تحرکات تندروها برای قبضه صدا و سیما

برگردان: علیرضا طالب‌زاده
تغییرات، جابجایی‌ و جایگزین مهره‌ها در ماه‌های اخیر در صدا سیما این هفته مورد توجه نشریه آنلاین المانیتور قرار گرفت. روح الله فقیهی در مقاله‌ای در المانیتور به بررسی انتصابات جدید در صدا و سیما پرداخته و معتقد است که این تغییرات و انتصابات به تسلط هر چه بیشتر اصولگرایان و محافظه‌کاران بر صدا و سیما منجر می‌شود. نویسنده این تغییرات را به حرکت نسل جدیدی از اصولگرایان که گرایشات تندروانه دارند برای تصاحب و کنترل کامل بر صدا و سیما و یکه تازی آنها در این سازمان طویل و عریض تعبیر می‌کند. او پیش‌بینی می‌کند که به تبع این انتصابات موضع و رفتار صدا و سیما در آینده در برابر میانه‌روها و اصلاح‌طلبات تند‌تر خواهد شد. انتصابات اخیر و تغییرات در برنامه‌های صدا و سیما آنقدر «تابلو و یک طرفه» بوده که حتی صدای رییس سابق صدا و سیما را هم درآورد، به طوری که محمد هاشمی اخیرا در مصاحبه‌ای با روزنامه ایران با انتقاد شدید از صدا و سیما آن را هم ردیف روزنامه‌هایی همچون کیهان، جوان و وطن امروز قرار داد. برگردان این مقاله را در زیر می‌خوانید:

 انتصابات اخیر مدیران جدید در رسانه ملی که در کنترل اصولگرایان است حکایت از آن دارد که سازمان صدا و سیما می‌خواهد موضع سخت‌تری اتخاذ کند. چرا که با این انتصابات تعدادی از مقامات قدرتمند میانه رو در صدا و سیما در وضعیت ضعیفی قرا گرفته اند. صدا و سیما به صورت انحصاری سرویس‌های رادیو و تلویزیون را با داشتن بیش از 50 کانال در اختیار دارد که در میان آنها کانال‌های 1 تا 6 بیشترین بیننده را داراست. عبدالعلی علی عسگری رییس جدید صدا و سیما که یک اصولگراست مانند روسای قبلی صدا و سیما مستقیما توسط رهبر معظم به این سمت منصوب شد. دولت‌هایی که یکی بعد از دیگری انتخاب شده و سرکار آمده‌اند کنترلی بر صدا و سیما نداشته‌اند و عموما از پوشش عملکردشان در صدا و سیما شاکی بوده‌اند. تلویزیون دولتی موضعی خصمانه در برابر دولت میانه‌روی حسن روحانی که در سال 1391 شروع به کار کرد اتخاذ کرده و مدام تضعیف مقامات دولت در جامعه را دنبال کرده است. اما سیاسی شدن صدا و سیما در طول زمان باعث فاصله گرفتن مردم از رسانه ملی شده که این منجر به ریزش چشم گیر بیننده‌ها شده است. در سال 1392 شبکه جدیدی بنام افق راه‌اندازی شد که بر مفاهیم انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و تحولات منطقه‌ای تمرکز دارد.

این شبکه به وسیله نسل جوانی از اصولگرایان تندرو اداره می‌شود که مخالف دوآتشه اصلاح طلبان و میانه روها هستند. از زمان شروع به کار، شبکه افق مستندهای مختلفی را از زاویه‌ای خاص علیه سیاست‌های دولت پخش کرده است؛ از جمله درباره مذاکرات هسته‌ای که به امضای برجام  و در واقع معاهده هسته‌ای ختم شد. این شبکه چند برنامه معروف تاک‌شو  (گفتگو و مصاحبه با چهره‌های معروف) دارد که عمدتا تنها هدفش تضعیف رقبای اصولگرایان است.
نسل جوان تندروها که شبکه افق را در کنترل دارند در حال حاضر مصمم هستند که تسلط خود را بر کل صدا و سیما گسترش داده و در جریان انجام این پروسه میانه‌روها و اعضای دیگر گروه علی لاریجانی سخنگوی مجلس را که متحد روحانی (رییس جمهور مورد حمایت اصلاح طلبان) در سالهای اخیر بوده است حذف و از میدان بدر کنند. برای یک دهه، لاریجانی رییس صدا و سیما بود و دوره ریاستش در سال 1383 خاتمه یافت. لاریجانی در حالیکه در دوران ریاست خود بر رسانه دولتی موضع تندروها را اتخاذ کرده بود اما به تدریج با خروج از سازمان صدا و سیما به سمت میانه‌روها گرایش پیدا کرد.

اولین پیروزی تندروهای جوان در صدا و سیما  در شبکه 4 حاصل شد. سال گذشته مسعود معینی‌پور فارغ التحصیل فقه و اصول اسلامی از دانشگاه باقرالعلوم قم جایگزین رضا پورحسین که گرایش میانه‌رو دارد شد. از زمان انتصاب جدید تندروها شروع به اعمال قدرت برای حضور پررنگ در این کانال کرده اند. برای مثال پیام فضلی‌نژاد که یک فعال تندور در جبهه اصولگرایان است اخیرا شروع به پخش یک برنامه سیاسی را که چهره‌ها و متفکرین لیبرال و اصلاح طلب را به نقد می‌کشد کرد اما دومین و شاید مهم‌ترین دستاورد تندروهای جوان در تلویزیون افق بدست گرقتن کنترل پربیننده‌ترین کانال صدا و سیما است. در اوایل اردیبهشت امسال علی فروغی مسئولیت شبکه 3 را بر عهده گرفت. فروغی جایگزین علی اصغر پورمحمدی شد. پورمحمدی که یک میانه رو است یکی از افراد قدیمی از گروه لاریجانی در صدا و سیما است.

فروغی قبل از انتصابش رییس مرکز بسیج سازمان صدا و سیما و مدیر مرکز تخصصی معاونت فرهنگی-اجتماعی سازمان بسیج مستضعفین بود. او فارغ‌التحصیل کارشناسی‌ارشد حقوق عمومی از دانشگاه امام‌ صادق (ع) است. دانشگاه امام صادق در کنترل اصولگرایان بوده و بسیاری از افراد با نفوذ تندروها در آنجا آموزش می‌بینند تا «مدیرانی انقلابی» برای کشور شوند. سومین و چهارمین حرکت نسل جوان به ظور همزمان اتفاق افتاد: دو عضو از جناح تندروها برای هدایت شبکه‌های 1 و 5 منصوب شدند. مجید زین‌العابدین، جانشین سردبیر بخش خبری «20: 30» که در اختیار تندورهاست به عنوان مدیر شبکه 1 تعیین شد و سیدجواد رمضان‌نژاد که یک «انقلابی» شناحته می‌شود و پیش از این مدیر تلویزیون افق بود به عنوان مدیر شبکه 5 که به عنوان شبکه استان تهران شناخته می‌شود منصوب شد. در واکنش به این تحرکات، خبرگزاری اصولگرای تسنیم از قول یکی از مدیران صدا و سیما نوشت: «خوشبختانه مدیران شبکه‌های اصلی صدا و سیما که مخاطبین زیادی دارند و مردم برنامه‌ها و سریال‌های شبکه‌های یک، سه و پنج را با دید پیگیرانه دنبال می‌کنند از جوانان با استعداد و خوش نام رسانه‌ای برگزیده شده اند.»

این مدیر رسانه ملی افزود: «البته برخی این انتصابات را برنمی‌تابند، چون علاقه‌ای به توسعه و گسترش رسانه ملی ندارند.» او با اشاره به اینکه مخالفان تحت تاثیر فرهنگ غرب قرار گرفته‌اند گفت: «آنها می‌کوشند این انتصابات درست و هوشمندانه را زیر چتر نفاق افکنی‌هایشان زیر سوال ببرند.» با ظهور و افزایش اصولگرایان در ماه‌های اخیر در رسانه ملی، تاثیر حضور آنها در کانال‌های اصلی صدا و سیما به طور فزاینده‌ای به وضوح دیده می‌شود چرا که سیاست‌های سخت‌گیرانه، سانسور و برنامه‌های دارای انگیزه‌های سیاسی در آن افزایش یافته است. برای مثال کانال 1 اخیرا اعترافات چند دختر جوان را که در اینستاگرام فعال بودند روی آنتن برد که در آن یکی از اعتراف‌کنندگان بنام مائده هژبری کلیپ کوتاهی از رقص خود را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته بود. پخش این مستند (بیراهه) چنان جنجالی در جامعه به پا کرد که مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما را مجبور به واکنش کرد.  اما بعدا تلویزیون دولتی از تولید و پخش چنین برنامه هایی دفاع کرد و گفت که ساخت آنها خواسته بسیاری از مخاطبان  است. در این بین بسیاری این موضوع را یک حرکت هماهنگ شده برای زمینه‌سازی جهت بلوکه کردن اینستاگرام در ایران تلقی کردند.

در حالیکه صدا و سیما بیشتر تندروتر می‌شود تعدای از اصولگرایان میانه‌رو مخالف این رویکرد هستند. محمد مهاجری یک اصولگرای میان‌رو در 11 خرداد 1397 گفت: «یک بخش تندروی جریان اصولگرا حاکمیت مسائل سیاسی صداوسیما را به دست گرفته‌اند.» او افزود: «صداوسیما تبدیل به پاتوق یک عده خاص و غلام حلقه به گوش یک جریان خاص سیاسی شده است. اگر بتوانند این وضعیت را تغییر دهند صداوسیما نجات پیدا می‌کند.» همانطور که در گزارش قبلی اشاره کردم نسل جدیدی از تندروها یا «انقلابیون نوگرا» علیرغم انتقادات و مخالفت میانه‌روها و اصلاح‌طلبان و همچنین نیروهای قدیمی در اردوگاه اصولگرایان در حال قدرت گرفتن هستند. با مانور تندروها برای بدست گرفتن کنترل تلویزیون دولتی، به احتمال زیاد رویکرد و رفتار صدا و سیما در آینده سخت‌تر خواهد شد و صدا و سیما بیشتر به سمت و سوی تندروی‌ خواهد رفت.