تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۲/۰۲ ساعت ۱۳:۰۰
کد مطلب : ۱۲۸۷۴۹
بازسازی فیلم‌های‌ماندگار،گامی روبه‌جلو
رویا مرجانی - روزنامه بهار:
تاریخ سینما مملو از آثار درخشان و اثرگذاری است که در نوع خود بی نظیرند و گاه منجر به تولد یک روند، مکتب یا اثر برتر بعد از خود شده اند. آثاری که مراحلی از روند تکمیلی هنر سینما را در خود جای داده‌اند و هویت این هنر بی بدیل را شکل داده اند. بدون این داشته‌های ارزشمند تاریخی، نمی‌توان به تحلیل درستی از هنر یا آموزش قابل فهمی از تکنیک دست پیدا کرد و برای اینکه یک هنرجوی سینما بتوانند به این آثار برتر و نمونه مثالی دسترسی داشته باشند، لازم است که این آثار در دسترس باشند. این در حالی است که بسیاری از فیلم‌های برتر همین سی سال اخیر، نسخه‌های خوبی ندارند یا اصلا نسخه‌ای ندارند و عملا از دست رفته اند.
شما اگر بخواهید نسخه‌ای از فیلم‌های معتبر تاریخ سینما از همشهری کین و جادوگر شهر اوز گرفته تا برباد رفته و جنگ ستارگان و غیره را ببینید، می‌توانید نسخه هایی خوب و با کیفیتی از آنها به دست آورید زیرا ماندگاری گنجینه‌های هنری، مستلزم نگهداری و کنترل کیفیت ویژه‌ای هستند که به درستی در دیگر کشورها طراحی شده و مورد توجه قرار گرفته است. در اوج غلبه سینمای دیجیتالی و پیشتازی همه جانبه‌اش، حفظ و نگهداشت آثار تاریخ سینما نه تنها یک دلخوشی و علاقه مندی که یک ضرورت است.
هر رشته و حرفه‌ای بدون تاریخ و دسته‌بندی دوره‌های مختلف تکاملی‌اش، بی‌اعتبار و بی‌هویت خواهد بود و مبانی یادگیری و انتقال‌اش به نسل بعدی بدون آن پشتوانه و تاریخ، همراه با دشواری است. البته نگهداری و حفظ آثار برتر تاریخ سینما روند ساده‌ای ندارند و با دشواری نبود کپی مناسب یا آسیب دیدگی نگاتیو‌های موجود، حضور متخصص چاپ و ظهور و مراحل نگهداری پزیتوها روبه‌رو هستند و این در حالی است که کپی‌های با کیفیت به دست آمده این فیلم‌ها در نهایت قرار است به نسخه‌های دیجیتالی تبدیل شوند که بتوان اصلاحات رنگ و نور را روی آنها اعمال کرد. این تغییر و اصلاحات هستند که منجر به داشتن کپی‌هایی عالی و با کیفیت از آثار معتبر تاریخ سینمایی می‌شوند.
ضرورت این مهم از سوی مدیران و مسئولان سینمایی کشور درک شده و مدتی است که روند اصلاح و بازسازی نسخه فیلم‌های تاریخ سینما آغاز شده است. پیش از این شاهد جان گرفتن فیلم اثرگذار و تاریخ ساز «گاو» داریوش مهرجویی بودیم که با استقبال علاقه مندان سینما هم روبه‌رو شد و امسال در ادامه این روند قابل تقدیر، فیلم ارزشمند «ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی، «خانه خدا» ساخته جلال مقدم و «یک اتفاق ساده» ساخته سهراب شهید ثالث از سوی فیلمخانه ملی آماده نمایش شده است. هر سه فیلم ترمیم شده از جمله آثار ماندگار و یگانه در نوع خود هستند و اقدام به‌ترمیم و بازسازی آنها، کمک به حفظ تاریخ و تحلیل درست است. هر چند این اقدام کمی دیر هنگام صورت گرفته اما با این حال قابل تقدیر است. این واقعیت که ما در حفظ تاریخ و داشته‌های تاریخی خود دارای ضعف در نگهداری (هدر‌رفت میراث و عدم اقدام به موقع مراجع ذی‌صلاح) و گاه قدرناشناسی (به یاد بیاورید دیوارنوشته‌هایی که توسط بازدیدکنندگان و صاحبان واقعی آثار ملی بر تن موزه‌ها و میراث فرهنگی به یادگار می‌ماند) هستیم.
این اقدام چه با کندی و حتی با سلیقه‌ای برخورد کردن با آثار مهم تاریخ سینما (بیم آن می‌رود که برخی از آثار مهم تاریخ سینما که ساخت آنها پیش از انقلاب اسلامی بوده است، در نوبت بازسازی و اصلاح قرار نگیرند و در بوته فراموشی از دست بروند) یک اتفاق مبارک و گامی رو به جلوست و امید که روندی تداومی و پی درپی باشد. باید اعتراف کنیم که ما در علم آرشیو و نگهداری گنجینه‌های فرهنگی و غیر فرهنگی‌مان ضعف داریم و اگر بخواهیم درباره یکی از رجل سیاسی، دانشمند یا بزرگمرد تاریخی و یک هنرمند نمونه، اطلاعاتی به دست آوریم و به دست نوشته‌ها یا آثار آنها دسترسی داشته باشیم، به راحتی ممکن نیست زیرا یا اطلاعاتی از روند کار و عملکرد افراد تاریخ ساز وجود ندارد یا اثری که از آنها باقی مانده در گذران زمان دچار فرسودگی و تخریب شده است و روند بازسازی هم صورت نگرفته. این داستان همه داشته‌های فرهنگی و غیر‌فرهنگی ماست که باید در دستور کار قرار بگیرد و مجدانه برای حفظ و نگهداشت آنها برنامه‌ریزی شود و نیروی متخصص‌تربیت شود.
تاریخ سینما مملو از آثار درخشان و اثرگذاری است که در نوع خود بی نظیرند و گاه منجر به تولد یک روند، مکتب یا اثر برتر بعد از خود شده اند. آثاری که مراحلی از روند تکمیلی هنر سینما را در خود جای داده‌اند و هویت این هنر بی بدیل را شکل داده اند. بدون این داشته‌های ارزشمند تاریخی، نمی‌توان به تحلیل درستی از هنر یا آموزش قابل فهمی از تکنیک دست پیدا کرد و برای اینکه یک هنرجوی سینما بتوانند به این آثار برتر و نمونه مثالی دسترسی داشته باشند، لازم است که این آثار در دسترس باشند. این در حالی است که بسیاری از فیلم‌های برتر همین سی سال اخیر، نسخه‌های خوبی ندارند یا اصلا نسخه‌ای ندارند و عملا از دست رفته اند.
شما اگر بخواهید نسخه‌ای از فیلم‌های معتبر تاریخ سینما از همشهری کین و جادوگر شهر اوز گرفته تا برباد رفته و جنگ ستارگان و غیره را ببینید، می‌توانید نسخه هایی خوب و با کیفیتی از آنها به دست آورید زیرا ماندگاری گنجینه‌های هنری، مستلزم نگهداری و کنترل کیفیت ویژه‌ای هستند که به درستی در دیگر کشورها طراحی شده و مورد توجه قرار گرفته است. در اوج غلبه سینمای دیجیتالی و پیشتازی همه جانبه‌اش، حفظ و نگهداشت آثار تاریخ سینما نه تنها یک دلخوشی و علاقه مندی که یک ضرورت است.
هر رشته و حرفه‌ای بدون تاریخ و دسته‌بندی دوره‌های مختلف تکاملی‌اش، بی‌اعتبار و بی‌هویت خواهد بود و مبانی یادگیری و انتقال‌اش به نسل بعدی بدون آن پشتوانه و تاریخ، همراه با دشواری است. البته نگهداری و حفظ آثار برتر تاریخ سینما روند ساده‌ای ندارند و با دشواری نبود کپی مناسب یا آسیب دیدگی نگاتیو‌های موجود، حضور متخصص چاپ و ظهور و مراحل نگهداری پزیتوها روبه‌رو هستند و این در حالی است که کپی‌های با کیفیت به دست آمده این فیلم‌ها در نهایت قرار است به نسخه‌های دیجیتالی تبدیل شوند که بتوان اصلاحات رنگ و نور را روی آنها اعمال کرد. این تغییر و اصلاحات هستند که منجر به داشتن کپی‌هایی عالی و با کیفیت از آثار معتبر تاریخ سینمایی می‌شوند.
ضرورت این مهم از سوی مدیران و مسئولان سینمایی کشور درک شده و مدتی است که روند اصلاح و بازسازی نسخه فیلم‌های تاریخ سینما آغاز شده است. پیش از این شاهد جان گرفتن فیلم اثرگذار و تاریخ ساز «گاو» داریوش مهرجویی بودیم که با استقبال علاقه مندان سینما هم روبه‌رو شد و امسال در ادامه این روند قابل تقدیر، فیلم ارزشمند «ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی، «خانه خدا» ساخته جلال مقدم و «یک اتفاق ساده» ساخته سهراب شهید ثالث از سوی فیلمخانه ملی آماده نمایش شده است. هر سه فیلم ترمیم شده از جمله آثار ماندگار و یگانه در نوع خود هستند و اقدام به‌ترمیم و بازسازی آنها، کمک به حفظ تاریخ و تحلیل درست است. هر چند این اقدام کمی دیر هنگام صورت گرفته اما با این حال قابل تقدیر است. این واقعیت که ما در حفظ تاریخ و داشته‌های تاریخی خود دارای ضعف در نگهداری (هدر‌رفت میراث و عدم اقدام به موقع مراجع ذی‌صلاح) و گاه قدرناشناسی (به یاد بیاورید دیوارنوشته‌هایی که توسط بازدیدکنندگان و صاحبان واقعی آثار ملی بر تن موزه‌ها و میراث فرهنگی به یادگار می‌ماند) هستیم.
این اقدام چه با کندی و حتی با سلیقه‌ای برخورد کردن با آثار مهم تاریخ سینما (بیم آن می‌رود که برخی از آثار مهم تاریخ سینما که ساخت آنها پیش از انقلاب اسلامی بوده است، در نوبت بازسازی و اصلاح قرار نگیرند و در بوته فراموشی از دست بروند) یک اتفاق مبارک و گامی رو به جلوست و امید که روندی تداومی و پی درپی باشد. باید اعتراف کنیم که ما در علم آرشیو و نگهداری گنجینه‌های فرهنگی و غیر فرهنگی‌مان ضعف داریم و اگر بخواهیم درباره یکی از رجل سیاسی، دانشمند یا بزرگمرد تاریخی و یک هنرمند نمونه، اطلاعاتی به دست آوریم و به دست نوشته‌ها یا آثار آنها دسترسی داشته باشیم، به راحتی ممکن نیست زیرا یا اطلاعاتی از روند کار و عملکرد افراد تاریخ ساز وجود ندارد یا اثری که از آنها باقی مانده در گذران زمان دچار فرسودگی و تخریب شده است و روند بازسازی هم صورت نگرفته. این داستان همه داشته‌های فرهنگی و غیر‌فرهنگی ماست که باید در دستور کار قرار بگیرد و مجدانه برای حفظ و نگهداشت آنها برنامه‌ریزی شود و نیروی متخصص‌تربیت شود.
