قیمت بلیت نسل جدید قطار‌ها بیش از کشش بازار

این افزایش بها هرچند به دلیل ثابت ماندن طولانی‌مدت نرخ‌ها در بازار با واکنش‌های جدی روبه‌رو نشد اما در عمل بار دیگر قطار را از قرار گرفتن در فهرست رقبای هواپیما و جاده دور و دورتر کرد. رئیس‌جمهور در حالی از راه‌آهن قدرتمند به عنوان یکی از یادگاری‌های اصلی دولت خود برای مردم ایران یاد کرده که به نظر می‌رسد در کنار دست‌اندازهای موجود بر سر راه توسعه زیرساختی راه‌آهن، کشور با مشکل نبود فرهنگ استفاده از قطار نیز روبه‌روست؛ هرچند می‌توان بخش عمده‌ای از علت شکل نگرفتن این فرهنگ را در پایین بودن پوشش قطار‌ها در شهرهای مختلف ایران دید و این امید را داشت که اگر 11 استان باقی‌مانده کشور و بسیاری از شهرهای ایران زیر پوشش قطار بروند، این فرهنگ نیز تغییر کند.

جابه‌جا کردن این ساختار اما در کنار پوشش فنی به عوامل دیگری هم نیاز هست که به نظر می‌رسد برای فراهم کردن آنها در ایران کار زیادی باید صورت گیرد. برای قابل رقابت کردن قطار با هواپیما دو مزیت نسبی در کشورهای اروپایی مورد توجه قرار گرفته که در ایران هنوز فاصله بسیاری با آن وجود دارد. نسل جدید قطارهای سریع‌السیر که سرعت حرکت قطارها را به ناوگان هوایی نزدیک کرده است و البته به حرکت درآمدن قطارهای حومه‌ای نیز به این صنعت کمک بسیاری کرده است. در کنار آن قیمت پایین بلیت قطار در قیاس با دیگر وسایل حمل و نقل باعث شده در کشورهای پیشرفته جهان، اقبال مردم نسبت به حمل و نقل ریلی افزایش یابد.

در ایران اما در کنار مشکل زیرساختی ورود قطارهای نسل جدید که کلید آغاز به کار آنها در کشور از چند ماه قبل زده شد و بناست در آینده‌ای نزدیک با اتصال قطار سریع‌السیر تهران - قم - اصفهان راه برای حضور این فن‌آوری‌ها در کشور گشوده شود، موضوع قیمت تمام‌شده بلیت نیز همچنان حل‌نشده باقی مانده است. هزینه استفاده از یک قطار کوپه‌ای با کیفیت در حالی در مسیر پرتردد تهران به مشهد برای هر نفر از 80 هزار تومان تجاوز کرده که هزینه سفر در همین مسیر با هواپیما با فاصله‌ای کمتر از 50 هزار تومان، حدود 130 هزار تومان است. این در حالی است که تورهای مسافرتی این مسیر با پرواز‌هایی که به اقامت در هتل ختم می‌شوند، هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از آنچه که در قطار مطرح است دریافت می‌کنند.

این در شرایطی است که شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی نیز بارها اعلام کرده‌اند حتی افزایش اخیر قیمت نتوانسته جلوی زیان آنها را بگیرد و هنوز از فروش بلیت، سود خاصی عاید این شرکت‌ها نمی‌شود. از سوی دیگر وزیر راه و شهرسازی نیز اعلام کرده که برای آوردن قطارهای نسل جدید به ایران هزینه زیادی بر راه‌آهن تحمیل خواهد شد که این موضوع باید از طریق افزایش قیمت بلیت جبران شود. این موضوع نشان از آن دارد که افزایش قیمت بلیت قطار در آینده‌ای نزدیک امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود که تنها مشخص نیست برای جبران آن، این هزینه از سوی مردم پرداخت می‌شود یا دولت بار دیگر زیر بار هزینه یارانه بلیت می‌رود.