بهار نیوز - مهمترین اختلاف در مذاکرات هسته‌اي چیست؟

گروه سياسي: یکی از اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای ایران اعلام کرد: ایران نشانه هایی را از آمادگی آمریکا و اتحادیه اروپا برای لغو تحریم های اقتصادی بعد از توافق کامل با ایران، دریافت کرده است.

به گزارش واحد مركزي خبر، وي افزود: مذاکره کنندگان آمریکا و اتحادیه اروپا آمادگی خود را برای لغو تحریم های اقتصادی بعد از توافق کامل با ایران اعلام کرده اند. به گفته وی مشکل اصلی در موضوع لغو تحریم ها، تحریم هایی است که از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد و دولت آمریکا وضع شده اند. لغو تحریم های وضع شده از سوی دولت آمریکا به تصویب کنگره این کشور نیاز دارد. دور تازه مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه موسوم به 1+5 (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان) 15مارس (24 اسفند) در حالی در سوئیس آغاز شد که با نزدیک شدن به ضرب‌الاجلی که برای رسیدن به چارچوب توافق تعیین شده، گفت‌وگوها بار دیگر اهمیت دوچندانی یافته است. در حالی که طرفین قرار بود تا سوم آذر امسال بر سر راهکار جامع به توافق برسند، پابرجا بودن اختلافات موجب شد تا گفت‌وگوها برای بار دوم تمدید شود. بر اساس برنامه جدید، دو طرف برای رسیدن به چارچوب توافق نهایی تا 9 تیر ماه زمان دارند.

در همين حال، کاخ سفید آمریکا اعلام کرد که باراک اوباما و فرانسوا اولاند همتای فرانسوی او، روز جمعه در گفت وگویی تلفنی بر هدف مشترک خود برای رسیدن به توافقی بلندمدت در خصوص برنامه هسته ای ایران تاکید کردند. به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری روسی «اسپوتنیک»، کاخ سفید با صدور بیانیه ای اعلام کرد که «روسای جمهوری دو کشور بر تعهد خود برای رسیدن به یک توافق فراگیر بلندمدت که به طور کامل و قابل راستی آزمایی، نگرانی های جامعه بین المللی درخصوص برنامه هسته ای ایران را برطرف سازد، تاکید کردند.»

براساس این بیانیه، اوباما و اولاند همچنین خاطرنشان کردند که «ایران باید گام هایی برای حل و فصل چند موضوع باقیمانده، بردارد.» در همین حال، خبرنگار شبکه تلویزیونی فرانس ۲۴ در لوزان سوئیس گفت که اعضای گروه ۱+۵ بر سر مدت توافق هسته ای با ایران اختلاف دارند. به گفته خبرنگار این شبکه فرانسوی، «مشکل این است که حتی در میان اعضای گروه ۱+۵ به خصوص درباره مدت زمان توافق اختلاف وجود دارد؛ به نظر می رسد فرانسه خواستار مدت زمان ۱۵ سال برای توافق هستند اما آمریکایی ها به ۱۰ سال راضی اند.»

رای‌گیری کنگره برای طرح الزام تایید توافق آمریکا و ایران عقب افتاد
از سوي ديگر، سناتورهای دموکرات و جمهوری‌خواه در مجلس سنای آمریکا روز پنج‌شنبه توافق کردند رای‌گیری برای تصویب طرح لزوم این که هرگونه توافق آمریکا با ایران به تایید کنگره آمریکا برسد «دست‌کم تا نیمه آوریل»، ۲۶ فروردین ۱۳۹۴، به تاخیر بیفتد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، بر اساس توافق اعضای دموکرات و جمهوری‌خواه کنگره آمریکا این طرح در نیمه آوریل در دستورکار قرار خواهدگرفت. خبر تعویق در رای‌گیری برای این طرح تنها ساعاتی پس از آن منتشر شد که باب کورکر، سناتور جمهوری‌خواه و رئیس کمیته روابط‌ خارجی سنا، اعلام کرد که این طرح پنج‌شنبه هفته آینده به رای گذاشته خواهد شد. سناتورهای دموکرات مخالف تصویب چنین طرحی بودند که به باور آنها «تاثیر منفی عمیقی» بر مذاکرات هسته‌ای در حال انجام ایران و آمریکا بر جای خواهد گذاشت.

سناتور میچ مک‌کانل که رهبری اکثریت جمهوری‌خواه سنای آمریکا را بر عهده دارد پیشتر گفته بود که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، در آستانه امضای یک «توافق بسیار بد» با ایران است. او با اشاره به طرح سناتورهای جمهوری‌خواه که هر گونه توافق هسته‌ای ایران و آمریکا را منوط به تایید کنگره می‌کند، ابراز امیدواری کرده بود که با تصویب این طرح کنگره آمریکا بتواند بر این توافق اثر بگذارد.
در مقابل باراک اوباما نیز در واکنش به این اظهارات سناتورهای جمهوری‌خواه هشدار داده بود با استفاده از حق وتوی رئیس‌جمهوری، هرگونه طرحی را که در مقطع مذاکرات حساس با ایران در کنگره تصویب شود، وتو خواهد کرد.

در همین زمینه اد رويس، رئيس کميته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، گفته است: کاخ سفيد در پی توافق با ايران است و حتی شايد به دنبال بيانيه‌ای برای تاييد آن در شورای امنيت باشد، اما هنوز با کنگره آمريکا وارد گفت‌وگو نشده است. مذاکرات نمايندگان ايران و آمريکا اين هفته در لوزان سوئيس آغاز شد و احتمال داده می‌شود در صورت نیاز این مذاکرات تا هفته آینده نیز ادامه یابد. در حالی که برخی از اعضای هيئت ايرانی از جمله علی‌اکبر صالحی، رئيس سازمان انرژی اتمی ايران، گفته‌اند که روی ۹۰ درصد بخش‌های فنی توافق حاصل شده است، کاخ سفيد در پاسخ گفته که هنوز احتمال توافق با ايران، ۵۰ درصد است.

مهمترین اختلاف طرفین مذاکرات چیست؟
در حالی که مذاکرات ایران و گروه ۱+ ۵ برای دستیابی به توافق نهایی هسته ای به مرحله حساسی رسیده و تلاش های دیپلماتیک در این راستا در شهر لوزان سوئیس در جریان است، برخی اخبار منتشره در منابع غربی، حاکی از آن است که یکی از مهم ترین موضوعات مورد اختلاف، مدت زمانی است که انتظار می رود ایران محدودیت هایی را بر فعالیت های هسته ای خود بپذیرد.

خبرگزاری «رویترز» به نقل از مقامات ایرانی و غربی مدعی شده در مذاکرات هسته ای جاری، ایران از کشورهای غربی خواسته، مدت زمان برداشته شدن محدودیت ها بر برنامه های هسته ایش، کمتر از میزانی باشد که غربی ها در نظر دارند. به نوشته این خبرگزاری، این در حال حاضر یکی از مهم ترین مسائلی است که موجب اختلاف میان مواضع دو طرف شده است.

مقام های غربی می گویند، یکی از موضوعات مهمی که اکنون مطرح است، اصرار ایران بر ادامه تحقیقات خود روی سانتریفیوژهای پیشرفته است. یک مقام ایرانی نیز که نخواسته نامش فاش شود، می گوید مسأله اصلی، شمار سانتریفیوژهایی است که ایران می خواهد برای تحقیق و توسعه حفظ کند؛ این یکی از خطوط قرمز ایران است. مسأله دیگر، مربوط به مدت زمان توافق است. باراک اوباما، مدتی پیش در مصاحبه ای گفت: آمریکا خواستار آن است که ایران فعالیت های حساس هسته ای خود را دست کم برای یک دهه متوقف کند. فرانسوی ها خواستار مدت زمان بیشتری هستند و می گویند، محدودیت ها بر برنامه هسته ای ایران باید دست کم پانزده سال دوام داشته باشد. این درخواست ها تاکنون مورد پذیرش ایران قرار نگرفته است.

یک مقام غربی که نخواسته نامش فاش شود می گوید: ایران خواستار آن است که محدودیت هایی که بر برنامه هسته ایش وضع می شود، مرحله ای و در مدت زمان توافق برداشته شود. به گفته وی، خواسته ایران این است که این برداشته شدن محدودیت ها، در زمانی کمتر از ده سال اتفاق بیفتد.
یک مقام غربی دیگر نیز این اظهارات را تأیید کرده و می افزاید: تعداد سال هایی که مدنظر ایران است، «۹ سال نیست».

یک مقام ایرانی که در این زمینه اظهارنظر کرده می گوید: ایران انتظار دارد روند برداشته شدن محدودیت ها حداکثر پس از هشت سال از زمان آغاز توافق شروع شود. یک مقام غربی دیگر نیز مدت زمان مورد انتظار ایران را هشت سال خوانده و گفته این مدت زمان «کافی نیست». در همین حال، موضوعات دیگری نیز وجود دارد که طرفین درباره آن ها اختلاف نظر دارند. یکی از مسائل محوری، بحث درباره تعداد سانتریفیوژهایی است که ایران اجازه خواهد یافت در برنامه هسته ای خود به کار گیرد. مقامات غربی می گویند این عدد، حدود شش هزار سانتریفیوژ است. اعمال محدودیت های زمانی متفاوت برای هر یک از مدل های سانتریفیوژ ها، مسأله دیگر مورد اختلاف است.

همچنین موضوع میزان اورانیومی که ایران هر ساله می تواند غنی سازی کند، بحث دیگری است که در مذاکرات مطرح است. گفته می شود ایران که در ابتدا خواستار غنی سازی ۲.۵ تن اورانیوم درهر سال بود، اکنون با ۵۰۰ کیلوگرم موافقت کرده؛ اما غربی ها خواستار کاهش و رساندن آن به ۲۵۰ کیلوگرم هستند. با وجود این، یک مقام غربی می گوید از جنبه نظری، دستیابی به توافق هنوز محتمل است. با این حال، وی توپ را به زمین ایران انداخته و می گوید، ایران هنوز از دادن امتیاز جدی در مذاکرات خودداری کرده است.

مسأله دیگری که جدی در مذاکرات مطرح است، اینکه ایران می خواهد تحریم های سازمان ملل به سرعت برداشته شود. مقامات غربی می گویند، امکان برداشته شدن فوری برخی از تحریم های سازمان ملل وجود دارد، ولی برخی دیگر مدت زمان بیشتری به قوت خود باقی می مانند. یک مقام ایرانی این موضوع را تأیید کرده و می گوید، ایران موضع محکمی در قبال موضوع تحریم های سازمان ملل دارد و همه این تحریم ها باید یکباره برداشته شوند. موضوع بازرسی ها از برنامه هسته ای ایران، دیگر مسأله ای است که طرفین مشغول مذاکره درباره آن هستند. کشورهای غربی اصرار دارند که آژانس بین المللی انرژی اتمی باید از اختیارات گسترده ای برای بازرسی از مراکز هسته ای ایران برخودار باشد؛ اما طرف ایرانی در این موضوع ملاحظاتی دارد.