روش جالب تدریس «مرتضی ممیز»

این گرافیست به‌مناسبت هفتادونهمین سالروز تولد زنده‌یاد مرتضی ممیزاظهار کرد: در گفت‌وگویی که من و ممیز رودررو با یکدیگر داشتیم، یک جایی درباره تصویرسازی‌هایش از او سوال کردم. مثال قشنگی زد. گفت من برای تصویرسازی‌هایم سعی می‌کنم ببینم اشیا و آدم‌ها شبیه چه چیزی هستند، مثلا یک آدم شبیه چیست. ممیز این شباهت را به‌شکل بسیار اغراق‌آمیزی تعریف می‌کرد. مثلا یک آدم یا یک شیء را شبیه آسفالت ترک‌خورده خیابان در ذهنش می‌دید! معلوم بود که برای تصویرسازی‌هایش دنبال مورد خاصی می‌گردد.

او ادامه داد: ممیز می‌خواست براساس روایتی مفهومی در محتوا، تصویر مورد نظرش را پیدا کند. تصویری که او یک شیء یا آدم را به آن شبیه می‌کرد، ممکن است ابتدا به نظر ما خیلی غریب بیاید، اما برای یک طراح گرافیک که با دید هنری به اشیا و آدم‌ها نگاه می‌کند، این‌طور نیست. حقیقی به روش جالب تدریس او در دانشگاه اشاره کرد و گفت: در دورانی که تحصیل در مقطع کارشناسی‌ ارشد خیلی رایج شده بود، ممیز سعی می‌کرد تدریس به‌شکل کلاسیک را کنار بگذارد. مثلا وقتی می‌خواست به یک دانشجو بیاموزد که چطور می‌تواند صفحه‌آرایی کند، به او می‌گفت تصور کن می‌خواهی اتاقت را مرتب کنی، برای اتاقت چه پرده‌ای، چه مبلی و چه اشیایی را انتخاب می‌کنی که با روحیه خودت سازگار باشد و آن‌ها را در کجای اتاق قرار می‌دهی.

این گرافیست درباره‌ی وجه عکاسی شخصیت هنری ممیز نیز اظهار کرد: ممیز برای دل خودش و در سفرهایی که می‌رفت، با دید زیبایی‌شناسانه‌ای که داشت عکس می‌گرفت. هیچ‌وقت نگفت که من خیلی عکاسم یا این‌که لزومی نمی‌دید در این حوزه، برای مشهور شدن تلاش کند. او به‌دنبال کشف دیگری در عکاسی بود.

او افزود: عکس می‌گرفت تا به مفهوم دیگری در آن برسد و فقط زیبایی‌شناسی در یک قاب برایش مسئله نبود. او در گرافیک که حرفه اصلی‌اش بود به‌دنبال درک همگانی بود و همیشه می‌گفت که حق با مشتری است و برعهده ماست که سفارش او را آن‌طور که می‌خواهد انجام دهیم؛ اما در عکاسی و نقاشی که حوزه شخصی هنری‌اش بود، نگاه خاص خود را داشت و آن مفهوم را برای خودش نگه می‌داشت. مرتضی ممیز کسی است که در سال 1348 پیشنهاد ایجاد رشته گرافیک را به دانشکده‌ی هنرهای زیبا ارائه کرد و باعث شکل‌گیری یکی از رشته‌های پرطرفدار هنری در دانشگاه‌ها شد. با این کار، ممیز به‌عنوان «پدر گرافیک ایران» در جامعه هنری ایران شهرت یافت.

او چهارم شهریورماه 1315 در تهران متولد شد. سال 1335 برای تحصیل در رشته نقاشی به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران وارد شد. او گواهینامه‌ی طراحی غرفه و ویترین و معماری داخلی را از مدرسه‌ی عالی هنرهای تزیینی پاریس گرفت و در بازگشت به ایران، رشته گرافیک را در دانشکده هنرهای زیبا پایه‌گذاری کرد. از این هنرمند آثار بسیاری در زمینه‌ی طراحی پوستر، نشانه، تصویرسازی و جلد کتاب باقی مانده است.