تحليل روزنامه نیویورک تایمز از اوضاع سوريه

گروه بين‌الملل: جاناتان استیونسون در روزنامه نیویورک تایمز نوشت: در طول سه سال گذشته موضع دولت آمریکا نسبت به حوادث سوریه بر حول استفاده از نفوذ روسیه بر رژیم بشار اسد بوده است که از طریق آن بتواند جایگزینی برای او در سوریه پیدا کند. به جرئت می‌توان گفت که حتی پیش از هر چه سردتر شدن بیشتر روابط میان واشنگتن با مسکو بر سر بحران اوکراین، این استراتژی اوباما در مورد سوریه شکست خورده بود.

به همین دلیل رئیس جمهوری آمریکا می‌بایستی هر چه زودتر مساله سوریه و حل آن را در دستور کار یافتن صلحی در آن کشور قرار دهد. اتخاذ چنین تصمیمی به یک بازنگری جدید احتیاج دارد و آن نزدیک‌تر شدن به اوضاع منطقه و رابطه نزدیک‌تر با کشوری است که به نوعی خودش را در محفظه دوری از جریان مذاکرات صلح سوریه قرار داده است و آن کشور ایران است. مشکل روسیه در این است که این کشورش یک بدی برای رسیدن به صلح در مورد سوریه است و اعتقاد راستینی نسبت به انجام این کار هم ندارد.

رئیس جمهور آن ولادیمیر پوتین نقشه‌ای جز کنار زدن واشنگتن از صحنه معادلات خاورمیانه ندارد. پوتین معتقد است آمریکا درک درستی از مخاطرات یک جایگزین افراطی مسلمان در سوریه ندارد و نسبت به تندروهای هوادار القاعده ساده‌لوحانه عمل می‌کند. پوتین حتی ممکن است آن مقدار نفوذی را که غرب فکر می‌کند در مورد اسد نداشته باشد تا بتواند تغییر عمده‌ای را در سوریه رقم بزند. در مقابل، با اینکه حكومت ایران هم جزو هواداران و متحدین سرسخت اسد باقی مانده است، اما رفتار حاکمان آن نسبت به واشنگتن تغییرات چشمگیری داشته است.

ایران از طریق نمایندگان منطقه‌ای خود مانند حزب‌الله لبنان نفوذ گسترده‌ای بر رفتار و کردار بشار اسد دارد. این شرایط و موقعیت‌های طرفین می‌تواند ایران و آمریکا را در مورد آینده سوریه به یک نتیجه مشترک و همکاری برساند. بنظر می‌رسد آمریکا و غرب با حدودی موفق شده‌اند که اپوزیسیون سوریه را راضی کنند که صلح در کشورشان و گذار آن به سوی یک کشور جدید الزاماً نباید با خروج بشار اسد از قدرت برابر باشد. بیانیه جدید ائتلاف ملی نیروهای مخالف سوریه در ماه گذشته حاوی این نکته نبود. آمریکا می‌تواند با مذاکرات مخفیانه با ایران در مورد این موضوع و اینکه چگونه بشار اسد و مخالفانش می‌توانند در یک ائتلاف برای شراکت در قدرت سهیم باشند تهران را درگیر این استراتژی جدید بکند.

البته نقش بشار اسد نباید تا ابد باشد و زمانی برای خروج نهایی او تعیین شود. ایران احتمالاً با این پیشنهاد موافقت خواهد کرد به ویژه آنکه این ایالات متحده بود که در ماه ژانویه با فشار بر روی سازمان ملل متحد موفق شد مانع حضور ایران در کنفرانس صلح سوریه بشود. آمریکا می‌تواند خارج از پروتکل مذاکرات ژنو در مورد سوریه راساً در این بار با ایران وارد گفتگوهای مقدماتی بشود.

از سوی دیگر آمریکا و اروپا هم می‌توانند همراه با متحدان عرب خود در منطقه در این مورد با اپوزیسیون سوریه همگام وارد این استراتژی جدید بشوند. ایران می‌داند که اگر با آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای به یک توافق جامع برسد، درهای بزرگتری از ورود دیپلماتیک آن به جهان باز خواهد شد. اوباما هم در همان حال می‌تواند راه خروجی برای حل بزرگترین بحران سیاست خارجی دوران ریاست جمهوری‌اش پیدا کند.