محمد سفری
گروه مقالات: نلسون ماندلا، اسطورهی سیاهپوست آفریقایی و یکی از سفیدبختترین سیاستمدار تاریخ، در آرامگاه ابدی خود آرام گرفت. مردی که آوازه بزرگمنشی و درستکاری او نیازی به گواه و شاهد ندارد و شاید به جرات بتوان گفت دیگر دنیا سیاستمداری به محبوبیت او ندارد و نخواهد داشت.
اما راقم این سطور خود را در سطحی نمیداند که بخواهد از نلسون ماندلا تمجید کند بلکه هدف از این نوشتار پرداختن به عکسالعمل ایران نسبت به مراسم تدفین (الماس آفریقای جنوبی) است.
نلسون ماندلا به واسطه حضورش در ایران در دوران محمد خاتمی و تشکر از وی به خاطر سیاستهای اصلاحاتی او، در بین مردم ایران از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است. همچنین حمایتهای ماندلا از ایران در مقابل آمریکا از مسائلی است که هیچگاه فراموش نمیشود. با این تفاسیر به نظر میرسید ایران در قالب هیاتی بلندپایه و با حضور رئیس جمهور فعلی یا یکی از روسای جمهور پیشین در این مراسم حضور بیابد.
حتی پیش از این گفته میشد ممکن است در مراسم تدفین، زمینه دیدار رودرروی رئیس جمهور روحانی و پرزیدنت اوباما بوجود بیاید. اتفاقی که پیش از این درقالب گفتوگوی تلفنی در حاشیه مجمع سالانه جهانی سازمان ملل اتفاق افتاده بود و با دیدار رودرروی محمدجواد ظریف –وزیر امور خارجه ایران- و جان کری –وزیر امور خارجه آمریکا- بسیار باورپذیر و محتمل به نظر میرسید.
اما با منتفی شدن حضور روحانی در این مراسم و با معرفی محمدخاتمی به عنوان نماینده ایران از طرف ایشان، این امیدواری بوجود آمد که حضور خاتمی و دیدار او با دیگر سیاستمداران جهان، با توجه به سابقهی روشن وی در صحنه سیاستهای خارجی، باعث ارتباط بیشتر و بیشتر کشورهای جهان با ایرانی که چندین سال طعم تحریم را چشیده بود بشود، و همچنین تکلیف شایعه ممنوع الخروج بودن ایشان نیز روشن گردد.
اما علیرغم تلاش محمدجواد ظریف برای گرفتن ویزای خاتمی، دست آخر معلوم شد که ایشان همچنان ممنوعالخروج است. این در حالی است که علی لاریجانی، نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی، در مهرماه امسال در گفتوگو با روزنامه فرانسوی لوموند، در پاسخ به سوال از شائبه ممنوع الخروج بودن خاتمی، توپ را به زمین دولت سابق انداخت و گفت: من فکر ميکنم که دولت احمدینژاد در برخی موارد عادات بدی داشت که این هم یکی از آنها بود و فکر میکنم که این مسئله به آسانی قابل حل است.
و البته محمود احمدینژاد چند روز پس از این مصاحبه، از خود دفاع کرد و گفت: این موضوع قضایی است. چه ربطی به ما دارد؟ من حتی اگر این اختیار را داشتم هرگز این کار را نمیکردم.
حال به نظر میرسد باید دوباره این سوال را از آقای علی لاریجانی که دو دوره ریاست مجلس را برعهده دارد پرسید که آیا هنوز هم احمدینژاد باعث ممنوعالخروج بودن خاتمی است؟ یا همانطور که احمدینژاد گفت این مسئله اصلا در حیطه اختیارات رئیس جمهور نیست و قوه قضائیه در این مورد تصمیمگیری میکند؟
فارغ از تمام اتفاقات رخ داده اصلا این سوال پیش میآید که چرا و به چه دلیل شخصی مانند محمدخاتمی با این وجههی محبوب باید آنچنان لای منگنه باشد که نتواند در این برههی بحرانی به منافع ملی کشور کمک کند؟ دلیل ممنوعالخروج بودن ایشان چه میتواند باشد؟ آیا این دست سختگیریهای بیمورد بیشتر شبیه لجبازی سیاسی نیست؟ آیا برای تنویر افکار عمومی هم که شده نباید پاسخ روشنی از طرف مراجع قضایی ارائه شود؟ تا کی قرار است این سیاستهای غیرشفاف ادامه داشته باشد؟
---------------------------------------
اما در مراسم تدفین (پدربزرگ مردم آفریقای جنوبی) صحبت از حضور حسن روحانی، اسحاق جهانگیری، محمد خاتمی، محمدجواد ظریف شد اما در نهایت محمد شریعتمداری –معاون اجرایی رئیس جمهور- روانه این کشور شد که البته او هم دیر به مراسم رسید تا در این مورد هم مانند دیگر تصمیمات، بیموقع، ابتر و بیحاصل عمل کرده باشیم!