشروعیت یابد.
هرمیداس باوند با اشاره به سیاست تهاجمی دولت احمدی‌نژاد در سیاست خارجی‌اش گفت: در دولت احمدی‌نژاد سیاست‌ها به سمت شرق حرکت کرد بنابراین شاهد قطعنامه‌هایی علیه ایران و برنامه هسته‌ای در شورای حکام و شورای امنیت و سپس در سطح یک‌جانبه و ملی بودیم. سیاست مقاومت در دولت احمدی‌نژاد افزایش تحریم‌ها را در پی داشت. این استاد دانشگاه با اشاره به سیاست هسته‌ای دولت یازدهم و شعارهایی که حسن روحانی به خاطر آن‌ها روی کار آمد اظهار کرد: روحانی در مقابل تاریخ و مردم مسوول است و همان‌طور که قبل از انتخابات گفت وظیفه دارد به طور مسالمت آمیز و سازنده موضوع هسته‌ای را حل و فصل کند و این رسالتی است که مردم با رای خود بر دوش او گذاشتند.
هرمیداس باوند خاطرنشان کرد: صنعت ملی نفت ایران امری در اختیار شرکت‌ها و دولت‌های خارجی بود و هیچ فن‌آوری در اختیار ایران و یا بومی ما نبود و ملی شدنش به معنای واقعی کلمه بود اما در بحث هسته‌ای ما چنین ارزیابی نمی‌توانیم داشته باشیم. باید بگویم فقط در الفاظ این دو دوره را می‌توان با یکدیگر مقایسه کرد وگرنه هیچ مبانی منطقی برای مقایسه مصدق با احمدی‌نژاد وجود ندارد. این استاد دانشگاه در پاسخ به این که کشورهای منطقه در پی هسته‌ای شدن هستند اما برخی در کشور معتقدند که باید این مساله را کنار گذاشت هم‌چنین بسیاری از کشورها به دنبال بحث بازدارندگی از این راه هستند گفت: از جمله کشورهایی که به دنبال هسته‌ای شدن است ترکیه است که البته زیر چتر ناتو است و در هر شرایطی از او حمایت می‌شود. هم‌چنین درباره عربستان باید بگویم بعید است عربستان قصد دسترسی به سلاح هسته‌ای داشته باشد و پاکستان که الان ما فکر می‌کنیم سلاح هسته‌ای دارد دیر یا زود به لحاظ قدرت اتمی عقیم خواهد شد. به شکلی که تاسیسات هسته‌ای‌اش به شکل کامل تحت کنترل بین‌المللی قرار گیرد.
وی تاکید کرد: بعید می‌دانم قدرت اتمی بتواند بازدارندگی ایجاد کند. این استاد دانشگاه با بیان این که آشنایی با تکنولوژی هسته‌ای به ضرر کشور نیست و بسیاری از کشورها به طور قابل توجهی از این دانش و تکنولوژی استفاده می‌کنند، افزود: در سال‌های گذشته به خاطر آثار زیست محیطی که استفاده از انرژی هسته‌ای داشته است کشورهایی مثل آلمان و ژاپن به فکر تجدید نظر افتاده‌اند با این حال امروز آگاهی نسبت به تکنولوژی هسته‌ای به شدت گسترش یافته و ما هم می‌توانیم با انجام راستی‌آزمایی‌های بیشتر به بحران به وجود آمده پایان دهیم.
او در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این که آیا تحریم‌ها قابل برداشته شدن است گفت: تا زمانی که مشکلات‌مان را با آمریکا حل و فصل نکنیم کماکان این مسائل ادامه دارد. با این حال معتقدم ما در مذاکرات هسته‌ای و مسائل منطقه در مقطع خاصی قرار داریم. در مقاطعی منافع دو کشوری که با یکدیگر در تعارض هستند به هم نزدیک می‌شود پس از 11 سپتامبر تنها کشوری که منافعش با آمریکا در منطقه هم‌سویی داشت ایران بود و الان فرصت‌هایی در منطقه به وجود آمده است که فکر می‌کنم می‌توان در صورت مدیریت خوب این مسائل را از سر گذراند.
هرمیداس باوند با اشاره به نیاز باراک اوباما به یک دستاورد در مذاکرات هسته‌ای گفت: این ضرورت از سوی دولت اوباما به شدت احساس می‌شود و در مسائل منطقه شرایط به گونه‌ای است که می‌توان در صورت استفاده از این فرصت در بحث هسته‌ای به نتیجه رسید. اگر از فرصت‌های پیش آمده در منطقه به خوبی استفاده کنیم می‌توان در جهت حل مجموعه معضلات‌مان در منطقه پیش رویم. در عین حال این روند پیچیدگی‌هایی دارد. این استاد دانشگاه ادامه داد: خواست ایران لغو کامل تحریم‌هاست اما احتمالا یک روند گام به گام در پیش خواهد بود. با این حال برخی مواضع از جمله مواضع اتحادیه اروپا می‌تواند در این روند خواست ایران را بیشتر تامین کند. وی تاکید کرد: چنان‌چه منافع حیاتی کشور به موقع حفظ نشود از دست می‌رود و دیگر قابل بازگرداندن نیست.
