رضا روحاني *
گروه سياسي: چشم بر هم زديم، بسوي يكمين سال انتخاب دكتر حسن روحاني و سپس تشكيل دولت تدبير و اميد نزديك شديم، انتخابي كه حاصل يك اجماع ملي از سوي دو قشر معتدل در دو سوي جناحين سياسي ايران صورت گرفت، انتخابي كه حاصل يك تصميم همزمان سلبي و ايجابي مردم در اوج چند گانگي گزينههاي سياسي ميباشد، در حالي كه استنباط اكثريت مطلق جامعه ايراني در سال 92 نياز بر تغيير را درك ميكرد، و پس از فعل وانفعالات خاص سياسي واجتمايي در ايران،دولت تدبير و اميد، با شعار اعتدال پا در عرصه سياسي جامعه ايران گذاشت، اما بيمها و نگراني هايي از همين اكنون گريبانگير دولت و حاميان و نخبگان سياسي گرديده است.
در شرايطي كه به دليل سياستهاي اجتماعي و اقتصادي و سياسي در سالهاي اخير، نوعي از شكاف گسترده اجتمايي در جامعه ايران راشاهد بوده ايم،اما به نظر نميرسد كه روند افزايش اين شكاف متوقف گرديده باشد، هرچند به تحقيق ميتوان گفت، كه آهنگ ايجاد اين شكاف اجتمايي نسبت به سالهاي اخير كاهش داشته است، اما مسايلي در آيندهايي نزديك آغاز خواهد گرديد، كه ميتوان پيش بيني كرد؛ كه در سرنوشت دولت تدبير و اميد به رياست دكتر حسن روحاني، و به تبع آن حاميانشان تاثير گذاري مستقيم داشته باشد.
اگر نگاهي كوتاه به دولتهاي پس از انقلاب اسلامي ايران بياندازيم، متوجه ميشويم كه هر كدام از دولتها و گفتمانهاي سياسي، در روند گرايشي خود بسوي نوعي از عقبه و تكيه و تمركز وتاكيد بر پايگاههاي اجتمايي و سياسي را دارا ميباشند، به طور مثال،دولتهاي آيت الله هاشمي رفسنجاني، داراي يك پايگاه قوي در ميان تودههاي راست سنتي، و گروههاي عقلاني و تكنوكراتهاي استراتژيست بود، در زمان آقاي خاتمي و دولت اصلاحات، با ايجاد يك تعامل مثبت، در عرصهي جامعهي مدني، و تاكيد بر روندهاي توسعهي فرهنگ و سياست، و اجماع كلي فيمابين گذارههاي اجتمايي وسياسي، و تشكيل گفتمان و جناح اصلاحات، تكيه گاهي روشن، را به عنوان حامي و پايگاه اجتمايي خود برگزيد.
دولتهاي نهم و دهم، نيز كه داراي شاخصهاي خاص خود بود، در داشتن يك پايگاه مشخص، و حاميان جرياني هر چند شكننده، تا حدي موفق ظاهر شد، و موتورخانه سياسي خود را مابين تودههاي ضعيف روستايي، گروههاي سنتي و ايديولوژيك و مذهبي، روشن نگه داشت.
به جد ميتوان اين استنباط را داشت؛ كه حيات و بقا و حتي ممات دولتها در ايران مخصوصا بعد از انقلاب اسلامي، در روشن بودن نوعه اردوگاه، و داشتن يك تعامل صحيح سالم و متقابل با يك توده حاميان در معناي عام كلمه، در درون پايگاههاي سياسي و اجتمايي امكان پذير است.
هر چند دولت تدبير و اميد، حاصل اجماع گروهاي اجتمايي و معتدل در تعبير عام و اجماع نخبگان سياسي اصلاح طلب و كاريزماتيك، در تعبير خاص بوده است، اما روند مناسبات و تعاملات دولت با حاميان و نخبگان سياسي و اجتمايي به سوي مناسبات موفق و كامل نرسيده است، و اين عدم پيوند و روابط نهادينهنشده، ميتواند در ادامهي بازههاي زماني منتج به يك مشكل عديده گردد.
به طور مثال: بي شك با اجراي هدفمندي يارانهها در دور دوم، و به تبع آن افزايش دوبارهي قيمتها، و سپس ايجاد كنشها و واكنشهاي خاص اقتصادي و اجتمايي در جامعه، روند انتقادات به دولت، و بعضا تخريبهاي تبليغاتي، از سوي جناح مقابل و مخالفين دولت هر چند با استدلالات معلوم از سر گرفته خواهد شد، اما تنها در همين گذاره، نياز گسترده دولت براي اتحاد بيشتر با حاميان روشن خواهد شد، هر چند بايد اذعان داشت كه در بعضي از موارد كه نادر نيز نخواهد بود، حاميان دولت يازدهم هم نياز به حمايت متقابل از سوي دولت مخصوصا در بخشهاي مدني، مطبوعاتي، گفتماني، حزبي و سازماني، اقتصادي و سياسي خواهند داشت.
اگر آقاي روحاني نتواند بر اساس شعارهاي خود مبني بر تعامل با جامعهي مدني، جناح اصلاحات، و معتدلين در جريان اصولگرايي، يك ساز و كار روشن را در پيش بگيرد، بي شك در كولاك حوادث آينده، دچار ضعف و رخوت ناشي ازاختلاف در بين تودهها و حاميان متحد شده در انتخابات سال 92 خواهد گرديد، هر چند تاكيد ميگردد، كه اين گسست احتمالي هم به ضرر دولت و هم حاميان مردمي و جناحي دولت خواهد بود.
اين نتيجه ميتواند متاسفانه در صورت وقوع، كه نشانههايي هر چند كوچك از آن ظاهر گرديده است، پيامدهاي بشدت منفي بر بحثهاي سياست خارجي، سياست داخلي و همچنين باعث بازيابي توان تحرك جناح مخالف دولت مخصوصا در انتخابات پيش روي مجلس شوراي اسلامي به همراه داشته باشد. در پايان بايد گفت كه فارغ از مناسبات احتمالي پشتپرده دولت در رايزني با گروههاي مختلف سياسي، تحرك و تلاش مستمر دولت، براي تعامل بيشتر با حاميان خود و همچنين تحرك واقعي و غير پوپوليستي در عرصهي تبليغات سياسي، امري ضروري مورد نياز است و توجه به شعارهاي كليدي در ايام تبليغات، خصوصا آنهايي كه همچنان بر زمين و لاينحل مانده و بسياري از اقشار از حاميان ايشان را به نوعي منتظر و البته نگران اجرايشان كرده است.
* كارشناس ارشد علوم سياسي