توانمندی‌های عقب‌ماندگان ذهنی را بپذیرید
زهرا زری‌مقدم کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت استان مرکزی به مناسبت 30 تیرماه روز عقب‌ماندگی ذهنی با اشاره به اینکه وقتی فرد عملکرد کلی ذهنی پایین‌تری نسبت به دیگر افراد دارد، عقب‌مانده ذهنی خوانده می‌شود، افزود: عموما عقب‌مانده‌های ذهنی در رفتارهای انطباقی خود دچار نارسایی هستند.این افراد در مواردی همچون مسئولیت‌پذیری، جامعه‌پذیری، انجام کارهای فردی و اجتماعی و همچنین گذران دوره رشد به صورت نرمال دچار نقص و نارسایی هستند و از آنها به عنوان عقب‌مانده ذهنی یاد می‌شود.
زری‌مقدم با اشاره به اینکه عقب‌مانده‌های ذهنی در چهار گروه خفیف، متوسط، شدید و عمیق جای می‌گیرند، عقب‌مانده خفیف را دارای بهره هوشی 50 تا 70، متوسط را دارای هوش 30 تا 50، شدید را دارای IQ 20 تا 35 و افراد دارای ضریب هوشی کمتر از 20 را عقب‌مانده عمیق عنوان کرد.وی با تاکید براینکه علل عقب‌ماندگی صرفا موارد ارثی و ژنتیکی نیست، تصریح کرد: عموما عواملی مانند عفونت در دوران بارداری، سوخت و ساز و نداشتن تغذیه مناسب، ناهنجاری‌های کروموزومی، قرار داشتن مادر در برابر عوامل خطر در دوران بارداری مانند ضربه، کمبود اکسیژن در زمان تولد نوزاد و ... می‌تواند نقش موثری در عقب‌ماندگی نوزاد داشته باشد.
این کارشناسی سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اضافه کرد: بارداری مادران در سن بالای 42 سال نیز یکی از دلایل اصلی عقب‌ماندگی و تولد یک نوزاد سندروم داون است، به شکلی در بارداری زنان بالای 42 سال از هر 20 نوزاد یک نوزاد سندروم داونی متولد خواهد شد.وی عوامل اجتماعی را یکی از دلایل بروز عقب‌ماندگی ذهنی بویژه تولد نوزادان با عقب‌ماندگی از نوع خفیف دانست و گفت: در خانواده‌هایی که دچار فقر بوده و از طبقات اجتماعی پایینی هستند، عموما این نوع کودکان شمار بیشتری دارند.
زری‌مقدم تاکید کرد: به دلیل اینکه در طبقات اجتماعی پایین جامعه نارسایی‌های تغذیه‌ای، بی‌توجهی به دوران بارداری و همچنین تعدد فرزندان بیشتر است، احتمال تولد فرزندانی با عقب‌ماندگی حفیف بیشتر است و به دلیل اینکه ارتباط کمتری بین خانواده و فرزندان وجود دارد، عوامل اجتماعی می‌تواند تاثیر زیادی در تشدید عقب‌ماندگی کودک داشته باشد.وی با بیان اینکه سه درصد جمعیت ایران دچار عقب‌ماندگی هستند و استان مرکزی نیز از این قاعده پیروی می‌کند، گفت: عوامل مهمی در درمان و بهبود شرایط این کودکان، سازگاری و کاهش آسیب آنها موثر است، که اهم آنها سازگاری و پذیرش شرایط این افراد توسط خانواده است.
این کارشناس سلامت روان تاکید کرد: توانایی و ظرفیت این افراد باید پذیرفته شود. این امر قطعا به طرد نشدن آنها از اجتماع کمک می‌کند. پذیرش پتانسیل‌های این کودکان مانع بدرفتاری با آنها می‌شود و به تبع آن مشکلات هیجانی کمتری را در این قشر شاهد خواهیم بود.وی با اشاره به تکنیک‌های رفتاری و شرطی‌ساز که نقش پررنگی در سازگاری این کودکان با اجتماع دارد، افزود: این تکنیک‌ها کودکان دچار عقب‌افتادگی را فعال می‌کند و در این راستا لازم است که آموزش و پرورش آنها بدون قیدوشرط انجام گیرد.کودکان عقب‌افتاده بویژه عقب‌ماندگان خفیف به هیچ عنوان نباید در شرایط آموزشی جداسازی شوند. بلکه می‌توان با پذیرش ظرفیت آنها شرایطی ایجاد کرد که در کنار دیگر دانش‌آموزان تحصیل کنند. به هیچ عنوان نیازی به ایزوله کردن آنها وجود ندارد بلکه با آموزش‌های بدون سوگیری و تکنیک‌های رفتاری می‌توان کمک کرد که آنها نیز به مانند دیگر دانش‌آموزان در مدارس حاضر شوند.
این کارشناس سلامت روان، حضور کودکان دچار عقب‌ماندگی در اجتماع را عامل مهمی در کاهش مشکلات هیچانی، افسردگی و اضطراب آنها عنوان کرد و گفت: این کودکان به دلیل تمسخر و طرد شدن دچار مشکلات هیجانی می‌شوند، درصورتی که با آموزش بدون قیدوشرط، سازگاری با شرایط و پذیرش توانایی آنها می‌توان بسیاری از مشکلات آنان را کاهش داد تا به مانند افراد عادی در جامعه حاضر شوند.
