گروه علمی: براساس آخرین یافتههای اپیدمیولوژیک بررسی شده توسط کمیته دانشگاهی اپیدمیولوژی کرونای دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در بر گیرنده یافتههای جدیدی در مورد علائم و مرگ و میر بیماری در کودکان، تاثیر استروژن بر ابتلا، میزان بروز روزانه در ایران و فارس و دیگر اطلاعات موثر است.در آخرین و سیزدهمین گزارشی که از سوی "کمیته دانشگاهی اپیدمیولوژی کرونا"ی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، منتشر شده، یافتههای جدید علمی در نقاط مختلف جهان به همراه تحلیل دادههای آماری مرتبط با میزان شیوع، بروز و شدت بیماری کووید۱۹ در ایران و استان فارس، تا ۳۱ شهریورماه، مورد بررسی قرار گرفته است.به گزارش ایسنا، این گزارش با همکاری اعضای هیئت علمی گروه اپیدمیولوژی، کارشناس معاونت بهداشتی و معاونتهای مختلف دانشگاه علوم پزشکی شیراز، تهیه شده و برای استفاده در زمینه اطلاعرسانی، تحقیق و پژوهش، از طریق روابط عمومی آن دانشگاه منتشر شده است.
۱- علائم خفیفتر و مرگ ومیر کمترCOVID-۱۹ در اطفال؟
اولین پرسش مطرح شده در این گزارش، موضوع علائم و مرگ و میر بیماری در اطفال است که دستاوردهای مطالعه انجام شده در ۱۳۸ بیمارستان کشورهای انگلستان، ولز و اسکاتلند برروی ۶۵۱ بیمار ۱۹ساله و کمتر که با تشخیص COVID-۱۹ بستری شده بودند مد نظر قرار گرفته است.براساس دادههای این مطالعه، کودکان و نوجوانان کمتر از بالغین دچار علائم شدید COVID-۱۹ و مرگ و میر ناشی از این بیماری میشوند. اگرچه چاقی، نژاد سیاه، یک سندرم التهابی (MIS-C)، سنین بین ۱۰تا ۱۴سال و سن زیر یک ماه خطر بستری اطفال مبتلا بهCOVID-۱۹ در ICU را افزایش میدهد.همچنین سن رایج اطفالی که به علت ابتلا به COVID-۱۹ بستری میشوند، ۵سال بوده و حدوداً ۴۲ درصد بیماران یک ناخوشی دیگر نیز دارند که رایجترین آنها بیماریهای نورولوژیک و آسم است.برپایه این گزارش، از بین ۶۵۱ بیمار شرکت کننده در مطالعه، ۳ نوزاد و ۳ نوجوان ۱۵تا ۱۸ساله فوت کردند که هر ۶ نفر ناخوشیها و مشکلات دیگری در وضعیت سلامتیشان وجود داشته است. این بدان معنی است که کمتر از یک درصد از کل بیماران مطالعه شده فوت کردهاند و حدود ۱۸ درصد آنان در بخش مراقبتهای ویژه بستری بودند.
در اطلاعات ارائه شده مبنی بر مطالعه فوق ۵۲ بیمار مورد مطالعه MIS-C داشتند که میزان بستری آنها در بخش مراقبت ویژه با لحاظ کردن تعداد آنان، ۵ برابر سایر بیماران بوده است.علائم این بیماران شامل التهاب ملتحمه، راش یا مشکلات گوارشی ذکر و یادآور شده است که تعداد پلاکت آنها نسبت به سایربیماران کمتر بوده است؛ بنابراین ترکیب علائم ذکر شده و پلاکت کم میتواند در شناسایی این بیماران که ممکن است دچار عواقب وخیمتر بیماری شوند، کمک کننده باشد.
۲- آیا هورمون جنسی زنانه (استروژن) در کاهش شدت بیماری تاثیر دارد؟
تاثیر هورمون زنانه یا استروژن بر شدت بیماری، دومین سئوال مطرح در این گزارش است که اپیدمیولوژیستها براساس دادههای آماری حاصله از مطالعات انجام شده، به آن پرداختهاند.در این گزارش با اشاره به اینکه پیشتر از مستعدتر بودن مردان نسبت به عفونت کروناویروس خبر داده شده بود، مطالعه مروری انجام شده در مجله "کارنت هیپرتنشن" مد نظر قرار گرفته و آمده است که احتمال دارد تاثیر هورمون جنسی زنان بر کاهش شدت بیماری کووید۱۹، علت افزایش احتمال بروز علائم شدید در مردان را توجیه کند.در ادامه این گزارش آمده است که با توجه به این که ویروس کرونا بر قلب اثر میگذارد و همچنین با توجه به این که استروژن در زنان یک اثر محافظت کننده در برابر بیماریهای قلبی دارد، این فرضیه در ذهن پژوهشگران مطالعه مذکور ایجاد شد که احتمالان تفاوتهای هورمونی بین زن و مرد میتواند بر شدت بیماری اثرگذار باشد.این گزارش افزوده است: استروژن، سطح ACE-II را در قلب کم میکند، حال آنکه ACE-II گیرندهای است که به طور طبیعی در سطح سلولهای قلب، شریانها و کلیه و روده وجود دارد و مسئول ورود ویروس کرونا به داخل سلولها است.گزارش یاد شده در خصوص سایر دلایل مطرح در زمینه مرگ ومیر بیشتر مبتلایان COVID-۱۹ در مردان شامل تفاوتهای سبک زندگی آنان با زنان (مانند مصرف بیشتر سیگار و الکل) و ایمنی ذاتی است؛ اگرچه مشخص شدن قطعی دلایل شدت کمتربیماری کووید۱۹ در زنان همچنان نیازمند انجام مطالعات با کیفیت بعدی است.به گزارش ایسنا، در بخشی از گزارش اپیدمیولوژیک دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با اشاره به قرار گرفتن در آستانه فصل سرد و وضعیت قرمز استانهای همجوار فارس به لحاظ شیوع کووید۱۹، از احتمال افزایش موارد ابتلا طی هفتههای آتی، سخن به میان آمده است.
میزان بروز روزانه کرونا در ایران و فارس
بخشی از سیزدهمین گزارش کمیته دانشگاهی اپیدمیولوژی کرونای علوم پزشکی شیراز، با ارائه نموداری، میزان بروز روزانه بیماری در یک جمعیت ۱۰۰ هزار نفری در فارس و ایران رسم و در تحلیل این نمودار عنوان شده است:
"بروز از ابتدای اپیدمی بیماری، در استان فارس کمتر از متوسط کشوری بوده، حال آنکه در اواخر فروردین این میزان در استان فارس افزایش یافته و به متوسط کشوری نزدیک شده است.نهایتاً با اقدامات پیشگیرانه مناسب، این میزان تا تاریخ قبل از ۲۰خرداد ۱۳۹۹به مقداری پائینتر از متوسط کشوری تنزل یافته و مجدداً از تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۹۹ شاهد افزایش میزان بروز روزانه در فارس نسبت به آمار رسمی کشوری هستیم که اقدامات مؤثرتری از جمله کاهش تماسها و بازگشت برخی محدودیتها را می طلبد.گرچه روند اپیدمی از نیمه مرداد ۱۳۹۹ روند کاهشی دارد اما همچنان بالاتر از متوسط کشوری است."به گزارش ایسنا، تهیه کنندگان گزارش با اشاره به اینکه در زمان انتشار گزارش فوق اکثر استانها در وضعیت قرمز بوده و فارس در وضعیت هشدار قرار داشته، بالا بودن آمار بیماری در فارس نسبت به میانگین کشوری را یادآور و خواستار تامل بیشتر در تحلیل گزارش شدهاند.سیزدهمین گزارش اپیدمیولوژی وضعیت کرونا در استان فارس و مقایسه آن با کشور، با ارائه نموداری از این وضعیت در یک میلیون نفر که دادههای تا پایان شهریور را در بر میگیرد، به تحلیل این نمودار پرداخته است.در این گزارش آمده که تا تاریخ ۲۱ تیرماه ۹۹، به ازای یک جمعیت ثابت یک میلیون نفری، تعداد مرگ در استان فارس همواره کمتر از متوسط کشوری بوده است. حال آنکه موارد مرگ در فارس از آخر خرداد روند افزایشی به خود گرفته و از ۲۲ تیر، افزایش چشمگیری را نشان میدهد. به طوریکه در روزهای پایانی تیرماه، بعضا شاهد بالاتر رفتن میانگین مرگ و میر روزانه بیماران مبتلا به کووید۱۹ در فارس نسبت به میانگین کشوری بودهایم.برپایه این گزارش، از نیمه دوم مرداد، بروز مرگ و میر در فارس از میانگین کشوری کمتر بوده و در نیمی از روزهای نیمه اول شهریور و تمام روزهای نیمه دوم شهریور، میزان برور مرگ و میر روزانه در فارس کمتر از متوسط کشوری است.
میزان بروز تجمعی موارد جدید بیماری کرونا در ایران و استان فارس
شاخص دیگری که در این گزارش به آن پرداخته شده، میزان بروز تجمعی موارد جدید بیماری در فارس و مقایسه آن با کشور است.براساس این گزارش، روند کلی بروز موارد بیماری در استان فارس با شیب بیشتری نسبت به آمار رسمی کشور در حال افزایش است.برپایه این گزارش، تا قبل از ۲۰ خرداد امسال بروز موارد بیماری در فارس ۶۶ درصد متوسط کشوری بوده حال آنکه شاهد روند افزایشی در میزان بروز بعد از این تاریخ در فارس هستیم بطوریکه شیب افزایشی از اواخر خرداد به بعد نسبتا شتابنده بوده است.
وضعیت کرونا در فارس از ابتدای اپیدمی تا پایان شهریور
این گزارش همچنین با ارائه نموداری به بررسی وضعیت کرونا در استان فارس از ابتدای اپیدمی تا پایان شهریور ماه امسال پرداخته و آن را تحلیل کرده است.برپایه این گزارش، گزارش افزایش موارد بیماری از سراسر فارس را یادآور شده و افزایش میزان مرگ و میر نسبت به گزارش قبلی در همهی نقاط فارس را متذکر شده است.تهیه کنندگان این گزارش در نهایت پیشنهادهایی را برای کاهش گسترش بیماری ارائه دادهاند که شامل؛ مجازی سازی فوری آموزش در مدارس، گسترش فوری غربالگری، افزایش تست و بررسی در افراد تماس نزدیک، ممنوعیت برگزاری مراسم ختم، عروسی و هرگونه اجتماع، در نظر گرفتن جریمه برای افرادیکه از ماسک استفاده نمیکنند، محدودسازی تماسهای فیزیکی، اطلاع رسانی از طریق رسانهها در مورد وجود خطر بالای کرونا در استان فارس، جلوگیری از عادی سازی وضعیت کرونا در بین مردم ازطریق ارائه آمارهای دقیق، الزام استفاده از ماسک در مکانهایی که اجتماع وجود دارد؛ نظیر مراکز خرید، اتوبوس، مترو، هواپیما، ادارهها و ...، ادامه شیوه آموزش مجازی و از راه دور در دانشگاهها، انجام تست برای پرسنل سلامت، انجام تست و بررسی در تجمعات شامل ادارات، کارخانجات، پادگانها و...، انجام تست و بررسی در دانشجویان و خوابگاه ها، است.