مهدی نورمحمدزاده
جمله ساده و خبری «حجاب مانع کار کردن زنان نیست»، نه عاطفه و احساس کسی را تحریک می کند و نه استدلال و منطق محکمی دارد که بتوان آن را در تغییر فهم مخاطب نسبت به مقوله «حجاب» موثر دانست. یک دانش آموز راهنمایی هم میتواند دهها جمله شبیه این در وصف حجاب بگوید: «حجاب مانع ورزش زنان نیست!»، «حجاب مانع تحصیل زنان نیست!» و...
انتخاب و مصادره به مطلوب یک جمله کوتاه و ساده از منظومه فکری شهید بهشتی به عنوان یک متفکر و عالم دینی، اوج کوتاهبینی طراحان این پیامها را می رساند. مخصوصا اینکه مخاطبان از سالها قبل تصاویر شهید بهشتی در جمع زنان بیحجاب و کمحجاب را دیدهاند و البته نشنیدهاند که بهشتی به نشانه اعتراض مجلس را ترک کند یا از آنها تبری بجوید همانند امام جمعه استان شمالی!
نگاه گزینشی یا مصادره به مطلوب یک کل به استناد یک جزء، از خطاهای شناختی رایج است. انگار کسی کل قرآن را به استناد «وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ»، کتاب خشونت و قتل معرفی کند! مخاطب این بنرها حق دارد بپرسد چرا از منظومه فکری مبتنی بر عدالت و عقلانیت بهشتی، فقط این تک جمله را انتخاب کردهاید؟! پس اقوال پرعاطفه بهشتی در رثای عدالت یا نظرات استدلالی اش در باب حقوق مردم، کی بر در و دیوار شهر بنر خواهد شد؟!
مرور پیامهای فرهنگی و تبلیغی و حتی قوانین بازدارنده ماههای اخیر در موضوع حجاب نشان می دهد هیچ قوه عاقلهای بر جریان فرهنگ سازی حجاب و عفاف حاکم نیست. به نظر می رسد گفتمان فرهنگی حاکمیت هیچ وقت تا این اندازه خالی از فکر و ایده نبوده است. نظامیان بازنشسته و روحانیان متعصب، حاضران همیشگی اتاق فکر حجاب شدهاند و فعلا جایی برای نشستن اصحاب علم و فرهنگ و هنر تعریف نشده است. در چنین فضایی به جز ستوننویسان روزنامه همشهری و خبرنگاران سیاسی بیست و سی، هیچ آدم فرهیختهای ولو انقلابی، حاضر به دفاع از رویههای دوقطبیساز این روزها نیست، از پلمب و جریمه و احضار تا تعلیق و تحقیر و اخراج!
به گمانم مبلغان حجاب اجباری در طراحی پیامهای فوق به محتوا و جذابیت کلام چندان توجه ندارند، قصدشان آوردن بهشتی زیر بیرق خودشان است. دوستان به خوبی می دانند بیرق دفاع از حجاب اجباری خالی از نخبگان و اهالی فکر شده است، در چنین برهوتی طبیعی است که برای فرار از فشار افکار عمومی و نمایش هیمنه پوشالی خود، به بزرگان مرحوم و محبوب پناه ببرند. روزی تولستوی و ویکتور هوگو و روز دیگر بهشتی و شریعتی! فقط یادشان رفته سایت آثار شهید بهشتی هنوز فیلتر است و مصادره به مطلوبش زیادی مضحک و تابلو!