تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۰۴ ساعت ۱۷:۴۰
کد مطلب : ۴۹۴۸۱
جایزه‌های دولتی چه تغییری کردند؟
گروه فرهنگ و ادب: دبیر کارگروه بازنگری جایزه‌های فرهنگی حوزه کتاب مصوبات جلسه نهایی این کارگروه را اعلام کرد.
حذف برگزاری جایزه کتاب فصل و تفویض جایزه‌های جلال آل احمد و پروین اعتصامی از سوی وزارت فرهنگ به بنیاد شعر و ادبیات داستانی از مهم‌ترین این مصوبات است. محمدرضا وصفی، دبیر کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی کتاب، در نشست این کارگروه که روز شنبه، چهارم مردادماه، در سرای اهل قلم برگزار شد، مصوبات این کارگروه را اعلام کرد. او در این نشست با اشاره به اهمیت ارزیابی و بازنگری در جوایز، اعلام کرد: شورای تخصصی بررسی و بازنگری جوایز کتاب طی حکم دکتر سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در تاریخ 93.3.20 با هدف ارزیابی و بررسی و اصلاح آیین‌نامه داوری‌های موجود جوایز فرهنگی حوزه کتاب، با حضور آقایان دکتر نجفقلی حبیبی، دکتر محمدرضا وصفی، حجتالاسلام دکتر محمدعلی مهدوی‌راد،حجتالاسلام دکتر رضا مختاری، دکتر نجفعلی میرزایی، دکتر مالک شجاعی جشوقانی، دکتر سیدمحمود حسینی، حجتالاسلام محمدتقی سبحانی، سیدفرید قاسمی، دکتر سعید عدالت‌نژاد، دکتر مرتضی کریمی‌نیا، جواد محقق، ابوذر ابراهیمی ترکمان، علیرضا کرمانی، علی‌اصغر سیدآبادی و مجید غلامی جلیسه، تشکیل و با استفاده از نظرات کارشناسان حوزه کتاب و مسؤولانی که تجربه بیرونی داشته‌اند، در 12 جلسه کاری فشرده، و طرح مباحث مختلف در خصوص اهداف و رویکرد و عملیات علمی و اجرایی جوایز و با بهره‌گیری از نقطه نظرات سایر کارشناسان، حسب مورد، در نهایت پشنهادات خود را در تاریخ دوشنبه 93.4.22 در هفت بند تهیه و به معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کرد.
وصفی در ادامه با انتقاد از رسانه‌ها اظهار کرد: ما در فرایند جلسات خود به کوتاهی اهل رسانه پی بردیم. هیچ نقد جدی‌ای در خصوص ساختار جوایز و آن‌چه در گذشته اتفاق افتاده انجام نشده بود. انگار رسانه‌ها فقط به اعلام بعضی اخبار اکتفا کرده‌اند. دبیر کارگروه بازنگری جایزه‌های فرهنگی حوزه کتاب سپس مصوبات جلسه نهایی کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی حوزه کتاب را درباره این جوایز تشریح کرد:
جایزه کتاب خلیج فارس: برابر آیین‌نامه جاری در دبیرخانه جشنواره فرهنگی خلیج فارس و همزمان با آن، و با حضور پررنگ ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران و استان‌های مجاور خلیج فارس، همچنان با قوت لازم برگزار شود.
جایزه گام اول: در ذیل جایزه کتاب سال مورد ارزیابی و تشویق قرار گیرد و به عنوان اثر ویژه در بخش جوانان معرفی گردد و ارزش مادی جایزه به منظور تشویق جوانان، همسنگ جایزه کتاب سال شود.
جایزه جلال آل احمد و جایزه پروین اعتصامی:
الف : اجرای عملیات دبیرخانه علمی و اجرایی دو جایزه یادشده، از سوی وزارت‌خانه به بنیاد شعر و ادبیات داستانی انقلاب اسلامی تفویض شود.
ب: بنیاد مذکور با تشکیل کارگروه کارشناسی، به بازخوانی آیین‌نامه‌های اجرایی پرداخته و پیشنهادات خود را به منظور بررسی در دوره دوم این کارگروه، تا پس از بررسی نهایی، به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دهد.
جایزه کتاب فصل
وصفی در ادامه در تشریح مصوبات کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی کتاب درباره جایزه کتاب فصل گفت: این جایزه از بحث‌های پرچالش ما بود. یکی از مسائلی که درباره این جایزه مطرح شد این بود که در بعضی فصل‌ها تعداد کمتر و در بعضی فصل‌ها تعداد بیشتری کتاب منتشر می‌شوند و این موضوع باید در داوری‌ها مورد توجه قرار گیرد. در نهایت ما این موضوعات را درباره این جایزه تصویب کردیم:
الف : تشریفات داوری علمی کتاب فصل، همچنان ادامه یابد، لکن مراسم و تشریفات اجرایی مراسم آن و جایزه مستقل آن حذف شود.
ب : آثار ارزشمند در هر فصل، به عنوان بهترین‌های فصل و یا نامزدهای احتمالی کتاب سال، بر روی میز داوری کتاب سالِ همان سال قرار گیرد و لیست کلیه بهترین‌ها و نامزدهای احتمالی کتاب سال در اختیار افکار جمعی و رسانه‌های عمومی کشور قرار گیرد.
ج: از رسانه‌ها و صفحه‌ها و درگاه‌های تخصصی رسانه‌ها درخواست شود به نقد و ارزیابی آن آثار پرداخته و نقد خود را نیز برای جشنواره نقد کتاب ارسال کنند.
د: آیین‌نامه جایزه کتاب سال - که به آن در بند آخر نیز اشاره خواهد شد - به گونه‌ای بازبینی شود که زمینه رقابت گسترده‌تر از قبل را فراهم آورد، و تعداد جوایز در دو بخش برگزیده و تشویقی افزایش یابد.
جشنواره نقد کتاب: با توجه به ماهیت و کارکرد متمایز آن، به کار خود با قوت ادامه داده و کارگروه ویژه‌ای به منظور بازخوانی آیین‌نامه و ارائه پیشنهادات جدید به دور دوم این کارگروه تشکیل شود. با توجه به جایگاه جهانی جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی، فعالیت آن همچنان با قوت ادامه یافته و به منظور بهره بردن از نقش آن در عرصه دیپلماسی علمی و فرهنگی، گروه ویژه‌ای تشکیل شود تا روند دیده‌بانی علمی، ارزیابی آثار و اجرایی آن را با مشورت اساتید، صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران داخل و خارج از کشور، بازخوانی و برابر اهداف جهانی، پیشنهادهای مناسب را به دور دوم کارگروه جهت قرار گرفتن در فرآیند تصویب نهایی ارائه کند. دبیرخانه جایزه کتاب سال با تشکیل جلسات ویژه‌ای روندهای علمی و اجرایی کنونی را با مشورت استادان، صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران، بازخوانی و پشنهادات مناسب را به دور دوم این کارگروه - بویژه با عنایت به موارد بند دو و سه آمده در اینجا - به منظور قرار گرفتن در فرآیند تصویب نهایی ارائه کند.
***
محمدرضا وصفی درباره چگونگی حذف این جایزه گفت: مراسم این جایزه حذف شده است، اما اسامی کتاب‌هایی که در هر فصل ارزش ورود به جایزه کتاب فصل را داشته‌اند در مراسم کتاب سال اعلام می‌شوند. ممکن است به عنوان مثال، کتابی در فصل بهار نمره 90 گرفته باشد اما در جایزه کتاب سال در مقایسه با کتاب‌های فصل پاییز و سایر فصل‌ها نمره‌اش ناگهان به 70 نزول کند. ما در مراسم پایانی جایزه اعلام می‌کنیم که بهترین کتاب‌های هر فصل چه کتاب‌هایی بوده‌اند، اما جایزه به آنها تعلق نمی‌گیرد. او درباره دلیل ادامه یافتن داوری جایزه کتاب فصل با وجود حذف مراسم آن، افزود: از فلسفه‌های جایزه کتاب فصل این بود که ما پشت درهای دبیرخانه کتاب سال تراکم نداشته باشیم و داوری‌ها به صورت مرحله‌ای و مستمر انجام شود. این داوری‌ها دبیرخانه را وادار می‌کند که کار را به موقع انجام دهد، اما مراسم حذف می‌شود و در عوض مراسم کتاب سال باشکوه‌تر برگزار می‌شود.
وصفی سپس تأکید کرد: با این تصمیم دبیرخانه جایزه کتاب سال، جایزه کتاب فصل و جایزه گام اول یکی شد. دبیر کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی کتاب در ادامه درباره تفویض برگزاری جایزه‌های پروین اعتصامی و جلال آل‌احمد به بنیاد شعر و و ادبیات داستانی گفت: چون بنیاد شعر و ادبیات داستانی انقلاب اسلامی در فرایند تولید هم بسترسازی می‌کند، می‌تواند از این وظایفش برای کمک به رفع نقاط ضعف استفاده کند. او در پاسخ به پرسشی درباره منطقه‌ای نشدن جشنواره خلیج فارس نیز اظهار کرد: چون هنوز در زمینه تولید ظرفیت در خارج از کشور کاری نشده، آثار کمی از سایر کشورها برای داوری می‌آیند.
وصفی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره دلیل مقبولیت کمتر جوایز کتاب در مقایسه با جشنواره‌ای مثل فیلم فجر، گفت: با الگو گرفتن از چنین جوایزی است که ما از این به بعد نامزد شدن کتاب‌ها را هم اعلام می‌کنیم. از نقدها هم استقبال خواهیم کرد. دبیر کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی حوزه کتاب در بخش دیگری از این نشست خبری، گفت: در این جلسات درباره این‌که برای استان‌ها چه می‌توان کرد بحث شد. ما در همه استان‌ها نویسنده داریم، اما تولید کتاب نداریم. 80 درصد کتاب‌هایی که روی میز داوری قرار می‌گیرند، در تهران، قم و مشهد تولید شده‌اند و جای سایر استان‌ها خالی است. در این شرایط ما چه می‌توانیم بکنیم؟ آیا این‌که به عنوان بسته مهمان فقط برویم و در یک استان مراسم جایزه را برگزار کنیم کافی است، یا این‌که باید به استان‌ها کمک کنیم که تولید کتاب در آنها انجام شود. آن‌چه در کتاب سال شاهد آن هستیم، پازلی است که نمایی از توسعه‌یافتگی یا توسعه‌نیافتگی کتاب در کشور ارائه می‌کند که باید برای درمان کاستی‌ها اقدام شود. او درباره ارزش مادی جایزه کتاب سال اظهار کرد: فعلا تغییری رخ نداده است. مبلغ هنوز همان 50 سکه است. البته مثلا در زمان جنگ گاهی دولت پول نداشت و دو سال بعد جوایز را می‌داد، اما به هر حال این جایزه‌ها پرداخت می‌شود.
وصفی در ادامه با انتقاد از رسانه‌ها اظهار کرد: ما در فرایند جلسات خود به کوتاهی اهل رسانه پی بردیم. هیچ نقد جدی‌ای در خصوص ساختار جوایز و آن‌چه در گذشته اتفاق افتاده انجام نشده بود. انگار رسانه‌ها فقط به اعلام بعضی اخبار اکتفا کرده‌اند. دبیر کارگروه بازنگری جایزه‌های فرهنگی حوزه کتاب سپس مصوبات جلسه نهایی کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی حوزه کتاب را درباره این جوایز تشریح کرد:
جایزه کتاب خلیج فارس: برابر آیین‌نامه جاری در دبیرخانه جشنواره فرهنگی خلیج فارس و همزمان با آن، و با حضور پررنگ ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران و استان‌های مجاور خلیج فارس، همچنان با قوت لازم برگزار شود.
جایزه گام اول: در ذیل جایزه کتاب سال مورد ارزیابی و تشویق قرار گیرد و به عنوان اثر ویژه در بخش جوانان معرفی گردد و ارزش مادی جایزه به منظور تشویق جوانان، همسنگ جایزه کتاب سال شود.
جایزه جلال آل احمد و جایزه پروین اعتصامی:
الف : اجرای عملیات دبیرخانه علمی و اجرایی دو جایزه یادشده، از سوی وزارت‌خانه به بنیاد شعر و ادبیات داستانی انقلاب اسلامی تفویض شود.
ب: بنیاد مذکور با تشکیل کارگروه کارشناسی، به بازخوانی آیین‌نامه‌های اجرایی پرداخته و پیشنهادات خود را به منظور بررسی در دوره دوم این کارگروه، تا پس از بررسی نهایی، به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دهد.
جایزه کتاب فصل
وصفی در ادامه در تشریح مصوبات کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی کتاب درباره جایزه کتاب فصل گفت: این جایزه از بحث‌های پرچالش ما بود. یکی از مسائلی که درباره این جایزه مطرح شد این بود که در بعضی فصل‌ها تعداد کمتر و در بعضی فصل‌ها تعداد بیشتری کتاب منتشر می‌شوند و این موضوع باید در داوری‌ها مورد توجه قرار گیرد. در نهایت ما این موضوعات را درباره این جایزه تصویب کردیم:
الف : تشریفات داوری علمی کتاب فصل، همچنان ادامه یابد، لکن مراسم و تشریفات اجرایی مراسم آن و جایزه مستقل آن حذف شود.
ب : آثار ارزشمند در هر فصل، به عنوان بهترین‌های فصل و یا نامزدهای احتمالی کتاب سال، بر روی میز داوری کتاب سالِ همان سال قرار گیرد و لیست کلیه بهترین‌ها و نامزدهای احتمالی کتاب سال در اختیار افکار جمعی و رسانه‌های عمومی کشور قرار گیرد.
ج: از رسانه‌ها و صفحه‌ها و درگاه‌های تخصصی رسانه‌ها درخواست شود به نقد و ارزیابی آن آثار پرداخته و نقد خود را نیز برای جشنواره نقد کتاب ارسال کنند.
د: آیین‌نامه جایزه کتاب سال - که به آن در بند آخر نیز اشاره خواهد شد - به گونه‌ای بازبینی شود که زمینه رقابت گسترده‌تر از قبل را فراهم آورد، و تعداد جوایز در دو بخش برگزیده و تشویقی افزایش یابد.
جشنواره نقد کتاب: با توجه به ماهیت و کارکرد متمایز آن، به کار خود با قوت ادامه داده و کارگروه ویژه‌ای به منظور بازخوانی آیین‌نامه و ارائه پیشنهادات جدید به دور دوم این کارگروه تشکیل شود. با توجه به جایگاه جهانی جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی، فعالیت آن همچنان با قوت ادامه یافته و به منظور بهره بردن از نقش آن در عرصه دیپلماسی علمی و فرهنگی، گروه ویژه‌ای تشکیل شود تا روند دیده‌بانی علمی، ارزیابی آثار و اجرایی آن را با مشورت اساتید، صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران داخل و خارج از کشور، بازخوانی و برابر اهداف جهانی، پیشنهادهای مناسب را به دور دوم کارگروه جهت قرار گرفتن در فرآیند تصویب نهایی ارائه کند. دبیرخانه جایزه کتاب سال با تشکیل جلسات ویژه‌ای روندهای علمی و اجرایی کنونی را با مشورت استادان، صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران، بازخوانی و پشنهادات مناسب را به دور دوم این کارگروه - بویژه با عنایت به موارد بند دو و سه آمده در اینجا - به منظور قرار گرفتن در فرآیند تصویب نهایی ارائه کند.
***
محمدرضا وصفی درباره چگونگی حذف این جایزه گفت: مراسم این جایزه حذف شده است، اما اسامی کتاب‌هایی که در هر فصل ارزش ورود به جایزه کتاب فصل را داشته‌اند در مراسم کتاب سال اعلام می‌شوند. ممکن است به عنوان مثال، کتابی در فصل بهار نمره 90 گرفته باشد اما در جایزه کتاب سال در مقایسه با کتاب‌های فصل پاییز و سایر فصل‌ها نمره‌اش ناگهان به 70 نزول کند. ما در مراسم پایانی جایزه اعلام می‌کنیم که بهترین کتاب‌های هر فصل چه کتاب‌هایی بوده‌اند، اما جایزه به آنها تعلق نمی‌گیرد. او درباره دلیل ادامه یافتن داوری جایزه کتاب فصل با وجود حذف مراسم آن، افزود: از فلسفه‌های جایزه کتاب فصل این بود که ما پشت درهای دبیرخانه کتاب سال تراکم نداشته باشیم و داوری‌ها به صورت مرحله‌ای و مستمر انجام شود. این داوری‌ها دبیرخانه را وادار می‌کند که کار را به موقع انجام دهد، اما مراسم حذف می‌شود و در عوض مراسم کتاب سال باشکوه‌تر برگزار می‌شود.
وصفی سپس تأکید کرد: با این تصمیم دبیرخانه جایزه کتاب سال، جایزه کتاب فصل و جایزه گام اول یکی شد. دبیر کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی کتاب در ادامه درباره تفویض برگزاری جایزه‌های پروین اعتصامی و جلال آل‌احمد به بنیاد شعر و و ادبیات داستانی گفت: چون بنیاد شعر و ادبیات داستانی انقلاب اسلامی در فرایند تولید هم بسترسازی می‌کند، می‌تواند از این وظایفش برای کمک به رفع نقاط ضعف استفاده کند. او در پاسخ به پرسشی درباره منطقه‌ای نشدن جشنواره خلیج فارس نیز اظهار کرد: چون هنوز در زمینه تولید ظرفیت در خارج از کشور کاری نشده، آثار کمی از سایر کشورها برای داوری می‌آیند.
وصفی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره دلیل مقبولیت کمتر جوایز کتاب در مقایسه با جشنواره‌ای مثل فیلم فجر، گفت: با الگو گرفتن از چنین جوایزی است که ما از این به بعد نامزد شدن کتاب‌ها را هم اعلام می‌کنیم. از نقدها هم استقبال خواهیم کرد. دبیر کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی حوزه کتاب در بخش دیگری از این نشست خبری، گفت: در این جلسات درباره این‌که برای استان‌ها چه می‌توان کرد بحث شد. ما در همه استان‌ها نویسنده داریم، اما تولید کتاب نداریم. 80 درصد کتاب‌هایی که روی میز داوری قرار می‌گیرند، در تهران، قم و مشهد تولید شده‌اند و جای سایر استان‌ها خالی است. در این شرایط ما چه می‌توانیم بکنیم؟ آیا این‌که به عنوان بسته مهمان فقط برویم و در یک استان مراسم جایزه را برگزار کنیم کافی است، یا این‌که باید به استان‌ها کمک کنیم که تولید کتاب در آنها انجام شود. آن‌چه در کتاب سال شاهد آن هستیم، پازلی است که نمایی از توسعه‌یافتگی یا توسعه‌نیافتگی کتاب در کشور ارائه می‌کند که باید برای درمان کاستی‌ها اقدام شود. او درباره ارزش مادی جایزه کتاب سال اظهار کرد: فعلا تغییری رخ نداده است. مبلغ هنوز همان 50 سکه است. البته مثلا در زمان جنگ گاهی دولت پول نداشت و دو سال بعد جوایز را می‌داد، اما به هر حال این جایزه‌ها پرداخت می‌شود.
مرجع : ايسنا
