گروه سیاسی: اندکی پس از سفر عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق به ایران شاهد ورود عمران خان، نخست وزیر پاکستان به کشورمان هستیم. سفر عمران خان که از مشهد آغاز شد و مذاکراتی سیاسی و اقتصادی با مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی در برنامههای او در این سفر قرار دارد. این دو سفر مقامات ارشد همسایگان شرقی و غربی ایران آن هم با این فاصله اندک زمانی علاوه بر روابط دو جانبه میتواند بیانگر موضوعی فراتر از روابط دو کشور نیز باشد؛ میانجیگری.
وجه تشابه دو دولت پاکستان و عراق آن است که این هر دو با ایران و عربستان در سالهای اخیر روابطی مثبت داشتهاند و تنشهای فزاینده میان سعودیها و جمهوری اسلامی سبب تیره و تار شدن روابط میان ایران و عراق و یا ایران و پاکستان نشده است. از همین رو میتوان گفت عراق و پاکستان در کنار سلطان همیشه میانجی عمان سه گزینه مناسب جهت میانجیگری در روابط تنشآلود ایران و عربستان هستند. همزمان با سفر عمران خان به تهران شاهد برگزاری نشست مجالس کشورهای اسلامی در کشور عراق نیز هستیم که در آن تمامی کشورهای اسلامی به استثنا ایران در سطح رییس پارلمان مشارکت کردهاند. آن نشست نیز فرصت خوبی برای میانجیگری عراق در روابط ایران و عربستان ارزیابی میشد که البته با بی میلی مقامات ایرانی روبرو شد.
با کنار هم قرار دادن این قطعات پازل میتوان به این نتیجه رسید که کشورهای منطقه به این نتیجه قطعی رسیدهاند که ادامه یافتن و افزایش پیدا کردن تنشها میان جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان نه تنها کمکی به حل بحرانهای رو به گسترش خاورمیانه نخواهد کرد بلکه سبب مخدوش شدن امنیت کشورهای منطقه همچون پاکستان و عراق نیز خواهد شد. تحرکات دیپلماتیکی نظیر سفر عبدالمهدی و عمران خان به تهران و ریاض آن هم در فاصله زمانی اندک بخشی از تلاشهایی است که در جریان است تا تنشها میان دو قدرت بزرگ منطقهای را مهار و در مرحله بعد کاهش دهد.
اما پرسش اساسی این است که نتیجه اقدامات و تحرکات این میانجیگران در صحنه عمل چه بوده است؟ پاسخ این پرسش، پاسخی ناامیدکننده خواهد بود، زیرا آنچه در عمل شاهدش هستیم بی ثمر ماندن تلاشهای این کشورها برای میانجیگری در روابط ریاض و تهران است. همین امر سبب وضعیتی نگرانکننده شده است. زیرا از یک سو دو طرف این جدال دیپلماتیک سر سازگاری نداشته و به قرار گرفتن پشت میز مذاکرهای دو جانبه روی خوش نشان نمیدهند و از طرف دیگر راهحلهای پیشنهاد شده از سوی کشورهای داوطلب میانجیگری نیز به دلایل و بهانههای مختلف رد میشود. واقعیت آن است که ادامه این شرایط وضعیت آشفته منطقه را بحرانیتر از پیش خواهد کرد و ممکن است بدیل میز مذاکره برخوردهای سخت میان این دو قدرت منطقهای باشد؛ گزینهای که علاوه بر به خطر انداختن امنیت ایران و عربستان سبب لاینحل شدن مشکلات و بحرانهای پرشمار خاورمیانه نیز خواهد شد.