بهار نیوز - ریزگردهای دریاچه ارومیه عامل سرطان

گروه جامعه: دبیر کمیته اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه مساله ریزگردهای نمکی سلامت شهروندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، گفت: ریزگردها سلامت مردم را به شدت تهدید خواهد کرد و مشکلاتی مثل سوزش چشم، سرطان ریه، مشکلات پوستی، بیماری‌های تنفسی، فشار خون و... را به دنبال دارد؛ به طوری‌که شهروندان روستاهای اطراف دریاچه و حتی خود تبریز، به علت استنشاق هوای آغشته به نمک دچار فشار خون بالا شده‌اند.

آرمین نوربخش با اشاره به اینکه براساس تجربیات گذشته در کشور انجام پروژه‌هایی چون احیای دریاچه ارومیه بدون همکاری و مشارکت مردم غیرممکن است، تصریح کرد: احیای دریاچه زمانی محقق می‌شود که مردم در وهله اول اعتماد کنند و پس ازحساس شدن نسبت به مسأله و آگاهی رفتارشان تغییر کنند. بنابراین همه آحاد جامعه اعم از فعالان اجتماعی، مسئولان دستگاه‌های اجرایی و همه مردم به ویژه کشاورزان باید برای نجات دریاچه بسیج شوند.

نوربخش با تاکید بر اینکه توسعه بی‌رویه و غیر مجاز کشاورزی در منطقه آذربایجان غربی یکی از مهم‌ترین عوامل بروز بحران خشکی دریاچه است، افزود: عمده تغییر رفتار برای نجات دریاچه در کشاورزان باید اتفاق بیفتد، زیرا تعدادی از کشاورزان بدون داشتن مجوز اقدام به شق نهرکردن و کشیدن آب رودخانه برای توسعه زمین‌های کشاورزی کردند و باعث خشکی آب دریاچه شدند.

وی در ادامه با اشاره به بحث چاه‌های غیرمجاز در آذربایجان شرقی و غربی به عنوان عامل دیگر ایجاد بحران دریاچه ارومیه گفت: حفر چاه‌های غیرمجاز عاملی است که باعث کاهش آب سفره‌های زیرزمینی شده و در نتیجه با توجه به خشکی زمین، رودخانه‌هایی که قرار بوده وارد دریاچه و در آن جاری شود، جذب زمین شده و در آن فرو رفته است. نوربخش در ادامه افزود: تغییرات اقلیمی و کاهش بارش‌ها، عاملی است که تنها 15 تا 20 درصد در خشکی دریاچه موثر بوده است و بحث‌هایی مثل سدسازی که آن هم باهدف توسعه کشاورزی اتفاق می‌افتد، عامل پر اهمیتی در ایجاد بحران دریاچه ارومیه است.

دبیر کمیته اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه، در توضیح وظایف اصلی این کمیته گفت: اطلاع رسانی درباره عوامل و پیامدهای خشکی این دریاچه دو وظیفه اصلی است که برعهده کمیته اجتماعی ستاد است؛ به طوری‌که مهاجرت 7 میلیون نفر در نتیجه طوفان‌های نمکی و بیابان‌زایی و توسعه تل‌ماسه‌ها و تحت الشعاع قرار گرفتن سلامتی مردم، از جمله پیامدهای خشکی دریاچه است. دریاچه می‌توانست بسیاری از بلاها را دفع کند که در صورت خشکی نه تنها امکان دفع بلاها را ندارد؛ بلکه خود تبدیل به یک عامل بلا شده است.

وی با تاکید بر اینکه کار این کمیته تسهیل کار دفاتر استان‌های آذربایجان غربی و شرقی است، ادامه داد: وظیفه تولید محتوا در قالب بسته‌های آموزشی، CD، پاورپوینت، دوبله فیلم و انیمیشن‌های جهانی و رساندن آنها به دست استان‌ها بر عهده این کمیته است و این بسته‌های آموزشی توسط دفاتر استان‌های آذربایجان شرقی و غربی به بخشداران و فرمانداران و مسئولان دستگاه‌ها به منظور توجیه آنها ارسال می‌شود. با این حال معتقد هستیم خود استان‌ها مهم‌ترین نقش را در مسائل فرهنگی و عملیات اجرایی احیای دریاچه ایفا می‌کنند.

نوربخش، با اشاره به اینکه بحث آثار و تبعات خشک شدن دریاچه نیاز به مطالعه دارد، گفت: خشک شدن دریاچه ارومیه مسائل اجتماعی‌ مختلفی مثل ریزگردهای نمکی و شور شدن زمین‌ها را به دنبال دارد که به تبع آن کشاورزی و زندگی مردم را مختل می‌کند و اظهارنظر در مورد این مسائل احتیاج به مطالعات گسترده دارد.

مطالعات دقیقی در مورد بیماری‌های ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه صورت نگرفته
وی با بیان اینکه هنوز مطالعات دقیقی در مورد بیماری‌های ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه صورت نگرفته و وزارت بهداشت و درمان آماری در این زمینه ارائه نکرده است، گفت: اگرچه مطالعات دقیقی در این باره وجود ندارد، اطلاعاتی به بیرون درز کرده که از بالا رفتن میزان این بیماری‌ها حکایت دارد؛ به طوری که اخیرا گزارشی در مورد اینکه تعداد زیادی از افراد در تبریز دچار سوزش چشم شده‌اند، وجود داشت.
نوربخش در ادامه به مشکلات اقتصادی ناشی از خشک شدن دریاچه اشاره کرد و گفت: خشک شدن دریاچه، شور شدن زمین و ریزگردهای نمکی زمین‌های کشاورزی را دچار مشکل می‌کند و درصد قابل توجهی از شهروندان را در معرض بیکاری و مهاجرت قرار داده و سکونت آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه خشک شدن دریاچه تبعات امنیتی نیز به دنبال دارد، تصریح کرد: آذربایجان غربی یک استان مرزی بوده و با مسائل مختلف در این استان‌ها با حساسیت بیشتری نسبت به استان‌های مرکزی روبه‌روست همچنین حضور نیروهای خارجی و بیکار شدن و مهاجرت شهروندان در این نقاط مرزی همیشه مسائل امنیتی، به دنبال دارد. دبیر اجتماعی کمیته اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه در کشور ما به مطالعات اجتماعی بها داده نمی‌شود و بعد از اجرای طرح‌ها متوجه تبعات اجتماعی آنها می‌شوند، گفت: مساله مطالعات اجتماعی در ستاد احیای دریاچه ارومیه بسیار اهمیت دارد و باید بدان پرداخته شود. در حال حاضر بر روی تبعات اجتماعی ناشی از اجرای برخی طرح‌های ستاد مطالعه می‌کنیم و در آینده نه چندان دور نیز به مطالعه تبعات اجتماعی ناشی از خشک شدن دریاچه خواهیم پرداخت.

نوربخش در پایان با اشاره به اینکه این ستاد به دنبال محدود کردن مصرف آب کشاورزی در این منطقه است، افزود: ستاد احیای دریاچه ارومیه به دنبال آن است که آب کشاورزی را حفظ کند و با بالا بردن راندمان و حفظ آب کشاورزی، کشاورزان را به استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری و کشت محصولاتی که مصرف آب کمتری نیاز دارند، مجاب کنند که همین طرح تبعات اجتماعی خاصی خواهد داشت و کمیته اجتماعی ستاد وظیفه مطالعه‌ این تبعات را برعهده دارد.