گروه جامعه-رسانه ها: روزنامه اعتماد در گزارشی به بررسی افزایش قیمت مخدر شیشه و تاثیر آن بر افزایش معتادان تزریقی پرداخته است. مسوولان مراکز گذری کاهش آسیب اعتیاد و انجمن‌های حمایت از معتادان کارتن خواب خبر از تمایل رو به فزونی تزریق هرویین به دلیل افزایش بیش از پنج برابری قیمت شیشه می‌دهند. هشداری که باید به منزله اولین و موثرترین جرقه برای بازگشت دوباره رشد شیوع ایدز بین معتادان تزریقی و شرکای جنسی آنها تلقی شود. هشداری که روز گذشته هم سعید صفاتیان، رییس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با ایرنا آن را تایید کرد و توضیح داد که «اکنون قیمت هر گرم شیشه ٦٠ تا ٧٠ درصد افزایش یافته که مهم‌ترین موضوع در این قضیه ناتوانی دسترسی برخی معتادان به شیشه به خاطر گرانی این مواد است.»

و این ناتوانی چه پیامدی به دنبال دارد؟ صفاتیان توضیح خود را این‌گونه تکمیل کرد: «حالا معتادانی که مصرف‌کننده شیشه بوده‌اند در صورت عدم مصرف، از نظر روانی، افرادی آشفته حال، بدون تمرکز، با تمایل به خودکشی و تحریک‌پذیر خواهند شد. در صورتی که معتادان از مصرف شیشه به سمت مصرف هرویین بروند، امکان اینکه بتوانند بجای شیشه، تریاک یا هرویین مصرف کنند، خیلی کم است چرا که این دو ماده نمی‌تواند اثرات شیشه را برای معتادان داشته باشد. اما معتاد به شیشه، مصرف هرویین به شکل تزریقی را می‌پذیرد که با گرایش به این نوع اعتیاد، شرایط خاص از بیماری‌های مسری چون ایدز را شاهد خواهیم شد که می‌تواند بسیار خطرناک‌تر باشد.»

محمدصادق شیرازی، مدیر مرکز گذری کاهش آسیب اعتیاد واقع در شمال تهران گرانی چند برابری قیمت شیشه ظرف یک هفته گذشته را تایید می‌کند و از گفته‌های مراجعان خود گواهی می‌آورد: «از بیمارانی که به من مراجعه کردند وقتی سوال کردم، گفتند قیمت شیشه گران شده و نتوانستند بخرند.»

به تایید شیرازی، قیمت «روز» یک گرم شیشه به ٧٥ هزار تومان و قیمت «شب» به ٩٠ هزار تومان افزایش یافته در حالی که تا هفته گذشته معتادان با ٢٠ الی ٣٠ هزار تومان می‌توانستند یک گرم شیشه بخرند و در مقابل چنین افزایشی آن هم ظرف یک هفته، قیمت هر گرم هرویین بین ١٢ الی ١٥ هزار تومان است.

شیرازی از این گرانی آن هم با این سرعت احساس خطر می‌کند و در توضیح مخاطرات پیش رو می‌گوید: «وقتی جنس گران می‌شود، ناخالصی آن بیشتر می‌شود و رفتارهای پرخطر منتج به ایدز و هپاتیت بیشتر می‌شود و خشونت رفتاری مصرف‌کننده بیشتر می‌شود. در پی گرانی جنس، معتاد دست به هر کاری می‌زند تا پولش را تهیه کند. بیشتر خرده‌فروشی می‌کند یا بیشتر دزدی می‌کند. راه سوم، جایگزین کردن است. امروز مصرف قرص خیلی زیاد شده. مصرف هرویین هم زیاد شده. چون پول‌شان به شیشه نمی‌رسد، هرویین را با دوز بالاتر تزریق می‌کنند که با خطر اوردوز و هپاتیت و ایدز هم مواجه می‌شوند.»

او که علت اصلی گران شدن شیشه را نه مربوط به تغییر مشی قاچاق فروشان بلکه متوجه تنگ‌تر شدن حلقه محاصره فعالان تولید شیشه توسط نیروی‌های امنیتی و گرانی قیمت پیش‌سازها در نتیجه همین سخت‌گیری‌ها می‌بیند از طرفی هم امیدوار است که با فرو نشستن موج بحران شیوع مصرف شیشه، راه دوباره‌ای برای کنترل اعتیاد هموار شود.

«من در مرکز خودم در کمک به مصرف کننده شیشه واقعا دست بسته و بی دفاع بودم اما با هرویین می‌دانم چه کنم.» اکبر رجبی، مدیر عامل «طلوع بی‌نشان‌ها» که کارتن خواب‌های تهران، او و گروه همیارش را با ظرف‌های غذای گرمی که سه‌شنبه‌ها به دست‌شان می‌رسد می‌شناسند به «اعتماد» می‌گوید که در پاتوق‌هایی که آنها می‌روند، تزریق هست اما نه در حدی که قابل رقابت با مصرف استنشاقی هرویین و شیشه باشد.

«قرار بود الگوی مصرف تغییر کند. انجمن‌های مقابله با اعتیاد همواره از دولت این خواسته را داشتند که با تولیدکنندگان شیشه برخورد کنید تا الگوی مصرف به سمت هرویین تغییر کند. حالا هم این تغییر اتفاق افتاده است. الگوی مصرف به سمت هرویین رفته اما تزریق در کارتن خواب‌ها زیاد نیست.» اما افزایش قیمت شیشه را هم به گواه گفته‌های بهبود یافته‌ای که کنارش نشسته تایید می‌کند که آن بهبود یافته، آخرین بار و سه ماه قبل، هر گرم شیشه را ١٢ هزار تومان و هر گرم هرویین را ١٥ هزار تومان می‌خریده است.

بر اساس مشاهدات از پاتوق‌های مصرف مواد معتادان در شمال و جنوب شهر، الگوی مصرف همچنان متفاوت است و بیش از آنکه از تقاضای بازار پیروی کند، تابع بازاریابی خرده فروشان است. چنانکه صاحبان پاتوق‌های شمال تهران توانسته‌اند مشتریان خود را با هرویین اقناع کنند اما پاتوق‌های واقع در جنوب شهر همچون آزادگان و یافت‌آباد و میدان تربار و خلازیل، ضمن رواج چند مصرفی، فروش عمده خود را بر عرضه شیشه پایدار کرده‌اند.

این در حالی است که در سایر شهرها هم به دلیل سلیقه صاحبان پاتوق‌ها الگوی یکسانی در عرضه مواد وجود ندارد. اما افزایش قیمتی که اکنون به تغییر ذائقه معتادان دامن زده به نظر با سیاست پشت پرده مافیای مواد مخدر ارتباط تنگاتنگ دارد. برآوردی که سه سال قبل، رییس سابق اداره پیشگیری سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با «اعتماد» آن را در میان گذاشت و فرید براتی سده، آن زمان از نتایج اولیه «آینده‌پژوهی» خبر داد که بر مبنای آن «موج مصرف شیشه تا سال ٩٤ الی ٩٥ فرو می‌نشیند و آن زمان یا باید شاهد ورود ماده‌ای جدید به بازار باشیم یا رجعت به الگوی مصرف پیشین اتفاق بیفتد.»

عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور و دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر هم در نخستین نشست خبری خود پس از انتصاب در این مسوولیت – پاییز ٩٢ – هشدار داد که «موج چهارم مواد مخدر در راه است» اینکه موج چهارم مخدرها و محرک‌ها چه مختصاتی دارد قطعا باید هم اکنون در اولویت فهرست بررسی‌های مرکز تحقیقات پلیس مبارزه با مواد مخدر باشد. اما روی گرداندن از شیشه به دلیل گران شدن قیمت، باید به عنوان یک سیاست از پیش تعیین شده مافیای مواد ارزیابی شود. سیاست بازگشت به «دوا» با هدف به خواب بردن موقت بازار تا رونمایی از محصول جدید.

بهار نیوز