مصطفی چهارلنگ
گروه مقالات: نقد و انتقاد موجب پویایی جامعهي بشری و موتور حرکت جوامع است و اساساً به خاطر همین خصلت بشری است که ما در بررسی پدیده های انسانی و اجتماعی از تاریخ کمک میگیریم. با وجود اگاهی و اذعان اغلب و یا شاید همهي انسانهای با عقل و سلیم و درک متوسط به ثمرات نقد، با این حال شاهد رویگردانی شمار کثیری از افراد در جامعه از نقد و نقادی ميباشیم. این خود نوعی آسیب و مسئلهي اجتماعی و فرهنگی قلمداد ميشود که به تبع آن بسیاری از مسائل و مشکلات را در جامعه پدید ميآورد. از اینروست که باید به اهمیت نقد و نقادی توجه بیشتری شود و به عنوان یک مهارت اجتماعی در کنار دیگر مهارتها مانند تفکر،استدلال،بیان نظرات، گفتگو، همدلی،مباحثه و... در جریان اجتماعی شدن، در افراد درونی شود.
با این مقدمه و از این منظر به سراغ نقد در حوزه سیاست در کشور ميرویم. مدتهاست که عدهاي باعث به وجود آمدن فضایی در جامعه شدهاند که در آن روحیه نقد و نقادی سازنده را که همانا هدف آن اصلاح امور است را سرکوب ميکنند. و همین افراد با تعریف وتمجیدهای گاه غلوآمیز خود زمینه را برای حضور افراد متملق در عرصه های سیاسی فراهم کردهاند پدیدهاي که اگر ادامه پیدا کند جامعه را به سمت انحطاط و ناخودآگاهی سوق خواهد داد. اين پديده با کشیدن خطوط قرمز فرضی خود، منتقدان در حوزهي سیاست را به انزوا کشانده و به آنها برچسب هایی نظیر مرتد، ضدنظام،حامی فتنه و...می چسبانند.
عوامل این طرز تفكر، با عملکردهای این چنینی خود سبب رکود جامعه و عقب ماندگی آن ميشوند و سبب ظهور افراد متملق و منفعت طلب در جامعه ميشوند...یکی از اخیر عملکردهای این چنینی که شاهد آن بودیم در ارتباط با سخنان علی مطهری نماینده تهران در مجلس است. علی مطهری در سخنان خود با انتقاد از عملکرد قوه قضائیه خواستار محاکمه موسوی، کروبی و احمدینژاد شد و از رييس اين قوه خواست که مستقل عمل کند. بلافاصله پس از سخنان مطهری در مجلس شاهد هجوم انتقادات به این نماینده مجلس بودیم.
طولی نکشید که سایت این نماینده مجلس هم فیلتر شد و از همه مهمتر قوه قضائیه در برابر سخنان مطهری اعلام موضع کرد و او را به تهمت، افترا و نشر اکاذیب متهم نمود. البته برخی از نمایندگان مجلس نیز از این قافله عقب نمانده و مطهري را تحت تاثیر عوامل جاسوسی دانسته و يكي از آنان هم تلويحا او را به عنوان عامل MI6 متهم كرد! حال بماند اينكه اگر از بسياري از اين مدعيان چاپلوس معني و حتي تلفظ MI6 پرسيده شود، در پاسخ به پته پته خواهند افتاد همانگونه كه يكي از همين افراطيون در مجلس در سربرگ اداري مجلس و در طرح ارائه شده به هيات رييسه، ام آي سيكس را در چندين پارگراف و حتي عنوان طرح خود، ان آي سيكس نوشته بود...!
نقد موجب شکوفایی جامعه است. هر کس ما را نقد کند بزرگترین خدمت را به ما نموده و هر کس که از بیان نواقص و معایب ما خودداری کند و یا آنها را لاپو شانی نماید و بدتر از آن اگر تملق گویی نماید، به ما خیانت بزرگی نموده است. البته برخی گمان میبرند که نقد، قضاوتی منفی است اما واقعیت این است که نقد به معنای وارسی و کنکاش در ویژگیها و خواص چیزی میباشد که در این صورت هم ابعاد و سویههای مثبت و مفید و هم جنبههای منفی بیان ميشود.
باید به این درک برسيم که یک جامعه و یک نظام تنها در سایهي نقد است که ميتواند راه تعالی و پیشرفت را بپیماید و کاملا واضح است که هیچ شخص، حزب، تشکل وارگان سیاسی در هر قالب و شعاری عاری از ضعف نبوده و قطعا نقاط ضعف و قوتی دارد اما سعی نکنیم با ایجاد چنین فضای متملقانه و ضد انتقادی زمینههای ظهور بیش از پیش افراد متملق و سرکوب افراد و نخبگان دلسوزی که سعی در بهبود امور جامعه را دارند را فراهم سازیم.