جزئیات قانون جدید ساماندهیِ زندانیان

توضیحات اصغر جهانگیر در رابطه با این دستورالعمل به شرح زیر است: مقدمه:با بررسی دستورالعمل‌های قبلی و برای جلوگیری از صدور قرار‌های منتهی به بازداشت و نیز جلوگیری از صدور قرار‌های ناقص و مبهم و ساماندهی حبس‌ها با هدف اجرای عدالت کیفری در تصمیمات قضایی، کاهش اطاله دادرسی، حبس‌زدایی و حفظ حقوق مردم و زندانیان برخی از نوآوری‌های دستورالعمل صادره به شرح ذیل است:

ویژگی ۱- ایجاد سامانه کارنامه آماری تصمیمات قضایی جهت ثبت عملکرد مقام‌های قضایی:
تکلیف مرکز فناوری اطلاعات قوه قضاییه به ایجاد سامانه «کارنامه آماری تصمیمات قضایی» جهت ثبت عملکرد مقام‌های قضایی در خصوص موضوعات این دستورالعمل و دسترسی برخط دادسرای انتظامی قضات به این کارنامه.

ویژگی ۲- ایجاد سامانه مدیریت پرونده‌های نظارت قضایی زندانیان:
تکلیف مرکز فناوری اطلاعات قوه قضاییه به ایجاد سامانه مدیریت پرونده‌های نظارت قضایی زندانیان برای نظارت قضات بر امور زندانیان افراد واجد شرایط عفو، اجرای نظام‌های نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت ساماندهی الکترونیکی، اتخاذ تصمیم درباره محکومان سالمند و مبتلا به بیماری‌های جسمی و روانی و سایر زندانیان نیازمند به مراقبت ویژه.

ویژگی ۳- اختصاص واحد کشیک قضایی در دادگستری‌ها در خارج از وقت اداری با ترتیبات جدید و فوری در رسیدگی‌ها:
اختصاص واحد کشیک قضایی در دادگستری‌ها برای پذیرش کفیل یا تودیع وثیقه بدون فوت وقت در خارج از وقت اداری و روز‌های تعطیل و فراهم نمودن ارتباط مکانیزه با زندانی بدون نیاز به مطالبه اصل پرونده و ارسال درخواست وی برای قاضی کشیک و با حضور وثیقه‌گذار یا کفیل در واحد کشیک، با دستور قضایی اعلام آزادی متهم بلافاصله در بستر سامانه به زندان.

ویژگی ۴- تشکیل واحد کشیک قضایی اختصاصی در زندان:
تشکیل واحد کشیک قضایی اختصاصی در زندان به تناسب آمار متهمان تحت قرار برای جلوگیری از اعزام و بدرقه زندانیان و تسریع در رسیدگی به درخواست‌های قانونی آنان.

ویژگی ۵- جلوگیری از ورود افراد کمتر از ۱۸ سال سن، افراد فاقد پیشینه کیفری و زنان به زندان:
تکلیف قانونی به روسای کل دادگستری‌ها و دادستان‌ها در جلوگیری از ورود افراد کمتر از ۱۸ سال سن، افراد فاقد پیشینه کیفری و زنان به زندان با استفاده از ظرفیت‌های قانونی در خصوص قرار‌های تامین کیفری و استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس تا حد امکان.

ویژگی ۶- اظهار نظر دادستان یا معاون وی پیرامون ضرورت قانونی صدور قرار بازداشت موقت:
اظهارنظر دادستان‌ها یا معاونان آن‌ها (تا حد امکان شخصا) در ضرورت قانونی صدور قرار‌های بازداشت موقت به ویژه با عنایت به آثار مترتب در این قرارا‌ها بر نوجوانان، جوانان، زنان، سالخوردگان، بیماران و افراد فاقد سابقه کیفری.

ویژگی ۷- استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس در صدور آرای صادره کیفری حداقل به میزان ۱۵ درصد آراء صادره:
برنامه‌ریزی روسای کل دادگستری‌ها برای استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس در آرای صادره از محاکم کیفری حداقل به میزان ۱۵ درصد آراء صادره.(لازم به ذکر است در حال حاضر بر اساس آخرین آمار آراء صادره مجازات‌های جایگزین حبس در کشور به میزان ۳ درصد می‌باشد).

ویژگی ۸- استفاده از ظرفیت سامانه‌های نظارت الکترونیکی (حبس در منزل):
تکلیف به قضات محاکم برای اجرای مجازات حبس محکومان با استفاده از سامانه‌های نظارت الکترونیکی پس از فراهم شدن امکانات لازم و برابر قوانین و مقررات مربوطه.

ویژگی ۹- استقرار دادرس علی‌البدل در زندان‌ها:
تلکیف به روسای کل دادگستری‌ها برای استقرار دادرس علی‌البدل در زندان‌ها برای رسیدگی فوری به درخواست محکومان مالی.

ویژگی ۱۰- تعیین ضرب‌الاجل برای رسیدگی به درخواست‌های آزادی مشروط زندانیان:
تعیین ضرب‌الاجل (حداکثر یک هفته) جهت بررسی و اعلام نتیجه درخواست‌های آزادی مشروط زندانیان برای قضاوت اجرای احکام کیفری و رسیدگی به درخواست آزادی مشروط در دادگاه‌ها خارج از نوبت و به قید فوریت.

ویژگی ۱۱- نگهداری محکومان جرایم مواد مخدر ناتوان از پرداخت جزای نقدی در مراکز اشتغال و حرفه‌آموزی:
تکلیف به سازمان زندان‌ها برای نگهداری محکومان مواد مخدر که پس از پایان محکومیت حبس قادر به پرداخت جزای نقدی مورد حکم نمی‌باشند، صرفا در زندا‌ن‌های نیمه باز یا مراکز اشتغال و حرفه‌آموزی.

ویژگی ۱۲- امتیازبندی کلیه اقدامات اصلاحی و تربیتی محکومان در زندان‌ها:
تکلیف به سازمان زندان‌ها جهت امتیازبندی کلیه اقدامات اصلاحی و تربیتی برای محکومان در زندان جهت ارائه به شورای طبقه‌بندی زندان‌ها و بهره‌برداری مراجع قضایی

ویژگی ۱۳- رتبه بندی تحلیلی عملکرد دادگستری‌های سراسر کشور:
تکلیف دادستانی کل کشور برای رتبه‌بندی تحلیلی عملکرد دادگستری‌های سراسر کشور بر اساس معیار‌های موثر در کاهش جمعیت زندان‌ها در مقاطع سه ماهه.