هشدارهای دقیقه نود

رضا صادقیان
طی روزهای اخیر شماری از فعالان سیاسی درباره بازگشت به سال 84 و روی کار آمدن دولت پوپولیست سخن‌ها گفته‌اند. گویا با نزدیک شدن به انتخابات مجلس شورای اسلامی زمینه اینگونه بحث‌ها در فضای عمومی گشوده شده است. با این حال بهتر است قبل از آنکه از دریچه ایجاد‌ترس و دلهره برای شهروندان و اقناع آنان اقدام و گفتگویی صورت بگیرد، به نقد عملکرد فعلی دولت دوم روحانی پرداخته شود. از همین‌رو، بخشی از کارکردها و سیاست‌های نادرست دولت در دور دوم به اختصار بیان می‌شود.

اول: نه تنها دولتی مشابه دولت نهم و دهم با دادن وعده‌های پرشمار و پخش پول نفت در میان مردم، که هر فرد و شخصیتی که پس از بحران اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم به صحنه انتخابات ورود پیدا کند به واسطه در اختیار گرفتن شیرهای نفت و پخش دلارهای نفتی در میان مردم می‌تواند رای قابل توجهی کسب کند. شاید برای برخی از مسئولان و حتی ناظران رویدادهای اجتماعی چنین عملی نشدنی و یا نزدیک به محال باشد، اما توجه کنید که راه‌اندازی و ادامه ساخت و سازهای مسکن مهر از حاشیه درآمدهای نفتی افزایش یافته شکل گرفت،

پرداخت وام‌ برای راه انداختن کسب و کار زود بازده با محوریت دولت و فشارهای سیاسی به همین مسئله مرتبط است، شکل‌گیری و جولان صدها شرکت لیزینگ خودرو طی سال‌های 84 الی 90 به دلیل همین پخش پول در میان مردم بود و حتی فشار برای انعقاد قرارداد مستقیم میان کارگران صنایع با کارفرما و. . . بدون‌تردید برآمدن چنین دولتی در صورتی که سیاست‌های دولت وقت همچنان به صورت خلق‌الساعه پیش برود دور از ذهن نخواهد بود.

دوم: بروز و ظهور شخصیت‌هایی که وعده‌های پرشمار با هزینه‌های سرسام‌آور برای آینده کشور به مردم می‌دهند، شب هنگام و در چند روز اتفاق نمی‌افتد بلکه رشد چنین افرادی با افکار خاص را می‌توان در سیاست‌های دیروز و امروز دولت‌ها مشاهده کرد. دولت‌هایی که گاه بدون در نظر داشتن وضعیت اقتصادی روزمره شهروندان سیاست‌های خاص خود را دنبال کردند و حتی در حوزه عزل و نصب وزیران و مدیران ارشد آنچنان عمل کردند که صدای هر انسان اهل انصاف را به آسمان رساندند. به حاشیه‌ و انتقادهای پیوسته در زمان معرفی وزیران دولت دوم روحانی دوباره نگاه کنید،

حداقل آنکه اکثر احزاب اصلاح‌طلب از چیدمان وزیران به واسطه سابقه اجتماعی-سیاسی آنان دل‌خوشی نداشتند، شاهدی دیگر، به انتصاب دامادها و ژن‌های خوب طی سال‌های گذشته نیم نگاهی بیندازیم، نصب‌هایی که بیش از آنکه سودی برای ساختار دولت به‌ همراه داشته باشد عملا کلیت ساختار اداری و حتی نشریات کشور را به حاشیه می‌راند و بذر ناامیدی را در میان شهروندان می‌نشاند.

سوم: گمان کنیم تمام هشدارهای امروز به صورت کارشناسی و با حسن نیست بیان شده باشد. سوال اساسی که در برابر چنین حرف‌هایی بیان می‌شود چنین خواهد بود، راه حل شما برای نرسیدن به چنین بحرانی دقیقا چیست؟ آیا فکر و چاره‌ای نیز دارید و یا اینکه وظیفه سیاست‌ورزی را وانهاده و به کار روشنفکری مشغول شده‌اید؟ دیگر آنکه، مکرر از دست‌های بسته دولت، ناتوانی و موانع پنهان و پیدا برای دولت گفته‌اید، اگر چنین دولتی دست‌های به این‌اندازه بسته داشته و دارد و به عنوان مثال در اقتصاد کمتر از 20 درصد نقش دارد و کل بودجه فرهنگی را به نهادهای دیگر واگذار می‌کند و اختیارتش در حوزه سیاست‌گذاری تقریبا هیچ است و. . . چه دلیلی دارد برای مرتبه‌ای دیگر اهرم‌های چنین دولت خسته و بی‌ثاثیری را به دست گرفت و برای آن زنهار داد؟! به نظر می‌رسد بخشی از هشدارهایی که گفته و بازگو می‌شود دغدغه‌های به جایی است، ولی تا مادامی که ساختار دولت و توانایی‌های آن و سطح توقع اهل قدرت و شهروندان نسبت به واقعیت چنین نهادی روشن نشود، زمینه ‌چینی برای‌ترساندن مردم از سابقه دولت پوپولیست تاثیر مثبتی در فضای فکری شهروندان نخواهد داشت.