بهار نیوز - نشست تهران؛ اختلافات متحدان

داریوش احمدیان
نشست تهران با حضور رؤسای جمهور روسیه،‌ ترکیه و ایران برگزار شد. محور اصلی این نشست موضوع ادلب بود. از یک سو ایران و روسیه همصدا با رژیم اسد در پی حمله گسترده به این شهر سوریه هستند تا به هدفی که «از بین بردن‌تروریسم در سوریه» می‌خوانند نزدیک و نزدیک‌تر کند و از طرف دیگر این‌ترکیه است که به دلایلی با چنین حمله‌ای مخالف است.

رییس‌جمهور‌ ترکیه در نشست اخیر به در پاسخ به پرسش یک خبرنگار درباره احتمال سرازیر شدن مهاجران به این کشور به صراحت اعلام کرد که کشورش امروز هم امکان و توان پذیرفتن مهاجران را ندارد و در طول نشست هم به شکل مستقیم و غیرمستقیم از مخالفت با طرح روسیه، سوریه و ایران برای حمله به ادلب گفت و خواستار حل و فصل مسئله از راه‌های سیاسی شد. نگرانی اساسی رجب طیب اردوغان نه مسائل انسانی بلکه نگرانی از سرازیر شدن سوری‌های ساکن ادلب اعم از مردم و گروه‌های شورشی به‌ترکیه پس از حمله گسترده به ادلب است.

از طرف دیگر ایالات متحده و قدرت‌های غربی نیز با توجه به تجارب تلخی که در زمان حمله به حلب رخ داده است نسبت به وقوع فاجعه انسانی هشدار داده‌اند. برخی تحلیلگران معتقدند دولت‌ترامپ تکرار وصعیتی همچون آنچه در حلب گذشت را تحمل نخواهد کرد و امکان برخورد سخت میان نیروهای خارجی حاضر در سوریه با یکدیگر وجود دارد. شاید به همین خاطر هم بود که دبیرکل سازمان ملل نسب به تعمیق بحران سوریه ابراز نگرانی کرده است.

بر خلاف آنچه در رسانه‌های داخلی تبلیغ می‌شود نشست تهران نتوانسته است به هدفی که از پیش از اجلاس بر آن تاکید می‌شد برسد و‌ترکیه همچنان نسبت به موضوع ادلب دیدگاهی متفاوت از ایران و روسیه دارد. از سوی دیگر احتمال وقوع فاجعه انسانی بر اثر حمله به ادلب ممکن است فضایی انزواساز را برای عاملان حمله به این شهر به وجود آورد. ادلب و نشست تهران یک بار دیگر نشان داد که الگوی تک‌روانه نه تنها کمکی به حل‌وفصل بحران در سوریه نمی‌کند بلکه می‌‌تواند فضا را به ضرر دولت‌های تک‌رو تغییر دهد.

به نظر می‌آید حالا و با گذشت بیشتر از شش سال از بحران و فاجعه انسانی در سوریه دیگر زمان آن رسیده باشد که زمین بازی تغییر کرده و به جای اقدامات تنش‌زا و تهدیدآفرین به سمت میز مذاکره‌ای با حضور همه طرف‌ها اعم از قدرت‌های منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و نمایندگان رژیم حاکم بر سوریه و اپوزیسیون حرکت کنیم. تکرار الگوهایی مبتنی بر اقدام جزیره‌ای تنها و تنها تصمیم‌گیری در قبال این بحران را روز به روز سخت‌تر خواهد کرد.