عربستان‌سعودی کلانشهر جدید می‌سازد

شهر اقتصادی ملک عبدالله یکی از چهار شهر جدیدی است که پادشاه فقید عربستان جهت چاره اندیشی برای زمانی که نفت این کشور تمام خواهد شد، در نظر گرفته بود. این شهر در شمال جده بین دریای سرخ و بیابان های پر خار و خاشاک واقع است و با یک ساعت و نیم رانندگی می توان از جده به این شهر در دست ساخت که در حال حاضر جرثقیل ها در آنجا سر به آسمان کشیده اند، رسید. آینده این شهر بستگی دارد به فراهم آمدن مجموعه ای از عوامل از جمله حمل و نقل، بهداشت، آموزش و پرورش، مسکن و فرصت های شغلی برای دو میلیون نفر جمعیتی که برای این شهر در نظر گرفته شده.

فهد الرشید، مدیر عامل شهر اقتصادی اعمار یک شرکت سعودی که مسئول کل پروژه شهر تازه است می گوید نسل جدید عربستان سعودی انتظار شهری را دارد که با شیوه مدرن زندگی آنان در ایام تحصیل در خارج، مطابقت کند. فهد الرشید می گوید: ما این شهر را با در نظر داشتن این که سن ۶۵ درصد جمعیت کمتر از ۳۰ سال است، بنا می کنیم. در حال حاضر ۲۰۰ هزار نفر از شهروندان سعودی در خارج سرگرم تحصیلند، هنگامی که آنان بازگردند به ناچار همه چیز را تغییر خواهند داد. این آمار با توجه به این واقعیت که تعداد زنان فارغ التحصیل دانشگاه از مردان بیشتر است، تهیه شده. از نظر ترکیب جمعیت، یک چنین تغییری موجب بروز نیازهای اجتماعی تازه ای می شود که احتمالا باعث دگرگون شدن روند پیشرفت کشور خواهد شد.

شهر اقتصادی ملک عبدالله، با وسعتی حدود ۷۰ مایل مربع، از واشنگتن، پایتخت آمریکا کمی بزرگ تر خواهد بود. هزینه احداث این کلان شهر ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد شده که عمدتا ازمنابع خصوصی تامین می شود. این شهر از نظر شکوه و عظمت بی همتا خواهد بود. رایان بخاری، یک مدیر جوان در بندر ملک عبدالله، می گوید: هدف ما بنای یکی از بزرگترین بنادر دنیاست. ما با بندر اسلامی جده رقابت نمی کنیم بلکه می خواهیم فعالیت های بازرگانی جبل علی در دوبی را جذب کنیم. به این دلیل که تخلیه بار و امور گمرکی ما سریع تر و بیشتر اتوماتیک خواهد بود.

بخاری اضافه می کند که ملک عبدالله مصمم بود بخش خصوصی را هم در فعالیت های اقتصادی کشور سهیم کند و ترتیبی فراهم آورد که رقابت های قبیله ای و محلی به منظور ایجاد یک اقتصاد بازرگانی مدرن کنار گذاشته شود. رایان بخاری در توضیح بیشتر می گوید: هنگامی که بارها به بندر می رسند از طریق یک پل زمینی جدید مستقیما به پایتخت حمل خواهند شد. در حال حاضر بارگیری بسیاری از کالاهای به مقصد ریاض از طریق دوبی صورت می گیرد ولی این ترتیب تغییر خواهد کرد. بارگیری این کالاها در همین جا خواهد بود چون ارزانتر است و با سرعت بیشتری در داخل کشور (عربستان سعودی) توزیع خواهد شد.

در طراحی شهر اقتصادی ملک عبدالله، عامل سرعت برای آینده در نظر گرفته شده. با توجه به این که دو شهر مذهبی مکه و مدینه با شبکه قطار سریع السیر به شهر اقتصادی ملک عبدالله وصل خواهند شد، انتظار می رود زائرانی که برای حج عمره به مکه می روند، هنگامی که از مکه عازم مدینه هستند، از شهر جدید هم بازدید کنند. فهد الرشید می گوید: قرار است ایستگاه حرمین، تا آخر سال جاری افتتاح شود. این سرویس قطار خیلی چیزها را عوض خواهد کرد. طراح ایستگاه قطار حرمین، نورمن فوستر، معمار بریتانیایی است که آسمانخراش معروف لندن موسوم به گرکین و نیز ساختمان گنبد رایشتاک در برلین را طراحی کرده است. انتظار می رود این ایستگاه مدت سفر از جده را ۳۰ دقیقه کاهش دهد و زائران گردشگر را با ویزاهای زیارتی که مدتش تمدید شده به این شهر بیاورد. و در حالی که تعداد اتومبیل ها در جده روز به روز بیشتر می شود، مسئولان شهر اقتصادی ملک عبدالله می گویند از آنجا که تسهیلات استفاده از اتومبیل های برقی مجانی در داخل این شهر فراهم خواهد بود، آلودگی هوای ناشی از سوخت، کاهش خواهد یافت.ولی احداث جدیدترین شهر عربستان بدون اشکال نبوده.

اگر چه هزینه احداث این شهر را بخش خصوصی تامین می کند و در بازار سهام و بورس سعودی (تداول) نیز نام آن دیده می شود، باید گفت که به دلیل واقعیت های اقتصادی حوزه خلیج فارس و نیز کاهش مداوم بهای نفت و رکود اقتصادی گسترده، مسئولان پروژه ناچار شده اند از وام دولتی هم استفاده کنند. سرعت تحولات اجتماعی در عربستان سعودی نیز در این پروژه عظیم تاثیر گذاشته.
طارق سلایطه، رئیس برنامه ریزی استراتژیک می گوید: ما هم اکنون چهار بار نقشه مان را تغییر داده ایم. ممکن است این نقشه به یک بازنگری دیگر هم نیاز داشته باشد. احداث یک شهر عظیم جدید که مردم را عملا تشویق به سرمایه گذاری کند، به مشکلات و دردسرهای معمول بی ربط برای کسب جواز برخورد کرده. دولت، اداره ای برای رسیدگی به امور هر چهار کلان شهر دایر کرده که تمام جوازها، اجازه ساختمان و نیز تایید لازم توسط وزارتخانه های ذیربط را تحت نظر دارد. این صرفه جویی در وقت باید به صدها شرکتی که برای جلوگیری از تاخیر پرهزینه انجام برنامه ها، دفتر کار خود را در شهر اقتصادی ملک عبدالله دایر کرده اند، کمک کند.

تا کنون تنها ۱۵ درصد این پروژه تکمیل شده. مراکز صنعتی، بخش های مسکونی و تسهیلات عمومی در حال حاضر در دست ساخت است.هم اکنون ۹۰ کیلومتر از جاده ها مورد استفاده است.