صادق صدرایی
چند سال پیش و زمانی که محمدباقر قالیباف به کرسی شهرداری تهران تکیه زده بود، بعضی از اقدامات و اظهارنظرهایش به شکلی بود که گویی او از جناح اصولگرایان در حال انتقال به طیف میانه رو و اصلاح طلب است. در آن روزها و همزمان با انتخابات۹۲ این وجه از شخصیت شهردار سابق بیشتر از گذشته خود را نشان میداد. در همان روزها صادق زیباکلام در یادداشتی درباره این موضوع نوشته بود که این رفتارهای قالیباف به جایی نخواهد رسید زیرا اصلاح طلبان با توجه به سوابق و چارچوب فکری او باور نخواهند کرد که آقای شهردار به اردوگاه اصلاح طلبی پیوسته باشد و مشخص خواهد شد که این اقدامات و اظهارات تنها برای جلب نظر مردمی است که تمایلی به چهرههای سیاسی اصولگرا ندارند.
انتخابات۹۲ که به نقطه پایان رسید شاهد بودیم که اندک اندک قالیباف به سمت و سوی دیگر میل کرد و در نهایت به جمع اصولگرایان تندرو ملحق شد. میتوان درباره این تغییر دوم قالیباف نیز این نتیجه رسید که حتی این بار هم که به آن سوی سپهر سیاست غلتید هم از جنس اعتقاد نبود. تصور قالیباف آن بود که در انتخابات۹۶ بر خلاف انتخابات۹۲ هر چه بیشتر شبیه احمدی نژاد و تندروها شود امکان جلب نظر مردم را بیشتر خواهد داشت. اتفاقی که نیفتاد و او پیش از آغاز رایگیری از سوی جناح تندرو مجبور به انصراف شد.
حال همین داستان در حال تکرار شدن است؛ این بار برای علی اکبر ولایتی؛ یار و همراه دیروز مرحوم هاشمی رفسنجانی که همزمان با درگذشت «آیت الله» به سمت و سوی جناحی کوچ کرده است که عناد آنان با هاشمی شهره عام و خاص است. ولایتی که در مناظرات انتخابات۹۲ انتقادات تندی را به سعید جلیلی به دلیل مذاکرات بی نتیجه او در زمان دولت احمدی نژاد وارد میدانست به یکباره اظهاراتی را مطرح کرده است که در برخی از بخشهای آن از دیدگاههای تندروها هم افراطیتر است!
واقعیت آن است که وزیر امور خارجه اسبق جمهوری اسلامی در زمان انتخابات۹۲ «تابو شکنی» کرد و برای نخستین بار در یک رسانه رسمی به نقد سیاستهای هستهای دولت احمدی نژاد و مذاکرات به رهبری سعید جلیلی پرداخت؛ موضوعی که در پیش از آن جز خطوط قرمز بود و حتی نمیتوان کلمهای در نقد آن دوران را پیش از اظهارات ولایتی در رسانههای رسمی پیدا کرد. اما شاهد آن هستیم که امروز ولایتیِ دیگری به روی صحنه آمده است و با نقض صریح تمام اظهارات خود درباره برجام این توافق مهم را باعث حقارت میداند!
به نظر میآید که شاهد تکرار همان اشتباه قالیباف این بار از سوی چهره سیاسی دیگری از جریان اصولگرا هستیم. ولایتی که در پنج سال پیش با انتقاداتش به سیاستهای هستهای دولت وقت به یاری طیف میانه رو آمده بود این بار سیاست هایی را مورد اعتراض شدید قرار میدهد که خود با آن همراه بوده است. تصور او این است که چنین اظهاراتی میتواند سبب تقویت جایگاهش در جناح اصولگرا که بخشی از ارکان قدرت را در اختیار دارد شود اما آنچه بر قالیباف رفت نشان میدهد که هیچ جناحی چه اصلاح طلبان و میانه روها و چه اصولگرایان و تندروها هیچگاه «اصل جنس» را با افراد «بدلی» که هر روز به رنگی در میآیند عوض نخواهند کرد.