بهار نیوز - مخترع ایرانی، مبتکر نسل جدید صندلی هواپیما

گروه فناوری: محقق ایرانی دانشگاه ملی مالزی در طرحی ابتکاری که علاوه بر جایزه جهانی طراحی، استقبال شرکتهای هواپیمایی بزرگ دنیا را نیز در پی داشته موفق به طراحی و ساخت نسل جدید صندلی‌های هواپیما شده است.

این اختراع ضمن افزایش فضای صندلی و راحتی بیشتر مسافران در پروازهای طولانی با کاهش قابل توجه وزن صندلی، میزان سوخت مصرفی هواپیما و هزینه ها و آلاینده های زیست محیطی ناشی از آن را هم کاهش می دهد.
علیرضا یعقوبی، محقق جوان ایرانی مقیم مالزی با اشاره به پیشینه تحصیلی و تحقیقاتی خود که پس از پایان تحصیلات متوسطه در دبی، تحصیلات عالی خود را در رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه مالایا (UM) مالزی پی گرفته است اظهار داشت: از بدو ورود به دانشگاه در زمینه مهندسی مواد و نانو تکنولوژی تحقیقاتی را آغاز کردم و از آنجا که دانشجویان کارشناسی مشمول گرنت‌های دانشگاه نمی شوند برای انجام کارهای تحقیقاتی خود با استفاده از مواد زاید موجود در کارگاه‌های دانشگاه محفظه‌ای برای سنتز نانو مواد ساختم و پس از یکی، دو سال با راهنمایی یکی اساتید دانشگاه لیون فرانسه تحقیقاتی را آغاز کردم که مقاله آن در سال 2013 در مجله "گزارش‌های علمی" نیچر منتشر شد.

وی با بیان اینکه برای اولین بار است که یک دانشجوی کارشناسی بدون داشتن استاد، مقاله‌ای در چنین مجله معتبر علمی به چاپ می‌رساند، ادامه داد: در پی انتشار این مقاله رییس دانشگاه مالزی با ارسال ایمیلی ضمن تبریک، اعلام کرد که کل هزینه‌های تحقیق را پرداخت خواهد کرد و ‌پیشنهاد کرد که به عنوان همکار محقق (research fellow) در این دانشگاه به مطالعه و تحصیل خود بپردازم.

این محقق ایرانی اضافه کرد: یکی از شروط واگذاری این شغل دارا بودن مدرک دکتری است که در آن زمان من در سال سوم دوره کارشناسی مشغول به تحصیل بودم و دانشگاه با این پیشنهاد موقعیت جدیدی را ایجاد کرد تا به نام "دانشمند جوان" در این شغل مشغول به کار شوم.

تجاری سازی صندلی هواپیما
وی با بیان اینکه در حال حاضر پروژه‌هایی در حوزه نانومواد در دستور کار دارد که با همکاری محققانی از کشورهای بلژیک، تایوان و فرانسه در حال اجرا است، خاطر نشان کرد: در سال 2012 با ارائه طرح صندلی هواپیما، موفق به کسب جایزه بین الملی "جیمز دایسون" انگلستان شدم.

طرحی که ساختار هواپیما را متحول خواهد کرد
یعقوبی که 25 سال دارد در توضیح طرح خلاقانه صندلی هواپیمای خود گفت: در این طرح که به ساخت نسل جدید صندلی هواپیما موسوم به AirGO منجر شده با اسکن و ارزیابی دقیق بدن با استفاده از اسکنر سه بعدی و پردازش تصاویر صندلی ای بهینه طراحی شده است. امروزه شرکتهای هواپیمایی سعی دارند حتی الامکان صندلی‌های هواپیما را به یکدیگر نزدیک کنند تا بتوانند صندلی‌های بیشتری را در هواپیما نصب کنند که دراین مطالعات با فناوری اسکن سه بعدی توانستیم فاصله میان صندلی جلو با عقب را چهار اینچ افزایش دهیم ضمن آنکه قسمت نشیمن صندلی را شش درجه بالاتر بردیم تا کمر به سمت جلو حرکت نکند.

وی ادامه داد: بخش دسته صندلی کنونی به سمت بالا جمع می‌شوند ولی در این طرح به سمت پایین جمع می‌شود که این امر باعث پهن شدن 12 درصدی صندلی شده که این امر در دیدگاه مسافران تاثیر خوبی دارد. یعقوبی، کاهش وزن صندلی را از دیگر مزایای سیستم عنوان کرد و افزود: از سال 2020 اگر هواپیمایی از آسمان اتحادیه اروپا عبور کند باید مالیات کربن پرداخت کند ازاین رو کاهش وزن هواپیما که موجب کاهش مصرف سوخت خواهد شد اهمیت مضاعفی پیدا می کند. مطالعاتی انجام دادیم که نشان می‌دهد درصورت کاهش 50 درصدی وزن صندلی‌ها تا چه میزان می‌تواند در کاهش مصرف سوخت و تولید گاز دی اکسید کربن موثر باشد.

یعقوبی، جنس صندلی طراحی شده را کامپوزیت عنوان کرد و گفت: مشکل اصلی کامپوزیت هزینه تولید آن است چرا که تولید این کامپوزیت‌ها پروسه ای همانند بافت پارچه دارد که در میان آن نوعی رزین تزریق می شود و قیمت آن بالا است ولی دراین طرح ما از فناوری جدیدی به نام "برید" (Braid) استفاده کردیم که سال قبل شرکت BMW استفاده کرده بود.

در این تکنیک کامپوزیت‌های مورد نیاز به صورت گیس بافت تولید می‌شود به گونه‌ای که هسته‌ای برای ایجاد ساختارهای مورد نظر وجود دارد و با ترکیب فیبرهای مختلف، ساختار 3 بعدی به دور هسته بافته می‌شود. این محقق قدرت ساختاری بالا را از مزیت‌های این بافت سه بعدی دانست و اضافه کرد: علاوه بر آن موجب کاهش وزن کامپوزیت شده و از آنجایی که این فرآیند به صورت خودکار انجام می شود نیاز به نیروی انسانی زیادی نیست.

مجری طرح وزن صندلی های تولید شده با این کامپوزیت را بسته به مدل آن دانست و در عین حال افزود: وزن صندلی تولید شده با این کامپوزیت پنج تا شش کیلوگرم است که به این ترتیب وزن صندلی به میزان 50 درصد کاهش یافته است ضمن آنکه از لحاظ راحتی مزیت هایی دارد. مجری طرح، طراحی صندلی بر اساس میزان فشار نقاط بدن را از دیگر مزایای این طرح عنوان کرد و اظهار داشت: یکی از چالش‎های هواپیمایی ها نظافت صندلی‌ها است و در این راستا به دنبال راهکارهایی هستند که نیازی به نظافت صندلی‌ها نباشد.

وی اضافه کرد: برای رفع این مشکل نمونه‌ای از پارچه صندلی هواپیماها را در آزمایشگاه آنالیز کردیم و نتایج حاکی از وجود باسیلوس آنتراسیس (از خانواده ی عامل بیماری سیاه زخم) و باکتری‌های ایجاد کننده التهابات پوستی و عفونت چشمی بوده است از این رو پوششی از نانو ذرات را بر روی پارچه صندلی اعمال کردیم که خاصیت آب گریزی دارد ضمن آنکه لکه های چربی نیز قادر به نفوذ در آن نیستند.

تجاری سازی صندلی هواپیما
به گفته این محقق نانو ذرات تولید شده با پاشش بر روی پارچه با آن پیوند شیمیایی برقرار می‌کند از این رو خواص پارچه های پوشش داده شد با نانو ذرات به مدت سه سال پایداری دارند. یعقوبی، متوسط قیمت صندلی‌های متداول هواپیما را بدون سیستم‌های جانبی حدود هزار و 500 تا سه هزار و 500 دلار ذکر کرد و افزود: هزینه صندلی ابداعی در این تحقیق هم با تمام تجهیزات آن در همین حدود است.

وی با بیان اینکه سه شرکت از کشورهای آمریکا، فرانسه و آلمان عمده صنعت صندلی هواپیمای دنیا را در اختیار دارند، اضافه کرد: در 10 سال آینده 6.2 میلیون صندلی اکونومی هواپیما مورد نیاز است که بالغ بر 5.2 میلیارد دلار هزینه نیاز دارد و از سوی دیگر هر سه سال از سوی ایرلاین‌ها صندلی هواپیماها تعویض می‌شود از این رو در دنیا تقاضای زیادی در این زمینه وجود دارد. به گفته مسوولان هواییمایی کشوری، ایران به 400 تا 500 هواپیمای جدید نیاز دارد.

یعقوبی تصریح کرد: صندلی هواپیما دارای سه مرحله تست است. یکی از تست‌ها از لحاظ میزان اشتعال و ایجاد دود سمی است، تست دوم تست سقوط دینامیک است که در این حالت صندلی همراه با عروسکی در آن بر روی پلت فرمی قرار داده شده و به آن 16 برابر سرعت گرانش شتاب داده و متوقف می شود تا میزان مقاومت صندلی سنجیده شود. تست سوم در ایرلاین ها صورت می گیرد که طی آن صندلی‌های طراحی شده بر اساس نیاز شرکتها برای هر مدلی هواپیمایی تست می شود که نتایج تست‌ها نشان داد که این صندلی بر روی هر مدل هواپیمایی قابل نصب است.

وی با تاکید بر اینکه این طرح به مرحله تجاری سازی رسیده است، خاطر نشان کرد: این طرح با سرمایه گذاری اعضای هیات مدیره صورت گرفته و اخیرا نیز دولت سنگاپور حمایت‌های خوبی از این طرح کرده است ولی در عین حال بسترهایی برای جذب سرمایه گذاری ریسک پذیر ایجاد کردیم که از طریق تارنمای www.airgodesign.com قابل دسترسی هست.

این محقق ایرانی مقیم مالزی از انجام مذاکراتی با برخی از ایرلاین‌ها از جمله الاتحاد و سنگاپور ایرلاین به عنوان شرکتی که پنج سال به طور متوالی ایرلاین برتر شناخته شده است خبر داد و گفت: استقبال در ایران از این طرح خوب بوده به خصوص توسط "هما" ولی به طور کلی صنایع هوایی از پیچیدگی‌هایی برخوردار است و در ایران به دلیل اعمال تحریم‌ها این پیچیدگی‌ها بیشتر شده است.

تجاری سازی صندلی محقق ایرانی
یعقوبی با اشاره به تلاش های صورت گرفته برای تجاری سازی صندلی هواپیمای تولید شده، گفت: ما امیدواریم بتوانیم تا اواخر سال 2016 این صندلی‌ها را برای فروش و تجاری سازی آماده کنیم ولی در عین حال تجاری سازی این صندلی ها به برنامه های ایر لاین ها بستگی دارد؛ چرا که نصب آیتم‌های جدید در ایرلاین‌ها باید بر اساس برنامه زمان بندی مشخصی صورت گیرد.
مجری طرح با اشاره به تعویض صندلی هواپیماها هر سه سال یکبار، خاطر نشان کرد: در بهترین حالت اقدام برای تعویض صندلی سال 2017 خواهد بود.

اهمیت برگزاری استارتاپ ویکندها در ایران
یعقوبی با اشاره به اقدام مراکز دانشگاهی کشور در برگزاری استارتاپ ویکندها خاطر نشان کرد: ایران بازار بزرگی است که 30 سال از بسیاری از کشورهای با توان سرمایه گذاری بالا جدا مانده است و در حال حاضر پتانسیل بالایی در جذب ایده‌ها دارد.

وی با تاکید بر اینکه استارتاپ زمانی موثر است که ارتباطات زیاد و زمینه سرمایه گذاری خارجی فراهم شده باشد، یادآور شد: به تازگی رویداد جهانی اسلاش (Slush) در ایران برگزار شده است که اقدام بسیار مفیدی است ولی باید از آن حمایت شود. در سنگاپور از رویدادهای این چنینی حمایت هایی مانند پرداخت هزینه‌های های ثبت اختراع، کاهش نرخ مالیات و ثبت شرکت در خارج از کشور صورت می گیرد که این امر کمتر در ایران مشاهده می شود.