بهار نیوز - از گشایش تا آخرین نفس

محمد توکلی
هنگامی که در تابستان۹۴ ایران و اعضای ۵+۱ دست یافتن به توافق هسته‌ای را اعلام کردند بسیاری بر این نکته مهم تاکید داشتند که اجرایی شدن برجام تنها موانع پیش روی اقتصاد ایران را از میان برخواهد داشت و این توافق سیاسی به خودی خود نمی‌تواند چرخ اقتصاد ایران را بچرخاند.‌

در همان روزها برخی اعلام کردند که آنچه مکمل برجام است و رفع تحریم بانکی را اصطلاحاً نقد خواهد کرد تصویب و اجرایی شدن لوایح مرتبط با FATF است که از دوران ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد و حضور سعید جلیلی در دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی تلاش‌ها برای تصویب آن آغاز شده بود. عدم تصویب لوایح FATF در آن روزها و به تاخیر انداختن بررسی آن در مجلس باعث شد فرصت‌های بسیاری که به واسطه برجام ایجاد شده بود و می‌توانست به گشایش اقتصاد ایران منجر شود به هدر رفته و کسر قابل توجهی از سرمایه‌گذاری‌ها بر روی کاغذ باقی بماند.

ریشه اغلب موانع به وجود آمده در مسیر روابط بانکی ایران با بانک‌های بزرگ جهان به بی توجهی سیستم بانکی کشور به دستورالعمل‌های گروه ویژه اقدام مالی FATF بازمی‌گشت. آن دوران با فرصت‌سوزی‌های این چنینی گذشت و به مقطع زمانی رسیدیم که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا وعده انتخاباتی خود مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای را اجرایی کرد و تمامی تحریم‌هایی که در پسابرجام رفع شده بودند بازگرداند.

قدرت اقتصادی و سیاسی ایالات متحده سبب آن شده که با وجود عدم توانایی دولت ترامپ برای بازگرداندن قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، در عمل همان شرایط تحریمی بر ایران تحمیل شده باشد. از این واقعیت گریزی نیست که حتی کشورهایی که از نظر سیاسی دوست و همراه جمهوری اسلامی خوانده می‌شوند هم به دلیل جرایم سنگین آمریکا توان و تمایلی به همکاری واقعی اقتصادی با بخش‌های مختلف اقتصاد ایران را ندارند و جز منافذی برای دور زدن تحریم راه تنفس چندانی برای اقتصاد ایران باقی نمانده است.

حالا در چنین شرایطی شاهد ضرب‌الاجل اف.ای.تی.اف هستیم که به گفته وزیر اقتصاد کمتر از چهار ماه خواهد بود. بنا بر آنچه مسئولان ارشد گروه اقدام مالی اعلام کرده‌اند اگر ایران پس از پایان این ضرب‌الاجل هم‌چنان لوایح مرتبط با FATF را به سرانجامی نرساند به لیست سیاه بازمی‌گردد که معنای آن در صحنه عمل، بسته شدن همان منافذ باقی مانده برای تنفس اقتصاد کشور است.

کوتاه سخن آن که اگر دیروز پذیرش دستورالعمل‌های گروه اقدام مالی که مورد قبول تمامی کشورهای جهان است سبب گشایش اقتصاد پسابرجامی می‌شد، امروز چنین اقدامی حکم آخرین نفس برای حفظ حیات اقتصاد ایران را پیدا کرده است.