تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۶/۱۹ ساعت ۰۹:۵۴
کد مطلب : ۱۱۵۸۶۱
چهره متفاوت و نامتوازن «فقر» در ایران
گروه جامعه: نتیجه حاصل از محاسبه چندبعدی فقر در کشور این است كه «با توزیع بسیار نامتوازن فقر در استان‌های مختلف روبه‌رو هستیم.»
روز گذشته در همایش اهمیت ارزیابی برنامه‌ها و سیاست‌های اجتماعی علاوه بر ارایه اطلاعاتی که در سامانه رفاه ایرانیان ثبت می‌شود و تشریح وضع «فقر سلامت، آموزش و مسکن» در کشور، این خبر داده شد که با تجمیع پایگاه اطلاعاتی رفاه ایرانیان از سال ٨٧، ٢٣میلیون خانوار در ایران دهک‌بندی شده‌اند و تحلیل اطلاعات همچنان ادامه دارد.
ارزیابی سیاست‌های اجتماعی در ایران موضوعی بود که روز گذشته «احد رستمی»، مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی درباره آن سخنرانی کرد. به گفته او با تشکیل وزارت رفاه در سال ٨٣، قرار بود بودجه رفاه از طریق وزارت رفاه توزیع شود و تعامل با سازمان مدیریت و دستگاه‌های حمایتی وجود داشت تا کار پیش برود اما چالش نخست این بود که مستندات دال بر اثرگذاری و اثربخشی اجرای طرح‌ها چیست؟ وزارت رفاه فاقد ابزارهای مناسبی برای ارزیابی برنامه‌ها بود.
مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی با بیان این‌که به همین علت در معاونت رفاه اجتماعی به این نتیجه رسیدیم که باید محاسبه فقر چندبعدی را دنبال کنیم، گفت: «این برنامه از مدتی پیش در دستور کار ما قرار گرفت و به گزارش وضع مختلفی از استان‌های مختلف دست پیدا کردیم. به‌عنوان مثال با وجود این‌که میانگین کشوری فقر چندبعدی شهری ٥,٣ و فقر چندبعدی روستایی ٤ بود، اما با توزیع بسیار نامتوازن آن در استان‌های مختلف روبه‌رو هستیم.»
توزیع فقر در ایران کاملا متفاوت و نامتوازن
مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی از جمع‌آوری اطلاعات ٣٠٠هزار کودک بازمانده از تحصیل در سامانه رفاه ایرانیان خبر داد: «هفته گذشته اعلام شد خانواده‌هایی که کودک خود را از تحصیل باز بدارند، یارانه‌شان قطع خواهد شد.»
به گفته رستمی با بررسی فقر چندبعدی بر اساس ابعادش، نیاز استان‌ها متفاوت شد؛ مثلا در بعد فقر سلامت استان‌هایی چون کردستان و لرستان در بعد شهری بیشترین آسیب‌پذیری را دارند و در مناطق روستایی به لحاظ فقر سلامت، استان‌های البرز و هرمزگان بیشترین آسیب‌پذیری را دارند.
مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی یادآور شد که درباره «فقر آموزش» استان سیستان‌و‌بلوچستان هم در بعد شهری و هم روستایی بیشترین آسیب‌پذیری را نسبت به استان‌های دیگر دارد. همچنین ابعاد دیگر استانداردهای زندگی بررسی و مشخص شد؛ توزیع فقر کاملا در کشور متفاوت و نامتوازن است.
رستمی با بیان این‌که در برخی استان‌ها با فقر بهداشت، در برخی با فقر مسکن و در برخی با فقر آموزش روبه‌رو هستیم، آذربایجان‌شرقی و یزد را مثال زد که درصد فقر چندبعدی شهری و روستایی در آنها پایین است؛ اما آسیب‌پذیری «زنان سرپرست خانوار» در آنها بیشتر است. «محاسبه فقر چندبعدی تلاشی بود تا بتوانیم پیوندی میان بودجه و برنامه‌ریزی بخش‌های مختلف ایجاد کنیم؛ به‌عنوان مثال این موضوع که سیستان‌و‌بلوچستان گرفتار فقر آموزش است، کمک می‌کند تا تخصیص بودجه برای این مناطق بهبود پیدا کند.»
پوشش دهک‌های بالای درآمدی توسط بهزیستی و کمیته امداد
او توضیح داد كه اگر چه تجمیع پایگاه اطلاعاتی رفاه ایرانیان از سال ٨٧ در وزارت رفاه سابق شروع شد، اما از دو سال پیش با جدیت جمع‌آوری اطلاعات آغاز شد: «موارد مختلفی اعم از نوع پوشش بیمه‌ها، نوع خودرو، شغل خانوار، اطلاعات مالیاتی، محل سکونت، اطلاعات وام‌های دریافتی خانوار و... براساس روش‌های مختلف ثبت شد و توانستیم ٢٣میلیون خانوار در ایران را دهک‌بندی کنیم و به تحلیل‌هایی فراتر از حد انتظار رسیدیم.رستمی همچنین درباره پوشش نهادهای حمایتی کمیته امداد و بهزیستی گفت: «هر چند عمدتا دهک‌های پایین درآمدی تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند، اما نشتی‌هایی داشتیم که نشان می‌داد دهک‌های بالای درآمدی هم از امکانات بهزیستی و امداد استفاده می‌کنند. در سال ٩٣ کمیته امداد بر اساس این اطلاعات حدود ٣٠درصد این افراد را از پوشش خود خارج کرد.»
به گفته او «آنالیز نخبگان» کشور یکی دیگر از اقدامات انجام‌شده است که نشان می‌دهد، ٢٢درصد از نخبگان کشور اطلاعاتی در بانک‌های اطلاعاتی نداشتند و احتمال می‌رود كه از کشور مهاجرت کرده باشند.
رستمی به احصای یک‌میلیون و ٦٠٠ هزار نفر افراد فاقد کارت ملی نیز اشاره کرد: «در این‌خصوص نیز اقدامات مختلفی انجام شد و ٤٠٠هزار نفر برای ثبت اطلاعات خود مراجعه نکرده‌اند که به احتمال زیاد فوت کرده بودند.»
رستمی با بیان این‌که یکی دیگر از اقداماتی که اکنون در دست اجراست، ثبت‌نام کودکان بازمانده از تحصیل است، گفت: «اطلاعات ٣٠٠هزار کودک بازمانده از تحصیل را جمع‌آوری کردیم و اکنون استان‌ها در حال جمع‌آوری اطلاعات مربوطه هستند و این برنامه را مشروط کردیم که هفته گذشته اعلام شد، خانواده‌هایی که کودک خود را از تحصیل باز بدارند یارانه‌شان قطع خواهد شد.»
هزینه ٤٠هزار‌میلیارد ریالی برای درمان سالانه ١٥٤هزار بیمار خاص
در بخش دیگری از این همایش، «احمد میدری»، معاون وزارت کار و رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از صرف هزینه ٤٠هزار‌میلیارد ریالی برای درمان ١٥٤هزار بیمار خاص در کشور خبر داد: «ایران از طریق داده‌های الکترونیک و همچنین سامانه اطلاعاتی رفاه ایرانیان برای محاسبه فقر چندبعدی اقداماتی را در دست انجام دارد.»
به گفته میدری در ایران با چالش‌هایی در سیاست‌های اجتماعی مواجه هستیم و علی رغم محدودیت منابع باید خدمات رفاهی و اجتماعی را ارزیابی و راهکارهایی برای اثربخش کردن سیاست‌های خود پیدا کنیم.
پیشرفت کیفیت زندگی در ایران در سال‌های ٢٠٠٠ تا ٢٠١٥
در این همایش همچنین، گری لوییس هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران با بیان این‌که ایران در سال‌های ٢٠٠٠ تا ٢٠١٥ پیشرفت زیادی درتوسعه انسانی، طول عمر و کیفیت زندگی داشته است، گفت: «در این سال‌ها سن متوسط شهروندان ایرانی از ٥١ به ٧٤سال رسید، درآمد مردم تقریبا دو برابرشد اما چون ما پیگیری نمی‌کردیم، نمی‌توانستیم پیشرفت ایران را دقیقا ارزیابی کنیم.»
به گفته او تنها پرداختن به اعداد و ارقام و چارت‌های بی‌روح و خشک نمی‌توان کاری از پیش برد چرا که برای دستیابی به پیشرفت ناچاریم دانش داشته باشیم و فعالیت‌هایمان تمرکز بر برنامه‌ریزی‌ها، اجرا و پیاده‌سازی و عمل به آنها باشد.
لوییس کاهش فقر، افزایش سلامت، درمان، آموزش، آب و بهداشت در ایران را با پیشرفت همراه دانست و گفت: «برای پیشرفت‌های بعدی نیازمند ایجاد ظرفیت‌های فیزیکی بیشتری هستیم.کشور ایران دارای پتانسیل‌های تحصیل کرده فراوانی است که تاکنون نیز پژوهش‌های خوبی انجام داده است و با این کشور ارتباطات موثر و خوبی داریم.»
ویل پارکس، نماینده صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) در ایران، نیز در این همایش گفت: «بسیاری از پژوهش‌ها، مقاله‌های علمی و فعالیت‌های کارشناسی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در راستای بهبود زندگی کودکان محروم در ایران است.»
او بر اهمیت ارزیابی برنامه‌ها و سیاست‌های اجتماعی تأکید کرد و افزود: «باید تمام ارزیابی‌های انجام شده در برنامه‌ها و سیاست‌های اجتماعی در دسترس ایران قرار بگیرد و عموم مردم جهان بتوانند از آن استفاده کنند. کلید یادگرفتن از تجربه است و به فرمایش حضرت محمد(ص) یک مومن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شود. بنابراین از این سخن ارزشمند می‌توان به این نتیجه رسید که باید از یک تحلیل ساده به مراتب بالاتر برویم و ارزیابی‌هایمان با تمرکز برکار پیش برود.»
همایش اهمیت ارزیابی برنامه‌ها و سیاست‌های اجتماعی با تلاش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و صندوق کودکان ملل متحد(یونیسف ) با حضور معاون رفاه اجتماعی، قائم‌مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور بین‌الملل، هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران، سفیر مکزیک در ایران و مدیر اجرایی شورای ملی ارزیابی سیاست‌های توسعه اجتماعی مکزیک و جمعی از صاحب نظران حوزه سیاست‌های اجتماعی در مجموعه فرهنگی ورزشی تلاش برگزار شد.
ارزیابی سیاست‌های اجتماعی در ایران موضوعی بود که روز گذشته «احد رستمی»، مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی درباره آن سخنرانی کرد. به گفته او با تشکیل وزارت رفاه در سال ٨٣، قرار بود بودجه رفاه از طریق وزارت رفاه توزیع شود و تعامل با سازمان مدیریت و دستگاه‌های حمایتی وجود داشت تا کار پیش برود اما چالش نخست این بود که مستندات دال بر اثرگذاری و اثربخشی اجرای طرح‌ها چیست؟ وزارت رفاه فاقد ابزارهای مناسبی برای ارزیابی برنامه‌ها بود.
مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی با بیان این‌که به همین علت در معاونت رفاه اجتماعی به این نتیجه رسیدیم که باید محاسبه فقر چندبعدی را دنبال کنیم، گفت: «این برنامه از مدتی پیش در دستور کار ما قرار گرفت و به گزارش وضع مختلفی از استان‌های مختلف دست پیدا کردیم. به‌عنوان مثال با وجود این‌که میانگین کشوری فقر چندبعدی شهری ٥,٣ و فقر چندبعدی روستایی ٤ بود، اما با توزیع بسیار نامتوازن آن در استان‌های مختلف روبه‌رو هستیم.»
توزیع فقر در ایران کاملا متفاوت و نامتوازن
مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی از جمع‌آوری اطلاعات ٣٠٠هزار کودک بازمانده از تحصیل در سامانه رفاه ایرانیان خبر داد: «هفته گذشته اعلام شد خانواده‌هایی که کودک خود را از تحصیل باز بدارند، یارانه‌شان قطع خواهد شد.»
به گفته رستمی با بررسی فقر چندبعدی بر اساس ابعادش، نیاز استان‌ها متفاوت شد؛ مثلا در بعد فقر سلامت استان‌هایی چون کردستان و لرستان در بعد شهری بیشترین آسیب‌پذیری را دارند و در مناطق روستایی به لحاظ فقر سلامت، استان‌های البرز و هرمزگان بیشترین آسیب‌پذیری را دارند.
مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی یادآور شد که درباره «فقر آموزش» استان سیستان‌و‌بلوچستان هم در بعد شهری و هم روستایی بیشترین آسیب‌پذیری را نسبت به استان‌های دیگر دارد. همچنین ابعاد دیگر استانداردهای زندگی بررسی و مشخص شد؛ توزیع فقر کاملا در کشور متفاوت و نامتوازن است.
رستمی با بیان این‌که در برخی استان‌ها با فقر بهداشت، در برخی با فقر مسکن و در برخی با فقر آموزش روبه‌رو هستیم، آذربایجان‌شرقی و یزد را مثال زد که درصد فقر چندبعدی شهری و روستایی در آنها پایین است؛ اما آسیب‌پذیری «زنان سرپرست خانوار» در آنها بیشتر است. «محاسبه فقر چندبعدی تلاشی بود تا بتوانیم پیوندی میان بودجه و برنامه‌ریزی بخش‌های مختلف ایجاد کنیم؛ به‌عنوان مثال این موضوع که سیستان‌و‌بلوچستان گرفتار فقر آموزش است، کمک می‌کند تا تخصیص بودجه برای این مناطق بهبود پیدا کند.»
پوشش دهک‌های بالای درآمدی توسط بهزیستی و کمیته امداد
او توضیح داد كه اگر چه تجمیع پایگاه اطلاعاتی رفاه ایرانیان از سال ٨٧ در وزارت رفاه سابق شروع شد، اما از دو سال پیش با جدیت جمع‌آوری اطلاعات آغاز شد: «موارد مختلفی اعم از نوع پوشش بیمه‌ها، نوع خودرو، شغل خانوار، اطلاعات مالیاتی، محل سکونت، اطلاعات وام‌های دریافتی خانوار و... براساس روش‌های مختلف ثبت شد و توانستیم ٢٣میلیون خانوار در ایران را دهک‌بندی کنیم و به تحلیل‌هایی فراتر از حد انتظار رسیدیم.رستمی همچنین درباره پوشش نهادهای حمایتی کمیته امداد و بهزیستی گفت: «هر چند عمدتا دهک‌های پایین درآمدی تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند، اما نشتی‌هایی داشتیم که نشان می‌داد دهک‌های بالای درآمدی هم از امکانات بهزیستی و امداد استفاده می‌کنند. در سال ٩٣ کمیته امداد بر اساس این اطلاعات حدود ٣٠درصد این افراد را از پوشش خود خارج کرد.»
به گفته او «آنالیز نخبگان» کشور یکی دیگر از اقدامات انجام‌شده است که نشان می‌دهد، ٢٢درصد از نخبگان کشور اطلاعاتی در بانک‌های اطلاعاتی نداشتند و احتمال می‌رود كه از کشور مهاجرت کرده باشند.
رستمی به احصای یک‌میلیون و ٦٠٠ هزار نفر افراد فاقد کارت ملی نیز اشاره کرد: «در این‌خصوص نیز اقدامات مختلفی انجام شد و ٤٠٠هزار نفر برای ثبت اطلاعات خود مراجعه نکرده‌اند که به احتمال زیاد فوت کرده بودند.»
رستمی با بیان این‌که یکی دیگر از اقداماتی که اکنون در دست اجراست، ثبت‌نام کودکان بازمانده از تحصیل است، گفت: «اطلاعات ٣٠٠هزار کودک بازمانده از تحصیل را جمع‌آوری کردیم و اکنون استان‌ها در حال جمع‌آوری اطلاعات مربوطه هستند و این برنامه را مشروط کردیم که هفته گذشته اعلام شد، خانواده‌هایی که کودک خود را از تحصیل باز بدارند یارانه‌شان قطع خواهد شد.»
هزینه ٤٠هزار‌میلیارد ریالی برای درمان سالانه ١٥٤هزار بیمار خاص
در بخش دیگری از این همایش، «احمد میدری»، معاون وزارت کار و رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از صرف هزینه ٤٠هزار‌میلیارد ریالی برای درمان ١٥٤هزار بیمار خاص در کشور خبر داد: «ایران از طریق داده‌های الکترونیک و همچنین سامانه اطلاعاتی رفاه ایرانیان برای محاسبه فقر چندبعدی اقداماتی را در دست انجام دارد.»
به گفته میدری در ایران با چالش‌هایی در سیاست‌های اجتماعی مواجه هستیم و علی رغم محدودیت منابع باید خدمات رفاهی و اجتماعی را ارزیابی و راهکارهایی برای اثربخش کردن سیاست‌های خود پیدا کنیم.
پیشرفت کیفیت زندگی در ایران در سال‌های ٢٠٠٠ تا ٢٠١٥
در این همایش همچنین، گری لوییس هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران با بیان این‌که ایران در سال‌های ٢٠٠٠ تا ٢٠١٥ پیشرفت زیادی درتوسعه انسانی، طول عمر و کیفیت زندگی داشته است، گفت: «در این سال‌ها سن متوسط شهروندان ایرانی از ٥١ به ٧٤سال رسید، درآمد مردم تقریبا دو برابرشد اما چون ما پیگیری نمی‌کردیم، نمی‌توانستیم پیشرفت ایران را دقیقا ارزیابی کنیم.»
به گفته او تنها پرداختن به اعداد و ارقام و چارت‌های بی‌روح و خشک نمی‌توان کاری از پیش برد چرا که برای دستیابی به پیشرفت ناچاریم دانش داشته باشیم و فعالیت‌هایمان تمرکز بر برنامه‌ریزی‌ها، اجرا و پیاده‌سازی و عمل به آنها باشد.
لوییس کاهش فقر، افزایش سلامت، درمان، آموزش، آب و بهداشت در ایران را با پیشرفت همراه دانست و گفت: «برای پیشرفت‌های بعدی نیازمند ایجاد ظرفیت‌های فیزیکی بیشتری هستیم.کشور ایران دارای پتانسیل‌های تحصیل کرده فراوانی است که تاکنون نیز پژوهش‌های خوبی انجام داده است و با این کشور ارتباطات موثر و خوبی داریم.»
ویل پارکس، نماینده صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) در ایران، نیز در این همایش گفت: «بسیاری از پژوهش‌ها، مقاله‌های علمی و فعالیت‌های کارشناسی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در راستای بهبود زندگی کودکان محروم در ایران است.»
او بر اهمیت ارزیابی برنامه‌ها و سیاست‌های اجتماعی تأکید کرد و افزود: «باید تمام ارزیابی‌های انجام شده در برنامه‌ها و سیاست‌های اجتماعی در دسترس ایران قرار بگیرد و عموم مردم جهان بتوانند از آن استفاده کنند. کلید یادگرفتن از تجربه است و به فرمایش حضرت محمد(ص) یک مومن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شود. بنابراین از این سخن ارزشمند می‌توان به این نتیجه رسید که باید از یک تحلیل ساده به مراتب بالاتر برویم و ارزیابی‌هایمان با تمرکز برکار پیش برود.»
همایش اهمیت ارزیابی برنامه‌ها و سیاست‌های اجتماعی با تلاش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و صندوق کودکان ملل متحد(یونیسف ) با حضور معاون رفاه اجتماعی، قائم‌مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور بین‌الملل، هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران، سفیر مکزیک در ایران و مدیر اجرایی شورای ملی ارزیابی سیاست‌های توسعه اجتماعی مکزیک و جمعی از صاحب نظران حوزه سیاست‌های اجتماعی در مجموعه فرهنگی ورزشی تلاش برگزار شد.
مرجع : شهروند
