بايد در سیاست خارجی طرحی نو در انداخت

اشکان بنکدارجهرمی

---

"روش هشانا" به معنی نخستین روز سال نو عبری است. هم اکنون یهودیان سراسر جهان ورود به سال ۵۷۷۴ عبری را جشن مي‌گیرند. روزهای 4 و 5 سپتامبر امسال (چهارشنبه و پنجشنبه)، نخست روزهای سال نو عبری هستند. هم اکنون در ایران 10 هزار یهودی ایرانی زندگی مي‌کنند و انجمن کلیمیان تهران یکی از نهادهایی بود که به نمایندگی از یهودیان ایران انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری را تبریک گفته بود.

گرچه مشاور رئیس‌جمهور در واکنش به انتشار اخباری درباره پیام تبریک روحانی به یهودیان جهان در توییتر، بدون تکذیب صدور این پیام، گفت: "حسن روحانی حساب توییتر ندارد و هر خبری از ایشان که رسمیت داشته باشد از سوی دفتر ریاست جمهوری منتشر می‌شود." ولی این پیام در کوتاه مدتی توانست واکنشهای زیادی را برانگیزد. سایت سی ان ان آمریکا، روزنامه النهار چاپ بیروت، روزنامه اسرائیلی هاآرتص و سایت دویچه‌وله‌ي آلمان از اولین واکنش دهندگان به این پیام بودند و همگی آن را دلیلی بر در پیش گرفتن شیوه‌اي متفاوت از رئیس‌جمهور قبلی در سیاست خارجی دانسته‌اند.

همچنین تصویری از صحبت‌های اکانت توئیتری منسوب به جواد ظریف، وزیر امور خارجه، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که آرزوی سال خوبی را برای یهودیان ایران و سراسر دنیا دارد. بنا به ادعای این سایت، ظریف همچنین گفته که کشورش (ایران) هرگز هلوکاست را انکار نکرده و مردی که برداشت می‌شد منکر آن است حالا رفته است. البته ظریف دیروز در مطلبی که بر روی صفحه فیس بوکش ارسال کرد از غیرفعال بودن صفحه توئیتر خود خبر داد.

درج چنین پیامهایی صرفنظر از بررسی صحّت آن شاید بهانه‌اي باشد جهت مرور کلی روند سیاست خارجی ایران در چند سال گذشته. نگاهی به تاریخ انقلاب اسلامی گرچه نشان دهنده‌ي پیوندی ایدئولوژیک بین آن و مبارزات آزادیخواهانه‌ي مردم فلسطین مي‌باشد ولی از همان ابتدا حساب یهودیان و پیروان واقعی حضرت موسی از حساب صهیونیسم، به عنوان یک فرقه‌ي نژادپرست، برای مردم مسلمان ایران و سران جمهوری اسلامی جدا بوده است که این مي‌تواند ریشه در آشتی طلبی ایرانیان و درایت بنیانگذار انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره)، داشته باشد.

گر چه مبنای انقلاب اسلامی حقانیتِ سرشته در ذات آن است اما واکنشهای بی درنگ و گسترده‌ي جهانی در قبال سخنان مقامات ایرانی نشان می دهد نمی توان هر سخنی را از این جایگاه ابراز نمود. در صحنه سیاسیت همیشه باید با زیرکی و عقلانیت، مواضع را تبیین نمود که مبادا مورد سوء برداشت و یا حتی سوءاستفاده دیگران قرار گیرد. به عبارت واضحتر، تریبون یک شخصیت سیاسی- هرچند به اندازه‌ي صفحه‌اي در فضای مجازی باشد- مورد رصد دقیق دیگر کشورهاست و نتیجتاً هر صحبتی شأن ابراز ازچنین جایگاهی را دارا نمی باشد.

در هشت سال گذشته احمدی نژاد بر خلاف پیشینیان خود روشی تهاجمی را در دیپلماسی خارجی برگزید و در این مسیر، به طور مصداقی، با انکار واقعه هلوکاست راهی در تضاد با تأمین منافع ملی را پیش گرفت. احمدی نژاد شاید از یاد برده بود که به عنوان بالاترین مقام اجرایی جمهوری اسلامی است که سخن مي‌گوید نه به عنوان یک پژوهشگر تاریخ. سخنان یک رئیس جمهور مي‌تواند بر سرنوشت یک ملت تأثیر داشته باشد و نتایج مثبت یا منفی آن تنها گریبانگیر فرد گوینده نخواهد بود.

واقعاً انکار قضیه‌ي هلوکاست چقدر توانست افکار عمومی جهان را به سمت جمهوری اسلامی متمایل نماید و از آن سو آیا ابراز چنین نظراتی نبود که همیشه مورد سوء استفاده گروههای تندرو حامی اسرائیل در سراسر جهان غرب بر علیه مسلمانان از جمله فلسطینیان قرار مي‌گرفت و باعث مي‌شد که صهیونیستها با مظلوم نمایی بهره کاملی از این سخنان ببرند؟

اکنون امّا دوره بهانه به دست بیگانگان دادن گذشته و وقت آن است که توأمان با اظهار حقانیت خویش، صلح طلبی ملت ایران و انزجار از هر گونه ظلم و تعدّی در حق هر قوم و گروهی، چه جنایات صبرا و شتیلا و چه هلوکاست، مجدداً نشان داده شود تا قطار از ریل خارج شده سیاست خارجی به دست دولت یازدهم به مسیر اصلی بازگردد و بار دیگر ادبیاتی را از مسؤولین جمهوری اسلامی شاهد باشیم در خور جایگاه فرهنگی ملت ایران. ادبیاتی که دشمنان افراط گرا را در صفحه شطرنج سیاسی مات نماید چرا که مطمئناً کم هزینه ترین روش مؤثر در تعامل مثبت با دنیا بکار گیری همین ادبیات است که جهان نیز نشان داد تشنه آن است.