گروه جامعه: محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در یادداشت پیشرو سوالهایی را مطرح کرد که در پی سیل استانهای گلستان و مازندران به ذهن بسیاری از مردم رسید.
✅ سیل در گلستان و مازندران در آغازین روزهای سال 1398 بدون شک سؤالات بسیاری را برای مردم پدید میآورد. سؤالات زیر فقط آن بخشی است که به ذهن من غیرمتخصص در امور سیل، مدیریت منابع آب و مدیریت بحران میرسد.
🔹آیا هواشناسی وظیفهاش را درست انجام داده بود؟ آیا هشدارهای معتبر، کافی و با پوشش جمعیت هدف مناسب ارائه شده بود؟
🔹آیا مدیریت سدها و سایر سازههای مؤثر در مدیریت سیلاب به خوبی انجام شده است؟
🔹آیا همه دستگاههای دولتی و عمومی (مدیریت امور آب، شهرداریها، فرمانداریها، راه و شهرسازی، نظامیان و ...) کارشان را به درستی و مطابق پروتکلهای مدیریت بحران انجام دادهاند؟
🔹آیا سیستمهای هشدار سیلاب به خوبی عمل کردهاند؟
🔹آیا رعایت قوانین و مقررات مربوط به ساختوساز در محدودههای سیلابخیز به درستی رعایت شده است؟
🔹آیا جادهها و سایر تأسیسات متناسب با استانداردهای مهندسی و فنی شرایط منطقهای سیلخیز ساخته شده بودند؟
🔹آیا هلال احمر به همه وظایفش از قبل از وقوع سیلاب تا روزهای مدیریت بحران به درستی عمل کرده است؟
🔹آیا رسانههای عمومی و در صدر آنها صدا و سیما به درستی با مسأله سیل مواجه شدهاند؟
🔹آیا آگاهیهای عمومی درباره سیل کافی بوده است؟
🔹خسارات واردشده به جنگلها، مراتع و پوشش گیاهی در چند دهه گذشته چه نقشی در بروز سیلاب و خسارات داشته است؟
🔹چه بخشی از خسارات وارده قابل اجتناب بوده و چه بخشی از آنها به دلیل بزرگی سیلاب غیرقابل اجتناب بوده و به عنوان بخشی از ضعف انسان در برابر طبیعت باید آنرا پذیرفت؟
🔹چه اصلاحاتی باید در قوانین ساختوساز، مدیریت بحران و پروتکلهای کمکرسانی و امداد صورت گیرد تا سطح تابآوری کشور در برابر این حوادث افزایش یابد؟
✅ کشور یک بار تجربه شکل دادن به «کمیته ملی بررسی حادثه پلاسکو» در بهمن 1395 را دارد. آن کمیته ظرف دو ماه گزارش خود را ارائه کرد. آخرین خبر اینکه گزارش نهایی کمیته در شش مجلد آماده شده و در معرض انتشار است. درسهای آن کمیته را هم میتوان برای شکل دادن و پیشبرد امور «کمیته ملی بررسی سیل گلستان و مازندران» بهکار گرفت. یک تجربه خوب را تکرار میکنند، کاستیهایش را برطرف میکنند، و از آن برای بهبود حکمرانی کشور بهره میگیرند.
✅ اگر سیل گلستان و مازندران بررسی نشود، سؤالهای بیپاسخ بسیاری در ذهن مردم باقی خواهد ماند و جز فرسوده شدن اعتماد عمومی نتیجهای حاصل نمیشود. اگر بزرگان کشور تصمیم گرفتند چنین کمیتهای تشکیل دهند، علاوه بر گزارش و تجربه کمیته ملی پلاسکو، گزارش کمیته بررسیکننده حادثه سیل در نیواورلئان ایالات متحده هم به کار میآید. حتماً نمونههای دیگری هم هست که بسیار مؤثر خواهند بود.