لیلا واحدی
امسال هم مانند سالهای گذشته این جایزه کاندیداهای معتبر و سیاسی مذهبی چون پاپ فرانسیس, رهبر کاتولیک های جهان؛ آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان داشت اما اهدای این جایزه به گروه بی نام و نشانی در آفریقا حکایت از عزم مسئولان کمیته نوبل برای دور نگه داشتن این جایزه از عرصه سیاست است. بی شک اهدا این جایزه به مرکل ظریف یا کری یا حتی پاپ فرانسیس شائبه های سیاسی بودن این اهدا را بیشتر ميکرد. هرچند بسیاری از ایرانیان علاقمند بودند به اشتباه هم که شده نام جواد ظریف را به عنوان برنده جایزه نوبل و به پاس ماهها گفتگو برای حل یکی ازبغرنج ترین پرونده های جهان؛ ببینند اما با توجه به رفتارهای عده ای در داخل ایران چندان نمی توان مطمئن بود که خود جواد ظریف علاقمند دریافت این جایزه بوده باشد.
اما آنچه امروز با قطعیت ميتوان به آن مطمئن بود این است که جهان به دنبال صلح و صالحان پایدار و مردمی است. صلحی که از درون ملت ها و بدون دخالت دولت ها ریشه گیرد, صلحی که صالحانش دنبال چیزی جز آرامش مردم نباشند. کمیته صلح نوبل سال گذشته با اهدا جایزه به ملاله یوسف دختر پاکستانی قربانی تروریسم اما پیشرو حقوق زنان اعلام کرد که رویکرد جدیدی را برای گسترش صلح برگزیده است. و امسال هم با اهدا جایزه خود به کمیته چهارگانه صلح تونس نشان داد که در هدف گذاری برای اهدا این جایزه از اشخاص و دولت ها عبور و به بدنه اصلی جوامع رجوع کرده است.
رویکردی قابل ستایش که نشان ميدهد صلح در هر پایه و عرصه ای اگر از بطن فرهنگ و اندیشه مردم ریشه نگیرد پایدار نخواهد بود. و جهان اکنون با هزاران تجربه تلخ حاصل از صلح وارداتی یا صلح جبری دست و پنجه نرم ميکند. انتخاب کمیته ای مردمی در آفریقا به عنوان برنده جایزه صلح نوبل حاوی این پیام است که جهان بیش از هر چیزی به ریشه گرفتن مفهوم مقدس صلح در باطن مردم به ویژه مردم خاورمیانه نیازمند است. تلاش های دولت و حاکمان؛ یا تلاش های کشورهای دیگر برای ایجاد آرامش زمانی به نتیجه ميرسد که مردم کشوری به این درک برسند که صلح و گذشتن از لجاجت ها؛ سر آغاز آرامش است.
اگر مردم تونس پس از کشته شدن دو تن از رهبرانشان به جای تشکیل کمیته صلح؛ اسلحه های انقلاب عربی خود را به دوش ميگرفتند و میادین شهر را سنگر جدل های قومی و مذهبی ميکردند, کشورشان از آنچه هست بیمارتر و محتاج تر ميگشت و اگر اکنون نامشان به عنوان مردمی صلح طلب در جهان آوازه پیدا ميکند به این دلیل است که گفتگو را برگزیدند و از آن نتیجه هم گرفتند. کمیته چهارگانه تونس الگویی است که کمیته نوبل ميخواهد به اسیا معرفی کند؛ شاید در رهگذر تبعیت از این الگوی صلح بحران های دیگر خاورمیانه هم به صلح ختم شوند.