تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۲/۱۰ ساعت ۱۱:۳۶
کد مطلب : ۱۲۶۳۳۲
گزارش بهار از تکرار مرگ در مترو
مي‌گل هشرودي
روزنامه بهار
در ایستگاه مترو تئاتر شهر منتظر آمدن قطار نشسته‌ام. خط 3 مترو همیشه با ازدحام جمعیت مواجه است و تنها دلیل این ازدحام دیر آمدن‌های قطار است، در خط قائم -آزادگان هر قطار بیست دقیقه تا نیم ساعت طول می‌کشد تا به ایستگاه برسد. همه مردم خسته از کار و فعالیت روزانه در این ایستگاه منتظر قطار هستند که صداهایی از نزدیک‌شدن قطار به ایستگاه به گوش می‌رسد. طولی نمی‌کشد که متوجه می‌شویم قطار روبه رو است و به سمت آزادگان می‌رود. پس همه به سمت صندلی‌های خود باز می‌گردند و التهاب ناشی از زودتر سوار قطار شدن تمام می‌شود. قطار نزدیک ایستگاه می‌شود. آن طرف سکو مردم ازدحام کرده‌اند، صدایی از بلندگو پخش می‌شود. «لطفا از خط زرد فاصله بگیرید» ولی توجهی به این موارد نیست. همه تلاش دارند که جزو اولین نفراتی باشند که وارد قطار می‌شوند تا شاید جایی برای نشستن پیدا کنند.
همین که قطار وارد ایستگاه می‌شود در همان ابتدا دختر نوجوانی به شدت با شیشه جلوی قطار برخورد کرده و پس از آن روی ریل می‌افتد و قطار به دلیل سرعت زیاد نمی‌تواند بایستد و تقریبا با فاصله زیادی بالاخره می‌ایستد. این یعنی پایان یک زندگی در یک لحظه. هیچ‌کس نفهمید که این دختر نوجوان به دلیل فشار و ازدحام جمعیت به طرف مترو پرت شد و یا واقعا قصد پایان‌دادن به زندگی‌اش را داشت. ساعتی بعد خبرگزاری‌ها اعلام کردند خودکشی مردی در مترو، ایستگاه تئاتر شهر و هر کس تعبیری جداگانه داشت. اما واقعیت این است که نه آن دختر بچه، مرد جوان بود و نه به طور قطع می‌توان گفت آن صحنه یک خودکشی در محل عمومی است، اما هر چه بود بسیار تاسف برانگیز و وحشتناک بود.
خودکشی در مترو
چندوقت پیش پیرمردی قصد خودکشی در مترو ایستگاه آزادی را داشت که بین ریل‌ها افتاده و با جراحاتی نجات یافت؛ اما جوان سفره فروشی به اعتراض از ماموران مترو که سفره‌هایش را گرفته بودند، خود را به زیر قطار انداخت، از بین رفت. یا دختر 18 سالهای به نام مریم که در ایستگاه شهید بهشتی خودکشی کرد. البته مسئولان ایستگاه بلافاصله دختر جوان را به بیمارستان جم منتقل کردند، اما او به دلیل شدت جراحات، جان خود را از دست داد.
مرگ معلم زن نابینا
مهرماه ٨٩ خبر مرگ یک معلم زن نابینا در مترو همه را شوکه کرد. تا قبل از مرگ ناراحت‌کننده این زن نابینا، چنین اتفاقاتی در مترو در اثر سهل‌انگاری و کمبود امکانات یا هر دلیل غیرعمدی دیگری معمول نبود. پس از این مرگ ناخواسته، بررسی‌ها و صحبت‌های زیادی درباره دلایل این اتفاق و راه‌های جلوگیری از تکرار آن مطرح شد.
دیوارهایی که هیچ‌گاه نصب نشد
طبق معمول اعضای شورای شهر که درباره این موضوعات در جلسات علنی سخنرانی دارند، درباره این موضوع و ضرورت‌های آن هم صحبت کردند و گفتند مترو باید خیلی زود روی سکوها درهای شیشه‌ای را نصب کند که تا قبل از ورود قطار به داخل ایستگاه و قرارگرفتن در کنار سکو درهای آن باز نشود. هدف از این صحبت‌ها این بود که مردم تا قبل از ورود قطار به ایستگاه خواسته و ناخواسته جلوی قطار نیفتند. همان زمان مدیران مترو مسئله تأمین مالی چنین اقدام پرهزینه‌ای را مطرح کردند و گفتند درحالی‌که مترو برای تأمین هزینه‌های پرسنل، برق، قطعات واگن‌ها و اساسا تأمین اعتبار برای خرید واگن‌های جدید مشکلات عدیده دارد، نمی‌تواند چنین کاری را اجرایی کند. بعد‌ها هربار که اتفاقی از این دست در مترو رخ می‌داد و کسی خودکشی می‌کرد یا ناخواسته به دلیل هر حادثه‌ای جلوی قطار مترو قرار می‌گرفت، اعضای شورا پرونده این دیوارهای شیشه‌ای هوشمند را باز می‌کردند. به‌هرروی در این سال‌ها نه دیوار شیشه‌ای در ایستگاه‌های مترو سبز شد و نه بداقبالان مترو تعدادشان کم شد.
از ابتدای سالهای شروع به کار مترو تا به حال، میزان و فراگیری خودکشی و حوادث مرگ‌آور در مترو تهران این‌قدر که امروز شایع شده، نبود و میزان مراقبت‌ها، تجهیزات و مأموران روی سکوها و دوربین‌ها هم بیشتر از امروز نبود تا جلوی بسیاری از اتفاقات را بگیرد. اما امروز، هم تجهیزات بیشتر شده، هم دوربین‌ها و هم حوادث؛ در شرایط فعلی دیگر این حوادث و تصمیم‌ها به خودکشی، جوان و پیر و زن و مرد و مأمور مترو و مسافر عادی نمی‌شناسد.
خودکشی در ملاءعام
بار‌ها اخباری با مضمون خودکشی در مترو، خودکشی از روی پل عابر پیاده و حتی خودسوزی در ملاءعام را شنیده‌ایم ولی آنچه بیش از همه نظر همگان را به خود جلب میکند همان خودکشی در مترو است. چندی پیش زنی خود را از طبقه چهارم برج میلاد به پایین انداخت و این اولین بار نبود که شخصی برج میلاد را برای خودکشی انتخاب کرد. یک دختر جوان دانشجو قبل از تکمیل ساخت برج خود را برای اولین بار از ارتفاع این برج به پایین پرت کرد.
روزانه 11 نفر خودکشی می‌کنند
روزانه 11 نفر در کشور خودکشی می‌کنند که از این حیث ایران جایگاه صد و بیستم جهان را در اختیار دارد. بر اساس گزارش‌ها نزدیک به 30 درصد از اقدام به خودکشی‌ها در ایران به مرگ منجر می‌شود و معمول‌ترین روش خودکشی در ایران مسمومیت با دارو یا سموم بوده است. واقعیت این است که افرادی که در مورد خودکشی صحبت می‌کنند ممکن است نیازمند کمک یا حمایت باشند. تعداد زیادی از افرادی که در اندیشه خودکشی هستند از ناراحتی، افسردگی و ناامیدی رنج می‌برند و ممکن است این‌گونه احساس کنند که شاید راهی جز خودکشی برای حل مشکل خود ندارند.
هر 40 ثانیه یک نفر در جهان
خودکشی میکند
سالانه بیش از 800 هزار نفر (هر 40 ثانیه یک نفر) از طریق خودکشی می‌میرند. خودکشی یک معضل سلامت عمومی است که روی جوامع محلی و کل کشور تاثیر می‌گذارد. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیشترین آمار خودکشی در میان جوانان گزارش شده است. خودکشی دومین علت مرگ افراد 15 تا 29 سال در سراسر جهان بوده است. ارقام خودکشی در کشورهای مختلف متفاوت بوده اما کشورهای با درآمد پایین و متوسط بیشترین بار این آمار را به دوش می‌کشند به طوری که نزدیک به 75 درصد خودکشی‌ها در این کشورها رخ می‌دهد.
عوامل خودکشی
چه عواملی باعث خودکشی می‌شوند؟ چرا سالانه بسیاری از انسان‌ها به زندگی خود پایان می‌دهند؟ آیا فقر یا بیکاری عامل اصلی خودکشی است؟ نقش قطع رابطه، افسردگی یا دیگر مشکلات روحی در خودکشی چیست؟ آیا خودکشی نتیجه یک اقدام ناگهانی است یا در اثر استفاده زیاد از الکل یا مواد مخدر؟ سوالات زیادی از این قبیل وجود دارد که پاسخ دادن به آنها کار ساده‌ای نیست. برای شرح اینکه چرا یک شخص اقدام به خودکشی میکند تنها بررسی یک عامل کافی نیست. اقدام به خودکشی یک پدیده پیچیده است که تحت تاثیر‌ترکیبی از عوامل مختلف شخصی، اجتماعی، روانی، فرهنگی، بیولوژیک و زیست‌محیطی خواهد بود. بسیاری از خودکشی‌ها در زمان‌های بحرانی رخ می‌دهند در این شرایط، دسترسی به ابزار خودکشی (مانند اسلحه یا قرص‌های آفت‌کش) می‌تواند در مرگ یا حیات شخص تعیین‌کننده باشد.
عوامل خطر دیگر برای خودکشی دربرگیرنده عدم موفقیت در مقابله با فشارهای شدید زندگی نظیر مشکلات مالی خواهد بود. علاوه بر این، مواردی چون خشونت جنسی یا سوءاستفاده از کودکان نیز منجر به خودکشی می‌شود. نرخ خودکشی در میان قشرهای مختلف در کشورها بسیار متفاوت است و در میان کسانی که در اقلیت قرار داشته یا تبعیض را تجربه کرده‌اند بیشترین مقدار بوده است.
خودکشی‌ها در ملا ءعام، نشان از آسیب‌های جدی در جامعه است
محسن محبی، روانشناس و آسیب‌شناس اجتماعی در باره علل خودکشی در گفت‌وگو با «بهار» گفت: خودکشی یکی از مهمترین مسائل کشور است که سالانه هزینه‌های روحی و روانی زیادی را تحمیل میکند. اما موضوع خودکشی در ملا عام در متروی تهران بحثی است که این روزها در شبکه‌های اجتماعی داغ شده است. برخی این اقدام خشونت‌آمیز را به تمسخر می‌گیرند و به فراموشی می‌سپارند و عده دیگر می‌گویند نباید صورت‌مسئله را پاک کرد و به آسیب‌های اجتماعی اشاره می‌کنند.
خودکشی‌ها در ملا عام، نشان از آسیب‌های جدی در جامعه است که سلامت روان مردم را مورد توجه قرار می‌دهد، چرا که مشکلات زیادی در این زمینه وجود دارد و گاهی اوقات مسئولان، آن را انکار می‌کنند. افسردگی، مصرف مواد مخدر و خشونت‌های خانوادگی بخشی از عوامل خودکشی‌ها است. در واقع افراد به مرحله‌ای می‌رسند که از وجود خودشان احساس بیزاری می‌کنند و گاهی سر مسائل سطحی و فشارهای اجتماعی که برایشان اتفاق می‌افتد ناتوان می‌شوند و به مرز جنون می‌رسند. جنون آنی همان لحظه‌ای است که کبریت را روشن و خودسوزی میکند یا شلیک میکند و یا خودش را به طناب دار آویزان میکند. در جنون آنی ممکن است فرد در لحظه خودکشی پشیمان شود اما کار از کار گذشته و دیگر کاری از دست کسی برنمی آید.
خودکشی عمدتا در گروه سنی ۱۵ تا ۳۵ سال اتفاق می‌افتد. البته اخیرا در سنین پایین‌تر و حتی بالاتر از این هم خودکشی اتفاق افتاده است، اما عمدتا در جامعه آمار خودکشی گروه سنی همان بالای ۱۵ تا ۳۵ سال دربر می‌گیرد. شایان توجه است که اخیرا شاهد گروه‌ها و شبکه‌های مجازی‌ای هستیم که در آن کشتن نفس به مثابه یک رفتار گروهی قابل ارزش و ستایش است و این موضوع از طریق ارجاع نوجوانان توسط والدینشان به مراکز روان درمانی، کشف و مشهود گردیده و این قبیل رفتارها و شبکه‌های زنجیره‌ای مجازی به مثابه چراغ قرمز برای نسل امروز می‌باشد که شدیدا نیازمند عنایت‌های مسئولین مربوط است.
روزنامه بهار
در ایستگاه مترو تئاتر شهر منتظر آمدن قطار نشسته‌ام. خط 3 مترو همیشه با ازدحام جمعیت مواجه است و تنها دلیل این ازدحام دیر آمدن‌های قطار است، در خط قائم -آزادگان هر قطار بیست دقیقه تا نیم ساعت طول می‌کشد تا به ایستگاه برسد. همه مردم خسته از کار و فعالیت روزانه در این ایستگاه منتظر قطار هستند که صداهایی از نزدیک‌شدن قطار به ایستگاه به گوش می‌رسد. طولی نمی‌کشد که متوجه می‌شویم قطار روبه رو است و به سمت آزادگان می‌رود. پس همه به سمت صندلی‌های خود باز می‌گردند و التهاب ناشی از زودتر سوار قطار شدن تمام می‌شود. قطار نزدیک ایستگاه می‌شود. آن طرف سکو مردم ازدحام کرده‌اند، صدایی از بلندگو پخش می‌شود. «لطفا از خط زرد فاصله بگیرید» ولی توجهی به این موارد نیست. همه تلاش دارند که جزو اولین نفراتی باشند که وارد قطار می‌شوند تا شاید جایی برای نشستن پیدا کنند.
همین که قطار وارد ایستگاه می‌شود در همان ابتدا دختر نوجوانی به شدت با شیشه جلوی قطار برخورد کرده و پس از آن روی ریل می‌افتد و قطار به دلیل سرعت زیاد نمی‌تواند بایستد و تقریبا با فاصله زیادی بالاخره می‌ایستد. این یعنی پایان یک زندگی در یک لحظه. هیچ‌کس نفهمید که این دختر نوجوان به دلیل فشار و ازدحام جمعیت به طرف مترو پرت شد و یا واقعا قصد پایان‌دادن به زندگی‌اش را داشت. ساعتی بعد خبرگزاری‌ها اعلام کردند خودکشی مردی در مترو، ایستگاه تئاتر شهر و هر کس تعبیری جداگانه داشت. اما واقعیت این است که نه آن دختر بچه، مرد جوان بود و نه به طور قطع می‌توان گفت آن صحنه یک خودکشی در محل عمومی است، اما هر چه بود بسیار تاسف برانگیز و وحشتناک بود.
خودکشی در مترو
چندوقت پیش پیرمردی قصد خودکشی در مترو ایستگاه آزادی را داشت که بین ریل‌ها افتاده و با جراحاتی نجات یافت؛ اما جوان سفره فروشی به اعتراض از ماموران مترو که سفره‌هایش را گرفته بودند، خود را به زیر قطار انداخت، از بین رفت. یا دختر 18 سالهای به نام مریم که در ایستگاه شهید بهشتی خودکشی کرد. البته مسئولان ایستگاه بلافاصله دختر جوان را به بیمارستان جم منتقل کردند، اما او به دلیل شدت جراحات، جان خود را از دست داد.
مرگ معلم زن نابینا
مهرماه ٨٩ خبر مرگ یک معلم زن نابینا در مترو همه را شوکه کرد. تا قبل از مرگ ناراحت‌کننده این زن نابینا، چنین اتفاقاتی در مترو در اثر سهل‌انگاری و کمبود امکانات یا هر دلیل غیرعمدی دیگری معمول نبود. پس از این مرگ ناخواسته، بررسی‌ها و صحبت‌های زیادی درباره دلایل این اتفاق و راه‌های جلوگیری از تکرار آن مطرح شد.
دیوارهایی که هیچ‌گاه نصب نشد
طبق معمول اعضای شورای شهر که درباره این موضوعات در جلسات علنی سخنرانی دارند، درباره این موضوع و ضرورت‌های آن هم صحبت کردند و گفتند مترو باید خیلی زود روی سکوها درهای شیشه‌ای را نصب کند که تا قبل از ورود قطار به داخل ایستگاه و قرارگرفتن در کنار سکو درهای آن باز نشود. هدف از این صحبت‌ها این بود که مردم تا قبل از ورود قطار به ایستگاه خواسته و ناخواسته جلوی قطار نیفتند. همان زمان مدیران مترو مسئله تأمین مالی چنین اقدام پرهزینه‌ای را مطرح کردند و گفتند درحالی‌که مترو برای تأمین هزینه‌های پرسنل، برق، قطعات واگن‌ها و اساسا تأمین اعتبار برای خرید واگن‌های جدید مشکلات عدیده دارد، نمی‌تواند چنین کاری را اجرایی کند. بعد‌ها هربار که اتفاقی از این دست در مترو رخ می‌داد و کسی خودکشی می‌کرد یا ناخواسته به دلیل هر حادثه‌ای جلوی قطار مترو قرار می‌گرفت، اعضای شورا پرونده این دیوارهای شیشه‌ای هوشمند را باز می‌کردند. به‌هرروی در این سال‌ها نه دیوار شیشه‌ای در ایستگاه‌های مترو سبز شد و نه بداقبالان مترو تعدادشان کم شد.
از ابتدای سالهای شروع به کار مترو تا به حال، میزان و فراگیری خودکشی و حوادث مرگ‌آور در مترو تهران این‌قدر که امروز شایع شده، نبود و میزان مراقبت‌ها، تجهیزات و مأموران روی سکوها و دوربین‌ها هم بیشتر از امروز نبود تا جلوی بسیاری از اتفاقات را بگیرد. اما امروز، هم تجهیزات بیشتر شده، هم دوربین‌ها و هم حوادث؛ در شرایط فعلی دیگر این حوادث و تصمیم‌ها به خودکشی، جوان و پیر و زن و مرد و مأمور مترو و مسافر عادی نمی‌شناسد.
خودکشی در ملاءعام
بار‌ها اخباری با مضمون خودکشی در مترو، خودکشی از روی پل عابر پیاده و حتی خودسوزی در ملاءعام را شنیده‌ایم ولی آنچه بیش از همه نظر همگان را به خود جلب میکند همان خودکشی در مترو است. چندی پیش زنی خود را از طبقه چهارم برج میلاد به پایین انداخت و این اولین بار نبود که شخصی برج میلاد را برای خودکشی انتخاب کرد. یک دختر جوان دانشجو قبل از تکمیل ساخت برج خود را برای اولین بار از ارتفاع این برج به پایین پرت کرد.
روزانه 11 نفر خودکشی می‌کنند
روزانه 11 نفر در کشور خودکشی می‌کنند که از این حیث ایران جایگاه صد و بیستم جهان را در اختیار دارد. بر اساس گزارش‌ها نزدیک به 30 درصد از اقدام به خودکشی‌ها در ایران به مرگ منجر می‌شود و معمول‌ترین روش خودکشی در ایران مسمومیت با دارو یا سموم بوده است. واقعیت این است که افرادی که در مورد خودکشی صحبت می‌کنند ممکن است نیازمند کمک یا حمایت باشند. تعداد زیادی از افرادی که در اندیشه خودکشی هستند از ناراحتی، افسردگی و ناامیدی رنج می‌برند و ممکن است این‌گونه احساس کنند که شاید راهی جز خودکشی برای حل مشکل خود ندارند.
هر 40 ثانیه یک نفر در جهان
خودکشی میکند
سالانه بیش از 800 هزار نفر (هر 40 ثانیه یک نفر) از طریق خودکشی می‌میرند. خودکشی یک معضل سلامت عمومی است که روی جوامع محلی و کل کشور تاثیر می‌گذارد. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیشترین آمار خودکشی در میان جوانان گزارش شده است. خودکشی دومین علت مرگ افراد 15 تا 29 سال در سراسر جهان بوده است. ارقام خودکشی در کشورهای مختلف متفاوت بوده اما کشورهای با درآمد پایین و متوسط بیشترین بار این آمار را به دوش می‌کشند به طوری که نزدیک به 75 درصد خودکشی‌ها در این کشورها رخ می‌دهد.
عوامل خودکشی
چه عواملی باعث خودکشی می‌شوند؟ چرا سالانه بسیاری از انسان‌ها به زندگی خود پایان می‌دهند؟ آیا فقر یا بیکاری عامل اصلی خودکشی است؟ نقش قطع رابطه، افسردگی یا دیگر مشکلات روحی در خودکشی چیست؟ آیا خودکشی نتیجه یک اقدام ناگهانی است یا در اثر استفاده زیاد از الکل یا مواد مخدر؟ سوالات زیادی از این قبیل وجود دارد که پاسخ دادن به آنها کار ساده‌ای نیست. برای شرح اینکه چرا یک شخص اقدام به خودکشی میکند تنها بررسی یک عامل کافی نیست. اقدام به خودکشی یک پدیده پیچیده است که تحت تاثیر‌ترکیبی از عوامل مختلف شخصی، اجتماعی، روانی، فرهنگی، بیولوژیک و زیست‌محیطی خواهد بود. بسیاری از خودکشی‌ها در زمان‌های بحرانی رخ می‌دهند در این شرایط، دسترسی به ابزار خودکشی (مانند اسلحه یا قرص‌های آفت‌کش) می‌تواند در مرگ یا حیات شخص تعیین‌کننده باشد.
عوامل خطر دیگر برای خودکشی دربرگیرنده عدم موفقیت در مقابله با فشارهای شدید زندگی نظیر مشکلات مالی خواهد بود. علاوه بر این، مواردی چون خشونت جنسی یا سوءاستفاده از کودکان نیز منجر به خودکشی می‌شود. نرخ خودکشی در میان قشرهای مختلف در کشورها بسیار متفاوت است و در میان کسانی که در اقلیت قرار داشته یا تبعیض را تجربه کرده‌اند بیشترین مقدار بوده است.
خودکشی‌ها در ملا ءعام، نشان از آسیب‌های جدی در جامعه است
محسن محبی، روانشناس و آسیب‌شناس اجتماعی در باره علل خودکشی در گفت‌وگو با «بهار» گفت: خودکشی یکی از مهمترین مسائل کشور است که سالانه هزینه‌های روحی و روانی زیادی را تحمیل میکند. اما موضوع خودکشی در ملا عام در متروی تهران بحثی است که این روزها در شبکه‌های اجتماعی داغ شده است. برخی این اقدام خشونت‌آمیز را به تمسخر می‌گیرند و به فراموشی می‌سپارند و عده دیگر می‌گویند نباید صورت‌مسئله را پاک کرد و به آسیب‌های اجتماعی اشاره می‌کنند.
خودکشی‌ها در ملا عام، نشان از آسیب‌های جدی در جامعه است که سلامت روان مردم را مورد توجه قرار می‌دهد، چرا که مشکلات زیادی در این زمینه وجود دارد و گاهی اوقات مسئولان، آن را انکار می‌کنند. افسردگی، مصرف مواد مخدر و خشونت‌های خانوادگی بخشی از عوامل خودکشی‌ها است. در واقع افراد به مرحله‌ای می‌رسند که از وجود خودشان احساس بیزاری می‌کنند و گاهی سر مسائل سطحی و فشارهای اجتماعی که برایشان اتفاق می‌افتد ناتوان می‌شوند و به مرز جنون می‌رسند. جنون آنی همان لحظه‌ای است که کبریت را روشن و خودسوزی میکند یا شلیک میکند و یا خودش را به طناب دار آویزان میکند. در جنون آنی ممکن است فرد در لحظه خودکشی پشیمان شود اما کار از کار گذشته و دیگر کاری از دست کسی برنمی آید.
خودکشی عمدتا در گروه سنی ۱۵ تا ۳۵ سال اتفاق می‌افتد. البته اخیرا در سنین پایین‌تر و حتی بالاتر از این هم خودکشی اتفاق افتاده است، اما عمدتا در جامعه آمار خودکشی گروه سنی همان بالای ۱۵ تا ۳۵ سال دربر می‌گیرد. شایان توجه است که اخیرا شاهد گروه‌ها و شبکه‌های مجازی‌ای هستیم که در آن کشتن نفس به مثابه یک رفتار گروهی قابل ارزش و ستایش است و این موضوع از طریق ارجاع نوجوانان توسط والدینشان به مراکز روان درمانی، کشف و مشهود گردیده و این قبیل رفتارها و شبکه‌های زنجیره‌ای مجازی به مثابه چراغ قرمز برای نسل امروز می‌باشد که شدیدا نیازمند عنایت‌های مسئولین مربوط است.
