بهار نیوز - اجاره‌نشینی؛ متغیر اصلی بازار مسکن

سیدچمران موسوی
یکی از عوامل مهم فزونی ارزش مبادلاتی مسکن بر ارزش مصرفی آن، موضوع اجاره نشینی است. اجاره نشینی در ایران از دو نظر با الگوهای مشابه در سایر کشورها تفاوت دارد:
- مدت زمان اجاره
مدت قراردادهای اجاره در ایران معمولا یکساله است که بعد از آن، بر اساس توافق مجدد، برای یکسال دیگر یا تمدید می شود و یا فسخ. اما در اغلب کشورهای اروپایی این الگو بسیار منعطف است و از چند روز تا چند سال را شامل می شود. مثلا اکثر توریست های داخلی و خارجی می توانند در شهرهای رم، پاریس، استانبول، برلین، لندن، منچستر و .... خانه های چند روزی را اجاره کنند. الگوی اخیر در برخی شهرهای توریستی ایران در شمال کشور از چند سال پیش مد شده است. اما در برابر الگوی اجاره یکساله قابل قیاس نیست.

- کیفیت اجاره:
در ایران بعد از اجاره واحد مسکونی، درد مزمن، اسباب کشی است که هزینه های زیادی دارد از شکسته شدن وسایل تا هزینه زمانی و پولی. اما در کشورهای اروپایی واحد مسکونی اغلب و قریب به اتفاق به صورت مبله و آماده اجاره داده می شود که کیفیت همین وسایل و مبله ها در قیمت اجاره تاثیر گذار است. نفس اجاره مسکونی، چندان مهم نیست اما زمانی که اکثر نیروی کار در بازار اجاره هستند بنابراین درگیری ذهنی آنها با این موضوع می تواند رشد اقتصادی را متاثر کند.

آمار اخیر وزارت راه و شهرسازی حاکی از وجود ۷ میلیون خانوار اجاره نشین هست که رشد ۳۷ درصدی آن در سال ۹۵ در قیاس با پنج سال گذشته حاکی از دو چیز مهم است؛ عدم تمایل به مسکن مهر؛ این پروژه بیش از ۴۳ هزار میلیارد تومان نقدینگی را به بازار تحمیل کرد که به علت عدم رعایت فرهنگ، ارزش های بومی و اخلاقی و رعایت حداقل شاخص‌های " مسکن مطلوب"، عایدی خوبی نداشت.

تنها عایدی آن، کمک به رشد پوپولیسم سیاسی دولت فربه شده از پول نفت بود. تداوم رکود حاکم بر بازار مسکن؛ فربه شدن اجاره نشینی به معنای خروج قیمت مسکن از آستانه تقاضای موثر خریداران مسکن هست که حتی علت العلل رکود کلی سال های اخیر نیز هست. در این شرایط اصلاح الگوی اجاره نشینی می تواند زمینه آرامش را در بازار اجاره فراهم کرده و رشد سوداگری اجاره نشینی را متوقف کند. با توجه به درگیری فراوان نیروی کار جوان با بازار اجاره، این توقف می تواند به آرامش روحی آنها منجر شده و به رشد اقتصادی کمک کند.