بهار نیوز - رها شدگان - نسخه قابل چاپ

رضا صادقیان
طی یكی دو هفته گذشته و همزمان با فصل جابجایی مستاجرها شماری از کاربران فضای مجازی تصاویر مشاوران املاکی را که از اجاره املاک با قیمت‌های نامتعارف خودداری می‌کنند منعکس کردند تا مرهمی باشد بر تن رنجور مستاجرها! اما چنین نخواهد شد و همان املاک با قیمت عجیب و تقریبا باور نکردنی اجاره خواهد رفت. حکایت وضعیت ناهنجار و پرغصه اجاره‌نشین‌ها با تورم ماه‌های گذشته بی‌پایان است.

هر زمان که سخن از ملک، زمین، مسکن، مسکن استیجاری، سیاست‌های دولت و برنامه‌های کوتاه و بلند مدت دولت در راستای تنظیم بازار به میان می‌آید، یاد مستاجرها و شهروندان اجاره‌نشین می‌افتیم،‌ بدون آنکه اندکی در سیاست‌های دولت و نقش نظارتی آن تغییری رخ دهد، یاد مستاجرها از سوی همگان زنده نگاه داشته می‌شود، وزیر مسکن و شهرسازی، مدیریت‌های کل و جزء، رییس اتحادیه مشاوران املاک، شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و.. گویی مستاجرها در ابتدای فصل تابستان زنده می‌شوند و در انتهای همین فصل از یادها می‌روند! ولی تجربه سال‌های قبل و قبل‌تر از آنکه بیش از ۴۰ درصد از شهروندان پایتخت براساس آمارهای اعلام شده به اجاره‌نشینی عادت کنند و قبل‌تر از آنکه عده‌ای از دلال‌ها و سازندگان مسکن و با همراهی مردم مسکن را از سرپناه به سرمایه تبدیل کنند، روز به روز اوضاع اجاره‌نشینی در کشور وخیم‌تر می‌شود.

از اواخر دهه ۳۰ که مسئله اجاره‌نشینی با توجه به فربه شدن جمعیت گریبان بخشی از جامعه و خصوصا شهرهای در حال رشد را گرفت، معضل اجاره‌نشین‌ها روز به روز بدتر شد. نه تنها سیاست‌های دولت از مسکن مهر تا طرح جامع مسکن کمکی به خانه‌دار شدن شهروندان کرایه‌نشین نکرد، بلکه کد رهگیری و ثبت قراردادها در راستای تنظیم بازار نتیجه‌ای به همراه نداشت. اگر ثبت معاملات آنگونه که باید با نظارت دستگاه مربوطه همراه بود‌ شاهد آن نبودیم که برخی از صاحبان ملک بدون در نظر داشتن مدت قراردادها طلب عقد قرارداد ۲ الی ۳ ماهه به دلیل عدم ثبات قیمت‌ها در بازار نمایند و مستاجرها ناچار از نیافتن مکان جدید به این ظلم مسلم پاسخ مثبت بدهند.

اجاره‌نشین‌ها با کوهی از مشکلات از قبیل افزایش بی‌رویه قیمت کالاهای اساسی،‌ بالا رفتن تورم و سایر مسائلی که بخش قابل توجهی از شهروندان نیز با آن دست به گریبان هستند، روبرو هستند اما معضل غیرقابل حلی مانند مسکن و نداشتن سرپناهی از آن خود را هم دارند. آنان ناچارند به دلیل گرانی و تورم از مرکز شهرها به حاشیه کوچ کنند تا به مدت ۱۲ ماه ساکن مکانی موقت شوند اجاره‌نشین‌ها در تمام سال‌های اخیر به عنوان رها شدگان بوده‌اند، کسانی که نه تنها دریافت کد رهگیری و انعقاد قرارداد کمکی به آنان نکرد، بلکه دلال‌های مسکن با هم‌دستی صاحبان خانه آنطور که دوست داشتند با آنان رفتار کردند. توهم شکل‌گیری و تاثیرگذاری کمپین صاحب‌خانه خوب و دوشت‌ داشتنی و گرامی و مهربان و صدها حرف و حدیث دیگر را به فراموشی بسپارید. معضل اجاره‌نشین‌ها فراتر از تمام این حرف‌های ظاهرا زیباست.

فصل تابستان زمان جابجایی مستاجرهاست؛‌افرادی که از بد روزگار بدون پشتوانه و حمایت برای مدتی کوتاه در چنگال دلال‌های بی‌انصاف گرفتار می‌شوند و پس از آن با امر و نهی صاحب‌خانه کنار می‌آیند، ‌چرا که به خوبی می‌دانند کسی و سازمان و جریانی فریاد‌رس آنان نیست. مستاجرها رها شدگان امروز هستند، انسان‌هایی که صدای بی‌مکانی و بی‌سرپناهی آنان را می‌توان در گزارش‌های وزارتخانه مسکن و شهرسازی مشاهده کرد، فریادهایی که در همان گزارش‌ها باقی مانده و خواهد ماند.