گروه حوادث: پلیس بینالملل از جالب توجهترین بخشهای پلیس در هر کشوری است که با سازمانی جهانی به نام اینترپل در ارتباط است، اما چقدر از اینترپل میدانیم و آشنایی ما با وظایف این پلیس که هدفش ناامن کردن جهان برای مجرمین و مبارزه با جرایم در سطح بینالملل است، چقدر است؟
سازمان بینالمللی پلیس جنایی (اینترپل) در سال 1923 میلادی یا همان 1302 هجری شمسی طی اجلاسی که در کشور اتریش با حضور روسای پلیس هفت کشور برگزار شد، با عنوان کمیسیون بینالمللی پلیس جنایی پایهگذاری و مقر آن شهر وین تعیین شد. هدف از تشکیل این سازمان ایجاد یک سیستم کنترل و مقابله بینالمللی با جرایم و تاسیس مرکزی برای مبادله اطلاعات و اخبار بین پلیس کشورهای مختلف بود.
این کمیسیون تا وقوع جنگ جهانی دوم فعالیت خود را گسترش داد، بعد از جنگ جهانی دوم و در سال 1964 اجلاسی در بروکسل بلژیک برای تجدید فعالیت و تعیین مفهوم کلی همکاریهای پلیس بینالملل برگزار شد و طی آن مقررات و قوانین جدیدی تصویب شد. در این اجلاس «اینترپل» به عنوان نام اختصاری اداره مرکزی انتخاب شد و به تدریج کشورهای بیشتری به عضویت این کمیسیون درآمدند. سپس در سال 1956 اساسنامه اصلاح شد و نام «کمیسیون بینالمللی پلیس جنایی» به «سازمان بینالمللی پلیس جنایی» تغییر یافت.
با عنایت به اینکه شکلگیری این سازمان حاصل تحول و گسترش روابط کشورها با یکدیگر و کشیده شدن مسایل و موارد مختلف داخلی کشورها به آن سوی مرزها و بینالمللی شدن آنهاست، لذا این سازمان با توجه به اصل حاکمیت ملتها و عدم مداخله در مسایل سیاسی، مذهبی، نژادی و نظامی تشکیل شده است. مقر مرکزی سازمان اینترپل در حال حاضر در شهر لیون فرانسه است و تا سال 2011 تعداد 190 کشور (بدون احتساب رژیم اشغالگر قدس که عضو این سازمان است) به عضویت این سازمان درآمدهاند.
زبانهای رسمی سازمان اینترپل برای تبادل اطلاعات اسپانیولی، انگلیسی، عربی و فرانسه است. این سازمان دارای اساسنامهای 50 مادهای است که بیانگر اهداف، وظایف و ساختار آن است.نقش اینترپل توانمندسازی پلیس در سراسر جهان برای همکاری در راستای مقابله با جرایم و مجرمین در سطح بینالمللی است و از اهداف آن، ایجاد اطمینان درباره امکان دسترسی نیروهای پلیس در سراسر جهان به سیستمها و خدمات موردنیاز برای انجام اقدامات موثر پلیسی است. اینترپل نقش بسزایی در ارائه آموزش، پشتیبانی تخصصی و تحقیقاتی، ارائه اطلاعات لازم و تامین امنیت کانالهای ارتباطی دارد. این چارچوب به نیروهای پلیس در سراسر جهان کمک میکند تا به اطلاعات مربوط به روشهای ارتکاب جرم، تحلیل اطلاعات، عملیاتهای انجام شده و در نهایت دستگیری مجرمان دست یابند.
دبیرخانه کل سازمان اینترپل به طور شبانهروزی فعالیت میکند. اینترپل هفت دفتر منطقهای فرعی در سراسر جهان در اختیار دارد و همچنین دو دفتر نمایندگی ویژه نیز در سازمان ملل در نیویورک و اتحادیه اروپا در بروکسل ایجاد کرده است. ارتباط کشورهای عضو با سازمان اینترپل از طریق دفاتر ملی مرکزی (اینترپل هر کشور) صورت میگیرد که کارکنان آن را ماموران آموزش دیده پلیس همان کشور تشکیل میدهند.
چهار وظیفه اصلی پلیس بینالملل
چهار وظیفه اصلی زیر با بهره گرفتن از همکاریهای پلیسی بینالمللی، سازمان اینترپل را به سوی هدف نهایی یعنی پیشگیری و مبارزه با جرم در سطح بینالملل سوق میدهد:
نخست ارائه خدمات در زمینه امکان برقراری ارتباطات امن جهانی برای پلیس: سیستم ارتباطات جهانی پلیس، امکان ارتباط بر خط 24 ساعته به منظور درخواست، ارائه و دسترسی فوری به اطلاعات مهم را در یک فضای امن برای نیروهای پلیس در تمامی کشورهای عضو فراهم میکند. دوم ارائه اطلاعات عملیاتی و پایگاههای اطلاعاتی برای پلیس: کشورهای عضو به دامنه گسترده پایگاههای اطلاعاتی از جمله اطلاعات مربوط به مجرمان سابقهدار، آثار انگشتان، پروفایلهای DNA و مدارک مسافرتی مسروقه و گمشده دسترسی مستقیم و فوری دارند. ضمن اینکه اطلاعات مهم مربوط به جرایم از طریق سیستم اعلانهای بینالمللی منتشر میشود.
سومین وظیفه پشتیبانی عملیاتی پلیس است: ماموران اجرایی پلیس در کشورهای عضو با ارائه پشتیبانیها و کمکهای فوری و همکاریهای عملیاتی به خصوص در حوزه جرایم دارای اولویت حمایت میشوند. مرکز فرماندهی و هماهنگی به طور 24 ساعت در طول هفت روز هفته، فعال است و در صورت وقوع حوادث مهم و بلایای طبیعی تیمهای امداد و واکنش در برابر حوادث را به محل وقوع حوادث اعزام میکند.
وظیفه چهارم نیز آموزش و ارتقای پلیس است: به منظور توانمندسازی کشورهای عضو در زمینه مقابله با جرایم فراملی به موضوع آموزش پلیس توجه ویژه شده است. این اقدامات شامل تبادل دانش، مهارت و تجارب مفید در حوزه پلیسی و تعیین استانداردهای جهانی از جمله اقدامات انجام شده در این زمینه است.