عزم خلخالي براي تخريب تخت‌جمشید

آیت‌الله صادق خلخالی، حاکم شرع در بهار 1358 برای رسیدگی به چند پرونده قضایی وارد شیراز شد. در زمانی که آیت‌الله خلخالی در شیراز بود، زمزمه‌هایی به گوش می‌رسید که او قصد دارد تخت جمشید را تخریب کند. آیت‌الله خلخالی كه بعدا به طيف اصلاح‌طلبان پيوست! از منتقدان و مخالفان کوروش بود و تخت جمشید را «نماد شاهنشاهی» می‌دانست.

صادق خلخالی
زمزمه‌ها کم کم به واقعیت تبدیل شد و عده‌ای از شیراز برای تخریب تخت جمشید به سمت این بنای تاریخی که در 60 کیلومتری شمال شیراز و در شهرستان مرودشت قرار دارد، حرکت کردند.
نصرت‌الله امینی، استاندار وقت فارس که منصوب دولت موقت مهدی بازرگان بود، با این اقدام مخالفت می‌کند و در یک نطق رادیویی می‌گوید: «برای تخریب تخت جمشید باید از روی جنازه من عبور کنید.» به دنبال این نطق، شماری از اهالی مرودشت هم اعلام کردند که برای تخریب تخت جمشید باید از روی جنازه ما عبور کنید.
نصرت‌الله امینی، استاندار فارس در بهار 1358
آیت‌الله سیدمحمود طالقانی از روحانیان سرشناش ایران نیز در بیانیه‌ای با تخریب آثار تاریخی مخالفت می‌کند تا خظری که بناهای باستانی را در سرارسر کشور تهدید می‌کرد، متوقف شود.
آیت‌الله سیدمحمود طالقانی
مهدی حجت، بنیان‌گذار سازمان میراث فرهنگی در این خصوص می‌گوید: «تعدادی از افراد با بیل، کلنگ و چکش، سوار سه مینی‌بوس می‌شوند تا بروند تخت جمشید را خراب کنند، چون آن را نشانه شاهنشاهی می‌دانستند. مرحوم طالقانی درباره تخریب آثار ملی بیانیه می‌دهند. چند تا از بچه‌های حزب اللهی که از تخت جمشید نگهداری می‌کردند، آنجا می‌ایستند و بیانیه را برای معترضان می‌خوانند. حرف مرحوم طالقانی برای آنها حجت می‌شود و برمی‌گردند.»
مهدی حجت، بنیان‌گذار سازمان میراث فرهنگی
نصرت‌الله امینی نیز در خاطراتش گفته: «خلخالی اعلام کردند برای ویران کردن تخت جمشید می‌آیند. من در عکس‌العمل به این گفته، در یک نطق رادیویی اعلام کردم برای چنین اقدامی باید از روی جنازه من عبور کنند. به نظامیان هم دستور دادم که برای ورود آن ها به شیراز آماده باشند اما پیش از اجرای مأموریت‌شان، به آن‌ها دستور داده شد که به تهران باز گردند.»
فریبا امینی، دختر استاندار وقت فارس هم می‌گوید: «از اقدامات مهم نصرت امینی در مدت زمان کوتاه استانداری فارس، ایستادن در برابر شیخ محمدصادق خلخالی بود. وقتی که خلخالی به شیراز آمده بود تا تخت جمشید را از میان بردارد، این نصرت‌الله امینی بود که با ایستادگی قاطع، در رادیوی سراسری استان اعلام کرد که مگر از روی جسد او رد شوند اگر بخواهند کوچکترین گزندی به تخت جمشید برسانند. وی به ماموران انتظامی شهر دستور داد تا در برابر خلخالی بایستند. خلخالی و دار و دسته‌اش ناچار به تهران باز می‌گردند.»
مخالفت استاندار وقت فارس، بیانیه آیت‌الله طالقانی و واکنش شماری از اهالی مرودشتتخت جمشید را از خطر تخریب نجات می‌دهد.
در همین گیر و دارها بود که تخت جمشید در اردیبهشت 1358 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.