درخطرنبودن«چوگان»را به یونسکواعلام​کردیم

مدیرکل دفتر ثبت و حفظ آثار تاریخی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: جمهوری آذربایجان پرونده‌ی بازی چوگان را در قالب «میراث در خطر» به یونسکو ارائه کرده، یعنی این بازی سنتی به حمایت و توجه فوری نیاز است، وگرنه به فراموشی سپرده می‌شود. در حالی که ما با ارسال مدارکی به یونسکو، اعلام کرده‌ایم که بازی چوگان در کشورهای مختلف و بخصوص ایران رونق دارد و نامگذاری آن به‌عنوان یک ورزش در خطر بی‌معنا است. فرهاد نظری یادآوری کرد: رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نامه‌ای را به مدیرکل یونسکو - ایرینا بوکووا - فرستاد و اعلام کرد که بازی چوگان نباید فقط به نام جمهوری آذربایجان در فهرست جهانی میراث ناملموس به ثبت برسد، این ورزش به ایران متعلق است و پرونده‌ی آن باید به‌صورت چندملیتی به یونسکو ارائه شود.

او اظهار کرد: ایرادها و اشکال‌های کارشناسی این پرونده را مشخص کردیم و آن‌ها را به پیوست نامه‌ی آقای نجفی به یونسکو فرستادیم. همچنین در کنار آن‌ها، مستندات و دلایل لازم را برای اثبات این‌که این بازی به ایران متعلق است و اکنون در کشور ما رایج است، به یونسکو فرستادیم. نظری با یادآوری این‌که یونسکو این دهه را دهه‌ی «تقارب فرهنگی» نامیده است، گفت:‌ یونسکو معتقد است، اگر پرونده‌های ناملموس به‌صورت چندملیتی در فهرست میراث جهانی به ثبت برسند، باعث اتحاد‌، دوستی و تقارب فرهنگی بیشتر میان کشورها می‌شود. بنابراین آن سازمان از چنین اقدامی قطعا استقبال می‌کند.

وی با بیان این‌که فرستادن نامه‌ی اعتراضی به یونسکو در حال حاضر تنها اقدامی بود که می‌توانست انجام شود، ادامه داد: پس از این اقدام، باید منتظر نظر یونسکو باشیم تا گام‌های بعدی را نیز برداریم. او با بیان این‌که مشخص نیست چرا سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در دوره‌های پیش، پرونده‌ی چوگان را تهیه و به یونسکو ارائه نکرده است، گفت: ما تلاش می‌کنیم، نخست «آثار در خطر مصادره» را در اولویت قرار دهیم و با تهیه‌ی پرونده‌ی ثبتی، آن‌ها را برای ثبت در فهرست جهانی میراث ناملموس به یونسکو بفرستیم.وی اظهار کرد: ایران سال گذشته، مراسم «قالی‌شویان مشهداردهال» را که فقط در یک نقطه از دنیا، یعنی در شهر کاشان اجرا می‌شود، در فهرست جهانی میراث ناملموس یونسکو ثبت کرد، در حالی که چنین پرونده‌ای را دیرتر هم می‌شد به یونسکو فرستاد و نخست پرونده‌هایی را مانند «چوگان» تهیه و ارائه کرد.

مدیرکل دفتر ثبت و حفظ آثار تاریخی و طبیعی تأکید کرد: در زمینه‌ی سیاست‌گذاری برای ثبت آثار تاریخی و معنوی باید توجه بیشتری وجود داشته باشد تا دیگر با مشکلاتی مانند مصادره‌ی میراث ناملموس و حتی مفاخر کشور روبه‌رو نشویم. جمهوری آذربایجان مدتی پیش،‌ با تهیه‌ی پرونده‌ای با عنوان «چووقان، بازی محلی منطقه قره‌باغ» به‌طور رسمی از یونسکو خواست تا این بازی سنتی را به نام این کشور، در نشست کمیته‌ی میراث ناملموس یونسکو که حدود دوماه دیگر به میزبانی جمهوری آذربایجان برگزار می‌شود، جهانی کند.

گفته می‌شود که بازی چوگان در گذشته، یکی از عوامل رونق یافتن میدان نقش جهان در اصفهان بوده است؛ اما برای نخستین‌بار در زمان اردشیر بابکان از چوگان نام برده شد و پس از آن، بسیاری از شاعران و نویسندگان قدیمی ایرانی، از چوگان حرفی به میان آوردند.