عربستان، رهبر ارکستر مخالف ایران

گروه سياسي: یوسف مولایی-تحلیلگر مسائل بین‌الملل در يادداشتي در روزنامه بهار نوشت: درباره تحرکاتی  که به نظر می‌رسد در حال حاضر کشورهای عربی خصوصا قطر، امارات و عربستان علیه ایران پیش گرفتند، باید گفت ایران در منطقه به لحاظ سیاست‌های متفاوتی که با کشورهای همسایه دارد، دچار مشکلاتی با آنهاست. موضع‌گیری ما در مسائل منطقه خاورمیانه، از سوریه و عراق و بحث لبنان و یمن و در کل آرایش سیاسی منطقه متفاوت است و جهت‌گیری ما  با برخی از کشورهای منطقه مانند قطر، امارات و عربستان سازگار نیست.به  همین دلیل موضع این کشورها هم با ایران در مسائلی که مربوط به موضوعات دوجانبه است، سازنده نیست.

موضوعاتی که امارات مطرح می‌‌کند جدید نیست و سال‌هاست که این کشور موضوع جزایر سه‌گانه را در تمام اجلاس‌های شورای همکاری خلیج‌فارس مطرح می‌کند و ما نیز با آنها آشنایی داریم. امارات قضایای جزایر سه‌گانه را هیچ وقت فراموش نکرده و همیشه به عنوان یکی از اهرم‌های فشار و ابزاری برای نشان‌دادن رفتار ناسازگار با رفتار ایران در منطقه استفاده می‌کند. البته گاهی موقعیتی پیش نمی‌آید که بخواهد بلند این موضوع را فریاد بزند و برخی مواقع هم این کار را با صدای بلندتر انجام می‌دهد. قطر هم به دلایل موضعی که در قبال با مسائل سوریه دارد، موضعش با ما متفاوت است و این موضوع تاثیر می‌گذارد در اینکه گاهی ادبیاتی که به کار می‌برد با اصل حسن همجواری سازگار نباشد. البته در مسیر کاهش هرچه بیشتر تنش‌های منطقه‌ای و کاهش اختلاف با همسایگان ما کار خودمان را باید انجام دهیم  و باید با تقویت اصل حسن همجواری پیش برویم. در ادبیات روابط بین‌الملل همیشه چنین بحث‌هایی وجود دارد و گاهی ادبیاتی تندتر از این هم بین کشورها رد و بدل می‌شود اما آن چه که اهمیت دارد این است که این رفتارها در عمل باید مدیریت شود که در مسیر افزایش تنش نباشد.

از طرفی کشورهای همسایه ما و کشورهای حوزه خلیج فارس تصور می‌کنند با آمدن‌ترامپ و مواضع تندی که‌ترامپ و سیاست خارجی آمریکا علیه ایران اتخاذ کرده، فرصت مناسبی برای آنهاست که از پتانسیل این موضع‌گیری‌ترامپ علیه ایران استفاده کنند و در این مسیر در رفتار ایران و سیاست خارجی و سیاست منطقه تاثیر بگذارند و ایران را در مسیری که دلخواه خودشان است پیش ببرند. درواقع آنها شاید دچار نوعی توهم هم شدند که آمدن‌ترامپ می‌تواند باعث تقویت آنها شود و یا ایران را تضعیف کند که  آنها بتوانند برخی از مواضع غیرواقع‌بینانه و غیرسازنده خود را تشدید کنند.

اینکه تور آسیایی پادشاه عربستان در راستای اقداماتی علیه ایران است، باید گفت نمی‌توان درباره آینده و چیزی که کاملا مشخص نیست گمانه‌زنی و نیت‌خوانی کرد. شاید تور یک ماهه ابعاد خوشگذرانی و تفریحی بیشتری داشته باشد تا اینکه بخواهد کاری تلقی شود. اما در این نشست و برخاست‌ها طبق معمول حرف‌هایی هم مطرح می‌شود و البته موضع عربستان هم نسبت به ایران مشخص است.

عربستان در مسائل منطقه‌ای با ایران همسو نیست و مواضع تند خود را هم قبلا از زبان دستگاه دیپلماسی خارجی و خصوصا وزیر امور خارجی این کشور شنیدیم که حتی تهدیداتی را به صورت کلامی داشتند. آنها هم نهایتا دنبال این هستند که هرچه بیشتر برای خود امکانات و کمک‌های جدید از کشورهای دیگر جلب کنند و مواضع خود را در رابطه با ایران حداقل به لحاظ دیپلماتیک قوی کنند. مسلما در یک تور یک‌ماهه ممکن است صحبت‌‌هایی مطرح شود و موضوع ایران هم قطعا مورد بحث خواهد بود.

همچنین عربستان به نوعی در بین کشورهای حوزه خلیج فارس نقش کمابیش لیدری دارد و عمدتا به عنوان رهبر ارکستر این سازها را کوک کرده و آنها را با هم هماهنگ می‌کند. مسلم است که کشورهای دیگر خصوصا کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با هم هماهنگی دارند و در این هماهنگی عربستان نقش رهبری را دارد و حتما هماهنگی‌هایی در اتخاذ سیاسـت‌هایی که می‌خواهند علیه ایران پیش بگیرند، بین آنها انجام می‌شود.

همچنین درباره ادعایی که کشورهای عربی دارند مبنی بر اینکه ایران در مسائل کشورهای یمن و سوریه دخالت می‌کند و در بیانیه‌هایشان هم این موضوع را مطرح می‌‌کنند، باید گفت که مواضع ایران در یمن و سوریه شفاف است. در سوریه حضور دارد و مدعی است که با‌تروریست مبارزه می‌کند. درباره یمن هم سیاست خارجی ما به طور رسمی اعلام کرده است که ما دخالتی نداریم و در برابر اتهاماتی که آنها وارد می‌کنند از نظر کمک نظامی و غیره سیاست خارجی  ایران به طور رسمی موضع‌گیری کرده و پاسخ ما بر همین موضع‌گیری سیاست خارجی‌مان استوار است.