قدرت زمین لرزه نپال برابر 20 بمب اتمی بود

به گزارش ایرنا، روزنامه هندی «تایمز آو ایندیا» روز سه شنبه درگزارشی بدون ذکر نام این کارشناس زمین شناسی به نقل از وی نوشت: قدرت تخریبی زمین لرزه روز شنبه نپال 20 برابر بیشتر از بمب اتمی هیروشیما بوده است. بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی در ژاپن در زمان جنگ جهانی دوم به دستور «هری ترومن » رییس جمهور وقت امریکا به فاصله سه روز صورت گرفت که براثر آن حدود 220 هزار نفر در اثر این دو بمباران کشته شدند.

این کارشناس زمین شناسی در باره علت افزایش تلفات زلزله نپال می گوید: این کشور که از لحاظ زمین شناسی در محل دو صفحه تکتونیک عظیم قرار دارد سالانه قله اورست و سایر رشته کوههای هیمالیا را چند میلیمتر بالا می برد و بسیار زلزله خیز است. وی می افزاید: حرکت صفحه بزرگ تکتونیک هند به سمت شمال و فشار آن به صفحه بزرگتر اورآسیا با سرعت دو اینچ (حدود 5 سانتی متر) در سال از نظر زمین شناسی بسیار سریع است و باعث وقوع زمین لرزه های زیادی در بلندترین قله جهان می شود.

این کارشناس زمین شناسی نزدیکی محل وقوع زمین لرزه به یکی از پرجمعیت ترین مناطق نپال – کاتماندو- و مرکز وقوع زلزله که تنها 10 تا 15 کیلومتر پایین تر از سطح زمین بوده را از دیگر عوامل خسارات سنگین زمین لرزه نپال بیان کرد. به گفته وی اگرچه این زلزله ویرانی های گسترده ای بر جای گذاشت ولی ارزیابی ها نشان می دهد به علت قرار گرفتن بیشتر مناطق تحت تاثیر بر روی یک صفحه سنگی عظیم از میزان لرزش ها و تلفات کاسته شده درحالی که میزان لرزش ها و خسارات در مناطق ماسه ای به شدت افزایش داشته است.

وی وقوع پس لرزه ها را یکی دیگر از عوامل افزایش خسارات زمین لرزه نپال عنوان کرد و افزود: تاکنون بیش از 50 زمین لرزه دراین کشور به ثبت رسیده که یکی از آنها تنها نیم ساعت بعد از زلزله اصلی به بزرگی 6.7 ریشتر رخ داد. جیمز جکسون، کارشناس زمین شناسی دانشگاه کمبریج در انگلیس نیز گفت بر اساس اطلاعات اولیه مربوط به پیامدهای زلزله که از بررسی امواج صدای موجود در زمین پس از این زمین لرزه به دست آمده است، صفحه زیرین شهر کاتماندو احتمالاً حدود سه متر به سمت جنوب حرکت کرده است.

سندی استیسی، رئیس دپارتمان فیزیک در دانشگاه آدلاید نیز در این خصوص با جیمز جکسون هم عقیده است. وی در این خصوص گفت: احتمال می رود این زمین لرزه در محل گسل هیمالیا یعنی مرز صفحه ای که شبه قاره هند را از اوراسیا جدا می کند- رخ داده باشد.

وی گفت: این گسل حدود 10 درجه به سمت شمال و شمال شرقی پایین آمده است. میزان حرکت نسبی منطقه ای که گسل در آن واقع است، در بیشترین حالت بالغ بر سه متر - درست در شمال کاتماندو- بوده است. به گفته وی این گسل بین دو صفحه واقع است - صفحه ای که هند بر روی آن است و با سرعت سالانه دو سانتی متر به سمت شمال یعنی صفحه ای که اروپا و آسیا روی آن واقع است، حرکت می کند؛ روندی که رشته کوههای هیمالیا را در وهله نخست ایجاد کرد.

مارک آلن، عضو دپارتمان علوم زمین شناسی در دانشگاه دورهام انگلیس در این باره گفت: سنگ های واقع در بالاترین نقطه گسل به سمت جنوب و سنگ هایی که زیر گسل واقع است حرکت کرده اند و موجب کوتاه شدن کلی پوسته زمین در این منطقه شده اند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه از سیدنی، با وجود حرکت صفحه زیرین کاتماندو بعید است ارتقاع قله اورست - که مرتفع ترین قله جهان است- بیش از چند میلی متر تغییر کرده باشد، چرا که این قله به طور مستقیم در بالای گسل قرار ندارد.

استیسی گفت: جابجایی اصلی در غرب اورست رخ داده است، و این کوه به طور مستقیم روی صفحه گسل قرار ندارد. کاتماندو پایتخت کشور 28 میلیونی نپال، اندکی بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد و گفته می شود در حال حاضر حدود 300 هزار گردشگر نیز در این شهر حضور دارند. در همین حال کارشناسان لرزه نگاری پیش بینی می کنند که پس لرزه های زلزله روز شنبه نپال تا 2 روز آینده نیز ادامه خواهد یافت.

زلزله هفت و هشت دهم ریشتری که روز شنبه نپال را لرزاند، مرگبارترین فاجعه ای است که در بیش از 80 سال اخیر در این کشور رخ داده است. این زمین لرزه تاكنون بیش از چهار هزار و 300 کشته بر جا گذاشته و موجب ویرانی‌های گسترده شده است. این در حالیست كه امروز یك مقام نپالی اعلام كرده است احتمالا بالغ بر 10 هزار نفر در این زلزله جان خود را از دست داده باشند.

پوسته زمین از تعدادی ورقه متحرک تشکیل شده است که دائما در حال برخورد یا دور شدن از هم هستند. قاره ها، ورقه های قاره ای را تشکیل می دهند. ورقه های اقیانوسی قسمت عمده بستر دریا را تشکیل می دهند. مطالعه ورقه های زمین ساختی که زمین ساخت ورقه ای نامیده می شود، به ما کمک می کند تا اشتقاق قاره ها، گسترش بستر اقیانوس، فورانهای آتشفشانی و تشکیل کوهها را توضیح دهیم.نیروهایی که باعث حرکت ورقه های زمین ساختی می شوند در اثر حرکت آهسته گوشته زیرین شکل می گیرند. سنگهای گوشته در اثر حرارت بالایی که در زیر آنهاست، دائما به سمت بالا حرکت می کنند و در اثر سرد شدن فرونشست می کنند. این چرخه میلیونها سال طول می کشد.

اشتقاق ورقه ها در سطح زمین طی میلیونها سال صورت گرفته است و هنوز هم ظاهر بیرونی زمین را تغییر می دهد. تکتونیک صفحه ای (plate tectonics) نظریه ای علمی است که حرکت در مقیاس بزرگ لیتوسفر (قشر زمین و بخش فوقانی جبه زمین) را توصیف می کند.

این نظریه بیان می کند که لیتوسفر از چندین صفحه عظیم تشکیل شده است. این صفحات قاره ها و کف دریاها را می سازند. این صفحات بر روی یک لایه زیرین چسبناک نیمه جامد قرار دارند. این صفحات نسبت به یکدیگر به سه نوع در حرکت هستند. زلزله ها، فعالیت های آتشفشانی، کوه سازی و ایجاد حفره های اقیانوسی در امتداد مرزهای این صفحات رخ می دهد. سرعت نسبی حرکت این صفحات متفاوت است و از صفر تا 100 میلی متر در سال تغییر می کند.