موزه‌های علم، مردم را به چالش می‌کشند

 گسترش علم و فناوری و سرنوشت محیط‌زیست، موزه‌ها و نقش آنها در جلب توجه افکار عمومی به چالش‌های محیط‌زیست، شیوه‌های آموزش محیط‌زیست در موزه‌ها، موزه‌ها و گسترش فرهنگ حفظ محیط‌زیست و نقش سیاستگذاری‌های کلان علمی، پژوهشی و آموزشی در حمایت از محیط‌زیست از جمله محورهایی بود که در این همایش با حضور کارشناسان حوزه‌های مختلف بررسی شد.
 امضای تفاهم نامه همکاری مشترک میان موزه‌های علوم و فناوری ایران و آلمان از جمله رویدادهایی بود که با حضور دکتر «آندریاس گاندل وین»، قائم مقام مدیر مجموعه‌ها و نمایشگاه‌های موزه دویچه مونیخ آلمان در روز دوم همایش انجام شد. در حاشیه این همایش با دکتر گاندل وین گفت‌وگوی کوتاهی در باب کارکرد موزه‌های علم در آگاه‌سازی عمومی نسبت به وقایع زیست‌محیطی جهان انجام دادم که نکات جالب توجهی در آن مطرح شد.
 
از آنجا که بیست و یکمین نشست جهانی تغییرات آب و هوا به منظور پیدا کردن راه‌حل‌های سیاسی برای رفع مشکل گرمایش جهانی از نهم تا بیستم آذر در پاریس برگزار می‌شود، از او درباره نقش موزه‌های علم در آگاه‌سازی عمومی پیرامون مشکلات زیست‌محیطی و اطلاع‌رسانی درزمینه اهمیت نشست پرسیدم. دکتر گاندل وین با اشاره به این که قاعدتا موزه‌ها در کوتاه مدت نمی‌توانند نسبت به این مساله واکنشی نشان دهند و باید دید بلندمدتی برای حرکت در مسیر آگاه‌سازی عمومی نسبت به وقایع زیست‌محیطی در جهان پیرامون داشته باشند، گفت: موزه‌ها سال‌هاست به امر آگاه‌سازی عمومی مشغول​اند. البته آموزش عمومی از طریق مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها می‌تواند تأثیر عمیقی در این زمینه داشته باشد. اگر بتوانیم آموزش علمی صحیحی داشته باشیم و به نسل آینده بیاموزیم که چطور می‌توانند از منابع انرژی فعلی درست استفاده کرده و منابع انرژی جدید را چطور شناسایی کنند، در این صورت گام موثری برای حل مشکلات زیست‌محیطی کنونی جهان برداشته‌ایم. این موضوع فقط منحصر به موزه‌های علم نیست و نهادهای گوناگون باید در این زمینه گام بردارند.
 
پیشنهاد برگزاری یک نمایشگاه
 اوایل امسال براساس گزارش یک موسسه تحقیقاتی اعلام شد ایران جزو ده کشور نخست جهان است که بیشترین میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را در نتیجه مصرف انرژی به خود اختصاص داده است. این در حالی است که هرچند ایران عمدتا تولیدکننده نفت و منابع فسیلی است، اما پابه‌پای بزرگ‌ترین قدرت‌های اقتصادی مصرف‌کننده سوخت‌های فسیلی، دی‌اکسیدکربن در جهان تولید می‌کند. این هشدار مهمی است برای مسئولان و تصمیم‌گیران کلان کشور ما که در اسرع وقت تدبیری برای حل این معضل بیندیشند. این موضوع را با قائم مقام موزه دویچه آلمان در میان گذاشتم. وی در حالی که به نظر می‌رسید انتظار شنیدن چنین خبری را نداشته، تصریح کرد: البته ایران بیشتر تولیدکننده منابع نفتی است که به تولید گازهای گلخانه‌ای می‌انجامد و شاید این بیشتر وظیفه کشورهای صنعتی باشد که به‌عنوان مصرف‌کنندگان بزرگ این محصولات گام‌های جدی در این زمینه بردارند. ما به عنوان مدیران موزه‌های علمی تنها کاری که می‌‌توانیم بکنیم، این است که روش بهتری برای استفاده از محصولات نفتی معرفی کنیم، مثلا در موزه‌ها از مزایای انرژی‌های نو نظیر انرژی خورشیدی و انرژی باد شواهد مستندی را به جامعه ارائه کنیم. من فکر می‌کنم موزه علم و فناوری ایران می‌تواند نمایشگاه ویژه‌ای برپا کند تا مردم را با عواقب مصرف بی‌رویه سوخت‌های فسیلی آشنا و به این ترتیب زمینه اصلاح تفکر جامعه را فراهم کند.
 
موزه‌های علم باید به جامعه اطلاعات بدهند
 وی درخصوص کارکرد اصلی موزه‌های علم و فناوری در جهان گفت: موزه‌ها باید اطلاعات بدهند و راهکارهای مقابله با مشکلات زیست‌محیطی را در جامعه پیشنهاد دهند. ما تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم همین است که اطلاعات بدهیم. اما در نهایت این مردم و البته دولتمردان و سیاستمداران هستند که باید از این اطلاعات استفاده کنند و تصمیم لازم برای زندگی و جامعه خود را عملی کنند. من فکر می‌کنم فناوری مدرن لزوما چیز خوب یا بدی نیست. هدف موزه‌های علم این است که آنچه مزایا و معایب علم و فناوری محسوب می‌شود را با هم به مخاطبان نشان دهد. برای مثال علم ژنتیک در عین سودمندی می‌تواند مثل چاقویی دو لبه عمل کند و مشکلاتی هم بوجود آورد. این مسئولیت موزه‌ها است که این‌ها را به جامعه آموزش دهند. دکتر گاندل وین در پایان تأکید کرد: فراموش نکنید موزه‌های علم پاسخ مستقیمی ارائه نمی‌دهند. بلکه مردم را به چالش می‌کشند و به تفکر وادارشان می‌کنند.