بهار نیوز - هفت بحران‌ کشور

رضا صادقیان
موسسه آینده‌بان با مشارکت مرکز استراتژی ریاست جمهوری در حال تهیه و ارایه وضعیت موجود کشور هستند. طرحی که تا زمان حال منجر به انتشار «آینده پژوهی ایران 1396» و «آینده پژوهی ایران 1397» شده است. فارغ از اینکه با موضوعات مطرح شده در گزارش‌ها موافق یا مخالف باشیم از نیاز کشور به داشتن تصویری از خودش نمی‌توان به سادگی گذر کرد، چرا که نیاز امروز و فردای کشور داشتن تصویری نسبتا دقیق و مبتنی بر واقعیت خودمان است و این مهم را می‌توان در میان دو گزارش‌ها مذکور مشاهده کرد.

در گزارش مربوط به سال 97 نویسندگان گزارش به صورت مفصل درباره هفت بحران کشور همزمان به مسائل بین‌المللی و ارتباط با کشورهای حاشیه خلیج فارس و همچنین بحران‌های داخلی پرداخته‌اند.
1- بحران خبرهای جعلی 2- فناوری زنجیره بلوک (بلاک‌‌چین) 3- ائتلاف سعودی-صهیونیستی 4- بحران صندوق‌های بازنشستگی 5- جابه‌جایی‌های جمعیت 6- تخریب منابع خاک 7- مرجعیت فرهنگ سلبریتی‌ها.

به نظر می‌رسد تهیه‌کنندگان گزارش با هر گرایش سیاسی و دور-نزدیک بودن به دو طیف سیاسی کشورمان، به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توان با پرداختن به مباحث حاشیه‌ای و دامن زدن به گفتارهای سراسر هیجانی و انشاگونه وضعیت فعلی کشورمان را توصیف، تحلیل کرد و راهکار ارایه داد و توقع داشت مخاطبان از گفته‌های ما رضایت داشته باشند. برای شناخت جایی که هستیم قبل از آنکه به ارایه ذهنیت‌ها خود به مخاطبان بپردازیم، نیازمند آن هستیم که کلیه حرف‌ها، مدعا و راهکارهای خود را از دل طرح‌های پژوهشی که مبتنی بر اعداد و ارقام قابل سنجش هستند مستند کنیم. داده‌هایی که در مقایسه با طرح‌های پژوهشی دیگر از انحراف ناچیزی برخوردار باشند و نه آنکه یک گزارش در تضاد با مستندات تحلیل و گزارش دیگر قرار بگیرد.

متمرکز شدن بر روی همین هفت بحران و تلاش برای حل کردن بخش‌هایی از آن می‌تواند زمینه برون رفت از معضلات امروز را به دنبال داشته باشد. البته و در صورتی که اطلاعات کمی و کیفی همین گزارش‌ها با بدبینی، ذهنیت‌گرایی و احتمالا نپذیرفتن بحران‌ها از سوی دستگاه‌ها، سازمان‌ها و شخصیت‌های بانفوذ در ساختار قدرت همراه باشد نه تنها امیدی به حل آنها نیست، بلکه می‌بایست منتظر باشیم در سال‌های آینده با گرفتاری‌های به مراتب دشوارتر در مقایسه با امروز روبرو باشیم و در آینده‌ای نه چندان دور شاهد آن باشیم که همین بحران‌ها به چالش‌های بس عظیم برای اداره کشور تبدیل شده‌اند. در برابر گزارش منتشر شده می‌توان دو راه به کلی متفاوت را در پیش گرفت. اول؛ کلیت گزارش را نفی و هیچ‌کدام از بخش‌های آن را به هر دلیل نپذیرفت.

دوم؛ گزارش را با در نظر گرفتن شماری دیگر از گزارش‌های تحقیقی مانند گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی مقایسه و چنانچه به درستی اطلاعات و تحلیل آن باور داشت به حل بحران‌ها و یا کاهش آنها از حالت یک بحران به معضل، سیاست‌گذاری و برنامه عملیاتی ارایه کرد. بی‌تردید اگر در برابر هفت بحران شناسایی شده و قابل لمس سکوت اختیار کرد، نویسندگان و تهیه کنندگان آن را به رفتارهای جناحی متهم و حتی گزارش آنها را تکرار سخنان ناامید کننده توصیف کنیم، نه تنها موفق به کاهش بحران-دشواره‌های اساسی کشور نشده‌ایم بلکه لاجرم و طی سال‌های آینده با وضعیتی پیچیده‌تر از امروز روبرو خواهیم بود.