تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۳/۲۰ ساعت ۱۰:۳۹
کد مطلب : ۱۳۱۵۴۴
عوامل به هم ریختگی موسسه کاسپین و نقش تعاونی فرشتگان
فرشتگان، بزرگترین موسسه غیرمجاز
گروه اقتصادي: تعاونی اعتباری منحله فرشتگان، بزرگترین تعاونی غیرمجاز کشور از نظر تعداد سپرده‌گذاران و مبلغ بدهی است.
به گزارش ایلنا، هشت تعاونی اعتبار غیرمجاز فرشتگان، الزهراء، دامداران و کشاورزان کرمانشاه، عام کشاورزان مازندران، حسنات اصفهان، پیوند مشهد، بدر توس و امید جلین قبل از سال ۱۳۹۴ در کشور فعال بودند که هرکدام به صورت مستقل قصد داشتند از بانک مرکزی اجازه فعالیت به عنوان موسسه اعتباری دریافت کنند که البته قادر به تامین شرایط مدنظر بانک مرکزی نبودند. لذا حسب مصوبه شورای پول و اعتبار و مستند به قانون بازار غیرمتشکل پولی مقرر شد تعاونی های مذکور پس از انحلال، توسط موسسه اعتباری جدیدالتاسیس کاسپین ساماندهی شوند. از این رو مجوز فعالیت موسسه اعتباری کاسپین صادر شد. در ادامه بانک مرکزی به عنوان اولین ماموریت، ساماندهی هشت تعاونی مذکور را به موسسه اعتباری کاسپین واگذار کرد که در مرحله اول باید این ماموریت را به سرانجام می‌رساند سپس به فعالیت های عادی خود می‌پرداخت.
نقل و انتقال 6 تعاونی منحله به کاسپین در پایان سال 95
در سال ۱۳۹۵ نیز هیئت های تصفیه برای انجام همین وظایف، فعالیت خود را پیش می بردند و در انتهای سال، کار نقل و انتقال دارایی و بدهی های ۶ مورد از تعاونی های منحله به موسسه اعتباری کاسپین انجام می شود. پرونده یک مورد از تعاونی ها نیز در مرجع قضایی مفتوح است و مسئولان موسسه کاسپین منتظر اعلام نظر نهایی قاضی پرونده برای نقل و انتقال دارایی ها و بدهی های تعاونی مذکور هستند. در این میان، بزرگترین تعاونی به لحاظ تعداد سپرده گذاران و حجم دارایی ها، تعاونی منحله فرشتگان بود که نیاز به بررسی های جزیی تری داشت.
نگاهی به عوامل بهم ریختگی وضعیت موسسه کاسپین
در بررسی مهم‌ترین عوامل بهم ریختگی وضعیت موسسه کاسپین و هجوم سپرده گذاران برای دریافت منابع، چند مورد قابل تامل که پیشتر هم مورد اشاره مقامات بانک مرکزی قرار گرفته، وجود دارد. قصور و کوتاهی هیات مدیره کاسپین در ساماندهی تعاونی‌ها، صدور برخی احکام از سوی مراجع قضایی در مورد تغییر تابلو و دفترچه های تعاونی ها که قبل از انتقال دارایی‌ها انجام شد و البته اعلام رسمی دادستانی مبنی بر بدهی چند هزار میلیاردی فرشتگان از جمله این موارد است.
مجوز مشروط افتتاح شعب موسسه اعتباری کاسپین
در نهایت با تلاش بانک مرکزی و مراجع محترم قضایی با هدف تسریع در روند نقل و انتقال دارایی‌ها و بدهی‌های تعاونی‌های منحله در پایان سال ۱۳۹۵ و با توجه به انجام بخش قابل قبولی از فرآیند ارزیابی و نقل و انتقال دارایی‌ها و فراهم آمدن امکان انتقال تدریجی سپرده های تعاونی اعتبار منحله فرشتگان و درخواست موسسه اعتباری کاسپین به منظور اخذ مجوز تاسیس شعب، مقرر شد؛ مجوز افتتاح ۲۰ شعبه برای موسسه اعتباری کاسپین صادر و بدین ترتیب موسسه مجاز شد نسبت به انجام امور بانکی اقدام کند. در این مرحله موسسه موظف شد حسب نظر مرجع قضایی نخست نسبت به پذیرش تعهد و پرداخت سپرده سپرده گذاران تعاونی اعتبار منحله فرشتگان تا مبلغ یکصد میلیون ریال برای هر یک از مشتریان این تعاونی منحل شده، طبق برنامه زمان بندی که در پایگاه اطلاع رسانی موسسه اعتباری کاسپین، اقدام کند. با این اقدام از مجموع ۴۵۸۸۲۶ نفر سپرده گذار تعاونی منحله فرشتگان وضعیت ۳۹۷۳۹۲ نفر (به میزان ۸۷ درصد) تعیین تکلیف می‌شود.
مهلت ۱۰ روزه برای تعیین تکلیف سپرده‌گذاران تا سقف ۱۰ میلیون تومان تعاونی منحله فرشتگان در حالی به پایان رسید که تنها حدود ۱۳ میلیارد تومان به سپرده‌گذاران پرداخت شده است.
مرحله دوم، تعیین تکلیف سپرده‌گذاران تا سقف ٢٠٠ میلیون ریال
در مرحله دوم، سپرده سپرده گذاران تعاونی منحله فرشتگان تا مبلغ ٢٠٠ میلیون ریال توسط موسسه اعتباری کاسپین تعیین تکلیف می شود. سپرده‌گذاران می‌توانند مبلغ قابل دریافت را نزد موسسه اعتباری کاسپین سپرده گذاری کرده و در صورت عدم تمایل، نسبت به دریافت آن اقدام کنند. بر این اساس، با پایان مرحله دوم، ٩٠ درصد از سپرده گذاران تعاونی منحله فرشتگان تعیین تکلیف خواهند شد.
شناسایی اموال موسسه فرشتگان برای تقسیم میان سپرده‌گذاران
در مجموع از حدود ۸۶۰۰ میلیارد سپرده‌ای که فرشتگان جذب کرده بود، رقمی نزدیک به ۳۰۰۰ میلیارد تومان را سودهایی دربرمی‌گیرد که وجود خارجی نداشته و ماهیتی ندارند. در واقع این رقم سود پس از انحلال رسمی این تعاونی در 1 شهریور 1394 تا قبل از بحران به وجود آمده، شناسایی شده و وعده پرداخت آن به مشتریان داده شده است. از این رو بانک مرکزی این ارقام را نپذیرفته و با حذف آن مجموع بدهی به حدود ۵۶۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. تاکنون از اموال فرشتگان حدود ۳۱۰۰ میلیارد تومان شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفته که ۱۷۰۰ میلیارد آن را دارایی‌های غیرمنقول و تا ۱۴۰۰ میلیارد تومان دارایی منقول تشکیل می‌دهند که این دارایی‌ها باید به نسبت در میان سپرده گذاران تقسیم شود. در این بین در صورتی که به منابعی نیاز باشد، بانک مرکزی در مقابل دارایی‌های تضمین شده فرشتگان خط اعتباری را در اختیار کاسپین قرار خواهد داد.
فریب سود بیشتر را نخورید
مدیر کل نظارت بر بانک ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی نیز با توصیه اینکه مردم به خاطر چند واحد سود بیشتر در موسسات غیرمجاز سپرده گذاری نکنند، گفت: پرداخت نشدن سود به سپرده گذاران تعاونی‌های ادغام شده در کاسپین با نظر مراجع قضایی بوده است.
مشکلات سپرده‌گذاران در صورت عدم تشکیل کاسپین
اصل بحث این است که هشت تعاونی غیرمجاز براساس مصوبه شورای پول و اعتبار منحل شدند، مراحل انحلال را نیز طی کردند و هر کدام هیات تصفیه دارند.
موسسه کاسپین در 27 اسفند ماه 1394 به شرط انحلال هشت تعاونی فرشتگان، الزهراء، دامداران و کشاورزان کرمانشاه، عام کشاورزان مازندران، حسنات اصفهان، پیوند مشهد، بدر توس و امید جلین از شورای پول و اعتبار مجوز گرفت.
با مصوبه شورای پول و اعتبار این هشت تعاونی منحل شده موسسه جدیدی به نام کاسپین را شکل دادند و قرار شد بعد از انحلال کامل آنها کاسپین امور آنها را ساماندهی کند و پاسخگو باشد. اگر در آن مقطع کاسپین ایجاد نمی شد، چون این تعاونی ها مجوزی از بانک مرکزی نداشتند سپرده گذاران باید از طریق مراجع قضایی شکایت می کردند.
عدم امکان پرداخت سود پس از انحلال
این تعاونی ها شهریور 94 منحل شدند و پس از آن فعالیتی نداشتند که به آن سود تعلق گیرد زیرا سود باید ناشی از عملکرد و فعالیت باشد؛ وقتی موسسه ای منحل شده، دیگر سودی ندارد. تصمیم گیری درباره سود تنها به عهده بانک مرکزی نبود و این تصمیم با کمک مرجع قضایی و جلساتی که بانک مرکزی داشته، اتخاذ شده است زیرا وقتی یک موسسه فعالیت اقتصادی ندارد، نمی توانسته دارایی جدید بخرد یا تسهیلات بدهد.
شرایط دریافت مجوز تاسیس شعبه
اکنون هر بانک و موسسه اعتباری فارغ از اینکه مجوز فعالیت خود را از بانک مرکزی دریافت می‌کند، برای ایجاد هر شعبه نیز باید به طور مجزا از بانک مرکزی مجوز بگیرد که در درون این مجوز، مجوز نیروی انتظامی و یکسری مسایل امنیتی هم دیده می شود و سپس مجوز و کد شعبه صادر می شود.
در مورد شعب کاسپین، این مراحل قانونی طی نشده و لذا شعبی که تحت عنوان کاسپین از 27 اسفند 1394 تابلوی آنها با نظر مراجع قضایی کاسپین شد، این مرحله را عملیاتی نکردند و بنابراین شعبی بودند که کد بانک مرکزی را هم نداشتند.
به گفته عباس کمره‌ای، مدیرکل نظارت بانک مرکزی، در یک فرآیند قضایی به کاسپین دستور داده شد تابلوهای تمام شعب هشت تعاونی را به کاسپین تبدیل و برای سپرده گذاران دفترچه جدید صادر کنند ولی در عمل اینها شعب دارای مجوز کاسپین نبودند. اکنون هر بانک و موسسه اعتباری فارغ از اینکه مجوز فعالیت خود را از بانک مرکزی دریافت می کند، برای ایجاد هر شعبه نیز باید به طور مجزا از بانک مرکزی مجوز بگیرد که در درون این مجوز، مجوز نیروی انتظامی و یکسری مسایل امنیتی هم دیده می شود و سپس مجوز و کد شعبه صادر می شود. در مورد شعب کاسپین، این مراحل قانونی طی نشده و لذا شعبی که تحت عنوان کاسپین از 27 اسفند 1394 تابلوی آنها با نظر مراجع قضایی کاسپین شد، این مرحله را عملیاتی نکردند و بنابراین شعبی بودند که کد بانک مرکزی را هم نداشتند. به تازگی بانک مرکزی مجوز 20 شعبه را به کاسپین داده است که این شعب دارای کد هستند و روالی که درباره سایر بانک ها و موسسات اعتباری رعایت می شود، برای آنها نیز طی شده است. هر تغییر تابلو، ادغام و نظایر آن از طریق روابط عمومی بانک مرکزی اطلاع رسانی می شود و با توجه به توسعه دسترسی به اینترنت در کشور و گسترش شبکه های مجازی از مردم می خواهیم که این اخبار را از مرجع آن یعنی بانک مرکزی پیگیری کنند.
هراس از شفافیت ، دلیل گریز از ساماندهی
به گفته فرشاد حیدری، معاون نظارتی بانک مرکزی، تعدادی از این موسسات در فرآیند ساماندهی به دلایل مختلف مشارکت نکردند چون کاملا آگاه بودند در صورت ساماندهی، فعالیت‌های غیرقانونی انجام گرفته توسط آنها شفاف شده و مسئولیت‌هایی برایشان به وجود خواهد آورد بنابراین اصولا تمایلی به ورود در این حوزه نشان ندادند.
عدم مشارکت تعاونی‌های وحدت و البرز ایرانیان در طرح ساماندهی
یکی از آخرین گروه‌های تعاونی که قرار بود ساماندهی شوند ۸ تعاونی بودند که کار ساماندهی‌شان به موسسه اعتباری کاسپین سپرده شده است. البته در گام اول قرار به ساماندهی ۱۰ تعاونی در قالب موسسه اعتباری کاسپین بود اما بعد از فراهم آمدن مقدمات، دو مورد یعنی تعاونی‌های وحدت و البرز ایرانیان در طرح ساماندهی شرکت نکردند. ۸ تعاونی باقی مانده هم عبارت بودند از فرشتگان، الزهرا، دامداران کرمانشاه، عام کشاورزان مازندران، حسنات اصفهان، پیوند مشهد، بدر توس و امید جلین.
شرط بانک مرکزی: تعیین هیئت تصیفه و بررسی دارایی‌ها
این ۸ تعاونی در زمان ارائه درخواست ساماندهی با چند شرط از سوی بانک مرکزی مواجه شدند از جمله پذیرش انحلال از سوی مجامع آنها و تعیین هیات تصفیه برای تقویم و برآورد دارایی ها و تعیین میزان بدهی‌ها. چون تنها در صورت محاسبه دارایی‌ها و بدهی‌ها مشخص می‌شود که آیا دارایی‌ها کفاف پوشش بدهی‌های موسسه را می‌دهند یا خیر؟ اگر تناسب دارایی و بدهی برقرار باشد دارایی‌ها و سپرده ها به موسسه ایجاد شده یعنی کاسپین انتقال می‌یابد. البته طبیعتاً ارزیابی و شناسایی دارایی‌ها فرآیند زمان‌بَری است چون شامل شناسایی و بررسی اسناد ثبتی و شهرداری و بررسی تسهیلات پرداخت شده و کیفیت آنهاست.
از مجموع ۸ تعاونی، تعداد ۵ تعاونی بدون مشکل یا با کمترین مشکل مواجه بودند به عبارتی دارایی‌هایشان می‌توانست بدهی‌ها را پوشش دهد. بعد از ارزیابی مقدماتی، هیات‌های تصفیه با هیات مدیره کاسپین به توافق رسیدند که این موسسه متولی ساماندهی ۵ تعاونی شود. نکته دیگر این که از مجموع ۸ تعاونی، دو تعاونی با مشکلاتی مواجه بودند که مشکل یکی از آنها حادتر به نظر می‌رسید و در یک مرجع قضایی در شهر مشهد همچنان تحت رسیدگی است.
توافق هیئت تصفیه و موسسه کاسپین
با این حال با توجه به تعداد بالای سپرده‌گذاران و با در نظر گرفتن این که سپرده ۶۲ هزار نفر از سپرده گذاران یکی از این دو تعاونی ناچیز بود، تصمیم گرفته شد این سپرده ها پرداخت شود و تعیین تکلیف بقیه سپرده‌ها به بعد از رسیدگی مرجع قضایی موکول شد. در خصوص مشکل یکی دیگر از موسسات هم توافق‌های نهایی در اواخر سال گذشته میان هیات تصفیه و موسسه کاسپین انجام گرفت.
تعاونی منحله فرشتگان، بزرگترین تعاونی اعتباری غیر مجاز
بزرگترین تعاونی غیرمجاز از نظر تعداد سپرده‌گذاران و مبلغ بدهی، تعاونی اعتبار منحله فرشتگان است که این تعاونی حدود ۵۰۰ هزار نفر سپرده‌گذار دارد که البته ۵۰ هزار نفر از این تعداد یا موجودی نداشتند یا حساب‌های خود را بسته بودند. بررسی انجام شده در مورد سپرده‌های ۴۵۰ هزار نفر دیگر هم نشان داد که مجموع سپرده‌گذاری صورت گرفته اعم از اصل و سود از روز افتتاح حساب تا پایان اردیبهشت ماه، حدود ۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان است.
به گفته فرشاد حیدری، در بررسی دارایی‌های تعاونی با توجه به تخلفات گسترده‌ای که توسط سهامداران صورت گرفته بود، تشخیص مرجع قضایی، بازداشت برخی از مدیران تعاونی بود تا کار رسیدگی به دارایی‌ها با اطمینان و دقت به اتمام برسد. در ادامه هیات تصفیه، املاک را به منظور ارزیابی به مرجع قضایی معرفی کرد. در واقع دارایی‌ها به چهار قسمت تقسیم می‌شود: اول وجوه نقد، دوم تسهیلات پرداخت شده، سوم اموال منقول و در نهایت اموال غیرمنقول که ساختمان‌های اداری، مسکونی و تجاری را شامل می‌شود.
شناسایی اموال و املاک تعاونی فرشتگان
بعد از ارزیابی تا به امروز دارایی‌های غیرمنقول این تعاونی، یک‌هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان ارزش‌گذاری شده است؛ ارزش تسهیلات پرداختی هم به یک‌هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان می‌رسد که در مجموع ۳ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان را تشکیل می‌دهد. ارزش اموال منقول هم، رقم چندان بزرگی به نظر نمی‌رسد که البته بررسی و لحاظ خواهد شد. اما نکته مهم این که در حین رسیدگی‌ها، علیرغم ادعای مدیران از میزان دارایی‌هایشان که پیشتر اعلام کرده بودند همان رقم ۳ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان است، از سه هفته پیش با همکاری پلیس آگاهی، ۳۰ فقره ملک شخصی شناسایی و مشخص شد سهامداران تعاونی از محل وجوه تعاونی به نفع خود، املاکی را به نام سایر اشخاص خریداری کرده‌اند. در مرحله بعد یعنی حدود دو هفته پیش نیز چندین دستگاه خودروی لوکس خارجی متعلق به این افراد شناسایی شد. همچنین یک مسافرخانه در مشهد و املاکی در شهر تهران شناسایی شده و در حال ارزیابی است و بهای آنها به رقم دارایی‌های ارزیابی شده افزوده خواهد شد.
مسئولیت کسری دارایی بر عهده سهامداران تعاونی اعتباری منحله فرشتگان
به این ترتیب نمی‌توان آن را به افراد دیگری مانند سهامداران اختصاص داد ضمن این که بیش از رقم دارایی‌های موجود هم نمی‌توان به سپرده‌گذاران پرداخت کرد. با این اوصاف تامین کسری دارایی‌های موجود نسبت به سپرده ها بر عهده سهامداران است و باید از محل دارایی های خود، آن را تامین کنند و اموال احتمالی که به نفع خود از تعاونی منحله برداشت کرده اند را باید عودت دهند. اما اگر دارایی دیگری شناسایی نشود تا کسری های موجود را پوشش دهد دستگاه قضایی با آنها برخورد لازم را خواهد کرد.
تعاونی اعتبار فرشتگان در تاریخ اول شهریور ۱۳۹۴ منحل شده است و از همان تاریخ، نمی‌توانست در اموال و دارایی‌ها دخل و تصرفی داشته باشد. ضمن این که از آن زمان نباید فعالیت پولی و بانکی انجام می‌داد اما با کمال تعجب از تاریخ گفته شده، همچنان برای سپرده‌گذاران، سود، محاسبه و لحاظ شده است که این سود محاسبه شده توسط تعاونی منحله موضوعیت ندارد. به این ترتیب با هماهنگی رییس بانک‌مرکزی و رییس محترم قوه قضاییه، مقرر شد سودِ بعد از انحلال که فاقد موضوعیت است از مجموع سپرده ها کسر شود. بنابراین با کم شدن این رقم که بالغ بر سه هزار میلیارد تومان است، مانده اصل و سود سپرده‌های تعاونی اعتبار غیرمجاز منحله فرشتگان به ۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تقلیل می‌یابد.
امکان پذیر است که ۳ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان دارایی‌هایی شناسایی شده را بین سپرده‌گذارانی که ۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان مطالبه دارند به نسبت تقسیم شود. در واقع تا جایی که تعاونی، صاحب دارایی است آن دارایی ها بین سپرده‌گذاران تقسیم می‌شود اما بعد از آن مسئولیت کسری دارایی بر عهده سهامداران تعاونی اعتباری منحله فرشتگان است.
در مرحله بعد بانک‌مرکزی سودها را فیلتر و نرخ‌ها را متعارف خواهد کرد تا مبلغ سود متعارف مشخص شود. بعد از آن هم تقسیم دارایی‌ها بین سپرده‌گذاران آغاز می‌شود. این فرآیند برای اجرای عدالت بین سپرده‌گذاران انجام می‌گیرد چون گروهی از سپرده‌گذاران با نرخ مثلا ۲۰ درصد سود می‌گرفتند و گروهی با نرخ ۳۸ درصد اما هیچ دلیل منطقی در این خصوص وجود ندارد. به عبارت دیگر تنها به منظور اغفال سپرده‌گذاران بزرگ، نرخ سود بیشتری تعیین کرده‌اند.
دشواری فروش املاک
در بخش تسهیلات پرداخت شده باید مطالبات به صورت تدریجی وصول شود، از سوی دیگر املاک موجود هم باید به فروش برسد که با توجه به وضعیت بازار امروز، فروش فوری، کار ساده‌ای نخواهد بود. به این ترتیب در این شرایط بانک‌مرکزی وارد عمل شده که به کمک دستگاه قضایی بعد از انتقال دارایی‌ها به موسسه کاسپین و با اختصاص یک خط اعتباری به موسسه کاسپین، فرآیند پرداخت سپرده‌های مردم را آغاز کند تا آنها معطل وصول تسهیلات یا فروش دارایی ها نشوند.
آغاز بازپرداخت سپرده‌ها از سپرده‌گذاران خرد
پیرو جلسه با رییس محترم قوه قضاییه، مقرر شد بازپرداخت سپرده‌ها از سپرده‌گذاران خرد آغاز شود البته با این تبصره که از عدد استخراج شده بابت مطالبات آنها ۹۰ درصد به صورت علی‌الحساب پرداخت شود و ۱۰ درصد باقی بماند تا پس از اتمام ارزیابی دارایی ها در صورت کفایت دارایی‌ها ۱۰ درصد باقی مانده نیز پرداخت شود. تاکید بانک مرکزی در تمام تذکرات خود به هموطنان برای مراجعه به بانک ها و موسسات مجاز به همین دلیل است که تنها موسسات مجاز تحت پوشش و نظارت بانک‌مرکزی سلامت و ثبات مالی شان تحت نظارت است.
انتقال دارایی‌های فرشتگان به موسسه کاسپین در حال انجام است
در حال حاضر انتقال دارایی‌های فرشتگان به موسسه کاسپین در حال انجام است. در حین و بعد از انتقال این دارایی‌ها از سپرده‌گذاران برای مراجعه به شعب دعوت شده و تعیین تکلیف سپرده‌ها آغاز شده است. بر این اساس از ۲۸ اردیبهشت تا ۸ خرداد، سپرده‌گذاران زیر ۱۰ میلیون تومان براساس برنامه اعلام شده از سوی موسسه کاسپین می‌توانند به شعب این موسسه مراجعه کنند. از تاریخ ۱۰ خرداد هم نوبت به سپرده‌گذاران کمتر از ۲۰ میلیون تومان رسیده که برای تعیین تکلیف به موسسه کاسپین و شعب آن بروند.
این سپرده‌گذاران بعد از مراجعه، مختار هستند میزان سپرده قابل پرداخت را در قالب یک حساب به موسسه اعتباری کاسپین بسپارند یا به صورت نقدی آن را دریافت کنند. نکته مهم این که ۸۷ درصد از سپرده‌گذاران کمتر از ۱۰ میلیون تومان و ۳ درصد سپرده‌گذاران هم زیر ۲۰ میلیون تومان سپرده نزد تعاونی منحله فرشتگان دارند. یعنی در مجموع از نظر تعداد ۹۰ درصد سپرده‌گذاران این تعاونی که حدود ۴۰۰ هزار نفر را تشکیل می‌دهند مطالباتی کمتر از ۲۰ میلیون تومان دارند که در همین مدت مشکل آنها حل و فصل می‌شود. برای تسهیل در این روند هم مجوز فعالیت برای ۲۰ شعبه موسسه اعتباری کاسپین صادر شده و از ۲۷ اردیبهشت، فعالیت این شعب آغاز شده است.
فعالیت ستادی موسسه کاسپین
در نیمه دوم سال ۱۳۹۴، بعد از توافق ۸ تعاونی نام برده شده و بانک‌مرکزی، این تعاونی با برگزاری مجامع، منحل شدند. از جمله آنها، تعاونی اعتبار فرشتگان بود که در تاریخ اول شهریور ۱۳۹۴ به صورت رسمی منحل شد. بعد از انحلال تعاونی های هشت گانه در ۲۷ اسفند ۱۳۹۴، بانک‌مرکزی، مجوز فعالیت موسسه اعتباری کاسپین را با اولویت ساماندهی ۸ تعاونی گفته شده صادر کرد. برای سرعت دادن به ساماندهی و به منظور جلوگیری از درگیر شدن موسسه اعتباری کاسپین در فعالیت بانکداری معمول، بانک‌مرکزی به این موسسه مجوز افتتاح شعبه اعطا نکرد. به این ترتیب، موسسه اعتباری کاسپین تنها اداره مرکزی داشت که به صورت ستادی فعالیت می‌کرد و با هیات‌های تصفیه در ارتباط بود تا ساماندهی تعاونی ها به سرانجام برسد.
در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۵ یک مرجع قضایی در شهر مشهد با این استنباط که موسسه کاسپین از ادغام این ۸ تعاونی به وجود آمده دستور می‌دهد تابلو این تعاونی‌ها به کاسپین تغییر یابد و دفترچه سپرده‌گذاران هم عوض شود. البته بعد از اطلاع این مرجع قضایی از چگونگی موضوع، در دستور قضایی بعد، دستور قبلی را اصلاح و اعلام می کند که تغییر تابلو و تعویض دفترچه به معنی مسئولیت موسسه کاسپین در پرداخت تعهدات این هشت تعاونی نیست. اما سپرده‌گذاران بر این باور هستند که چون دفترچه تغییر کرده مسئولیت بر عهده موسسه کاسپین است. البته مراتب از سوی بانک‌مرکزی پیگیری شده و به اطلاع دادستان محترم کل کشور رسانده شده است.
سوء استفاده تعاونی اعتباری فرشتگان
متاسفانه تعاونی اعتبار منحله فرشتگان از دستور قضایی صادر شده اولیه حداکثر سوء استفاده را به عمل آورده و به سرعت و در مدت بسیار کوتاه، تابلوها و دفترچه‌ها را در شعب بدون مجوز و غیرقانونی خود، تغییر می دهند. جالب این که بانک‌مرکزی از ابتدا موضوع را پیگیری و تاکید کرده بود کاسپین فاقد شعبه است. البته در حال حاضر موسسه کاسپین دارای ۲۰ شعبه مجاز است که اسامی آنها در سایت بانک‌مرکزی قابل رویت است. فرصتی هم به این موسسه داده شده تا در اسرع وقت این تعداد را به ۸۰ شعبه افزایش دهد.
نقل و انتقال 6 تعاونی منحله به کاسپین در پایان سال 95
در سال ۱۳۹۵ نیز هیئت های تصفیه برای انجام همین وظایف، فعالیت خود را پیش می بردند و در انتهای سال، کار نقل و انتقال دارایی و بدهی های ۶ مورد از تعاونی های منحله به موسسه اعتباری کاسپین انجام می شود. پرونده یک مورد از تعاونی ها نیز در مرجع قضایی مفتوح است و مسئولان موسسه کاسپین منتظر اعلام نظر نهایی قاضی پرونده برای نقل و انتقال دارایی ها و بدهی های تعاونی مذکور هستند. در این میان، بزرگترین تعاونی به لحاظ تعداد سپرده گذاران و حجم دارایی ها، تعاونی منحله فرشتگان بود که نیاز به بررسی های جزیی تری داشت.
نگاهی به عوامل بهم ریختگی وضعیت موسسه کاسپین
در بررسی مهم‌ترین عوامل بهم ریختگی وضعیت موسسه کاسپین و هجوم سپرده گذاران برای دریافت منابع، چند مورد قابل تامل که پیشتر هم مورد اشاره مقامات بانک مرکزی قرار گرفته، وجود دارد. قصور و کوتاهی هیات مدیره کاسپین در ساماندهی تعاونی‌ها، صدور برخی احکام از سوی مراجع قضایی در مورد تغییر تابلو و دفترچه های تعاونی ها که قبل از انتقال دارایی‌ها انجام شد و البته اعلام رسمی دادستانی مبنی بر بدهی چند هزار میلیاردی فرشتگان از جمله این موارد است.
مجوز مشروط افتتاح شعب موسسه اعتباری کاسپین
در نهایت با تلاش بانک مرکزی و مراجع محترم قضایی با هدف تسریع در روند نقل و انتقال دارایی‌ها و بدهی‌های تعاونی‌های منحله در پایان سال ۱۳۹۵ و با توجه به انجام بخش قابل قبولی از فرآیند ارزیابی و نقل و انتقال دارایی‌ها و فراهم آمدن امکان انتقال تدریجی سپرده های تعاونی اعتبار منحله فرشتگان و درخواست موسسه اعتباری کاسپین به منظور اخذ مجوز تاسیس شعب، مقرر شد؛ مجوز افتتاح ۲۰ شعبه برای موسسه اعتباری کاسپین صادر و بدین ترتیب موسسه مجاز شد نسبت به انجام امور بانکی اقدام کند. در این مرحله موسسه موظف شد حسب نظر مرجع قضایی نخست نسبت به پذیرش تعهد و پرداخت سپرده سپرده گذاران تعاونی اعتبار منحله فرشتگان تا مبلغ یکصد میلیون ریال برای هر یک از مشتریان این تعاونی منحل شده، طبق برنامه زمان بندی که در پایگاه اطلاع رسانی موسسه اعتباری کاسپین، اقدام کند. با این اقدام از مجموع ۴۵۸۸۲۶ نفر سپرده گذار تعاونی منحله فرشتگان وضعیت ۳۹۷۳۹۲ نفر (به میزان ۸۷ درصد) تعیین تکلیف می‌شود.
مهلت ۱۰ روزه برای تعیین تکلیف سپرده‌گذاران تا سقف ۱۰ میلیون تومان تعاونی منحله فرشتگان در حالی به پایان رسید که تنها حدود ۱۳ میلیارد تومان به سپرده‌گذاران پرداخت شده است.
مرحله دوم، تعیین تکلیف سپرده‌گذاران تا سقف ٢٠٠ میلیون ریال
در مرحله دوم، سپرده سپرده گذاران تعاونی منحله فرشتگان تا مبلغ ٢٠٠ میلیون ریال توسط موسسه اعتباری کاسپین تعیین تکلیف می شود. سپرده‌گذاران می‌توانند مبلغ قابل دریافت را نزد موسسه اعتباری کاسپین سپرده گذاری کرده و در صورت عدم تمایل، نسبت به دریافت آن اقدام کنند. بر این اساس، با پایان مرحله دوم، ٩٠ درصد از سپرده گذاران تعاونی منحله فرشتگان تعیین تکلیف خواهند شد.
شناسایی اموال موسسه فرشتگان برای تقسیم میان سپرده‌گذاران
در مجموع از حدود ۸۶۰۰ میلیارد سپرده‌ای که فرشتگان جذب کرده بود، رقمی نزدیک به ۳۰۰۰ میلیارد تومان را سودهایی دربرمی‌گیرد که وجود خارجی نداشته و ماهیتی ندارند. در واقع این رقم سود پس از انحلال رسمی این تعاونی در 1 شهریور 1394 تا قبل از بحران به وجود آمده، شناسایی شده و وعده پرداخت آن به مشتریان داده شده است. از این رو بانک مرکزی این ارقام را نپذیرفته و با حذف آن مجموع بدهی به حدود ۵۶۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. تاکنون از اموال فرشتگان حدود ۳۱۰۰ میلیارد تومان شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفته که ۱۷۰۰ میلیارد آن را دارایی‌های غیرمنقول و تا ۱۴۰۰ میلیارد تومان دارایی منقول تشکیل می‌دهند که این دارایی‌ها باید به نسبت در میان سپرده گذاران تقسیم شود. در این بین در صورتی که به منابعی نیاز باشد، بانک مرکزی در مقابل دارایی‌های تضمین شده فرشتگان خط اعتباری را در اختیار کاسپین قرار خواهد داد.
فریب سود بیشتر را نخورید
مدیر کل نظارت بر بانک ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی نیز با توصیه اینکه مردم به خاطر چند واحد سود بیشتر در موسسات غیرمجاز سپرده گذاری نکنند، گفت: پرداخت نشدن سود به سپرده گذاران تعاونی‌های ادغام شده در کاسپین با نظر مراجع قضایی بوده است.
مشکلات سپرده‌گذاران در صورت عدم تشکیل کاسپین
اصل بحث این است که هشت تعاونی غیرمجاز براساس مصوبه شورای پول و اعتبار منحل شدند، مراحل انحلال را نیز طی کردند و هر کدام هیات تصفیه دارند.
موسسه کاسپین در 27 اسفند ماه 1394 به شرط انحلال هشت تعاونی فرشتگان، الزهراء، دامداران و کشاورزان کرمانشاه، عام کشاورزان مازندران، حسنات اصفهان، پیوند مشهد، بدر توس و امید جلین از شورای پول و اعتبار مجوز گرفت.
با مصوبه شورای پول و اعتبار این هشت تعاونی منحل شده موسسه جدیدی به نام کاسپین را شکل دادند و قرار شد بعد از انحلال کامل آنها کاسپین امور آنها را ساماندهی کند و پاسخگو باشد. اگر در آن مقطع کاسپین ایجاد نمی شد، چون این تعاونی ها مجوزی از بانک مرکزی نداشتند سپرده گذاران باید از طریق مراجع قضایی شکایت می کردند.
عدم امکان پرداخت سود پس از انحلال
این تعاونی ها شهریور 94 منحل شدند و پس از آن فعالیتی نداشتند که به آن سود تعلق گیرد زیرا سود باید ناشی از عملکرد و فعالیت باشد؛ وقتی موسسه ای منحل شده، دیگر سودی ندارد. تصمیم گیری درباره سود تنها به عهده بانک مرکزی نبود و این تصمیم با کمک مرجع قضایی و جلساتی که بانک مرکزی داشته، اتخاذ شده است زیرا وقتی یک موسسه فعالیت اقتصادی ندارد، نمی توانسته دارایی جدید بخرد یا تسهیلات بدهد.
شرایط دریافت مجوز تاسیس شعبه
اکنون هر بانک و موسسه اعتباری فارغ از اینکه مجوز فعالیت خود را از بانک مرکزی دریافت می‌کند، برای ایجاد هر شعبه نیز باید به طور مجزا از بانک مرکزی مجوز بگیرد که در درون این مجوز، مجوز نیروی انتظامی و یکسری مسایل امنیتی هم دیده می شود و سپس مجوز و کد شعبه صادر می شود.
در مورد شعب کاسپین، این مراحل قانونی طی نشده و لذا شعبی که تحت عنوان کاسپین از 27 اسفند 1394 تابلوی آنها با نظر مراجع قضایی کاسپین شد، این مرحله را عملیاتی نکردند و بنابراین شعبی بودند که کد بانک مرکزی را هم نداشتند.
به گفته عباس کمره‌ای، مدیرکل نظارت بانک مرکزی، در یک فرآیند قضایی به کاسپین دستور داده شد تابلوهای تمام شعب هشت تعاونی را به کاسپین تبدیل و برای سپرده گذاران دفترچه جدید صادر کنند ولی در عمل اینها شعب دارای مجوز کاسپین نبودند. اکنون هر بانک و موسسه اعتباری فارغ از اینکه مجوز فعالیت خود را از بانک مرکزی دریافت می کند، برای ایجاد هر شعبه نیز باید به طور مجزا از بانک مرکزی مجوز بگیرد که در درون این مجوز، مجوز نیروی انتظامی و یکسری مسایل امنیتی هم دیده می شود و سپس مجوز و کد شعبه صادر می شود. در مورد شعب کاسپین، این مراحل قانونی طی نشده و لذا شعبی که تحت عنوان کاسپین از 27 اسفند 1394 تابلوی آنها با نظر مراجع قضایی کاسپین شد، این مرحله را عملیاتی نکردند و بنابراین شعبی بودند که کد بانک مرکزی را هم نداشتند. به تازگی بانک مرکزی مجوز 20 شعبه را به کاسپین داده است که این شعب دارای کد هستند و روالی که درباره سایر بانک ها و موسسات اعتباری رعایت می شود، برای آنها نیز طی شده است. هر تغییر تابلو، ادغام و نظایر آن از طریق روابط عمومی بانک مرکزی اطلاع رسانی می شود و با توجه به توسعه دسترسی به اینترنت در کشور و گسترش شبکه های مجازی از مردم می خواهیم که این اخبار را از مرجع آن یعنی بانک مرکزی پیگیری کنند.
هراس از شفافیت ، دلیل گریز از ساماندهی
به گفته فرشاد حیدری، معاون نظارتی بانک مرکزی، تعدادی از این موسسات در فرآیند ساماندهی به دلایل مختلف مشارکت نکردند چون کاملا آگاه بودند در صورت ساماندهی، فعالیت‌های غیرقانونی انجام گرفته توسط آنها شفاف شده و مسئولیت‌هایی برایشان به وجود خواهد آورد بنابراین اصولا تمایلی به ورود در این حوزه نشان ندادند.
عدم مشارکت تعاونی‌های وحدت و البرز ایرانیان در طرح ساماندهی
یکی از آخرین گروه‌های تعاونی که قرار بود ساماندهی شوند ۸ تعاونی بودند که کار ساماندهی‌شان به موسسه اعتباری کاسپین سپرده شده است. البته در گام اول قرار به ساماندهی ۱۰ تعاونی در قالب موسسه اعتباری کاسپین بود اما بعد از فراهم آمدن مقدمات، دو مورد یعنی تعاونی‌های وحدت و البرز ایرانیان در طرح ساماندهی شرکت نکردند. ۸ تعاونی باقی مانده هم عبارت بودند از فرشتگان، الزهرا، دامداران کرمانشاه، عام کشاورزان مازندران، حسنات اصفهان، پیوند مشهد، بدر توس و امید جلین.
شرط بانک مرکزی: تعیین هیئت تصیفه و بررسی دارایی‌ها
این ۸ تعاونی در زمان ارائه درخواست ساماندهی با چند شرط از سوی بانک مرکزی مواجه شدند از جمله پذیرش انحلال از سوی مجامع آنها و تعیین هیات تصفیه برای تقویم و برآورد دارایی ها و تعیین میزان بدهی‌ها. چون تنها در صورت محاسبه دارایی‌ها و بدهی‌ها مشخص می‌شود که آیا دارایی‌ها کفاف پوشش بدهی‌های موسسه را می‌دهند یا خیر؟ اگر تناسب دارایی و بدهی برقرار باشد دارایی‌ها و سپرده ها به موسسه ایجاد شده یعنی کاسپین انتقال می‌یابد. البته طبیعتاً ارزیابی و شناسایی دارایی‌ها فرآیند زمان‌بَری است چون شامل شناسایی و بررسی اسناد ثبتی و شهرداری و بررسی تسهیلات پرداخت شده و کیفیت آنهاست.
از مجموع ۸ تعاونی، تعداد ۵ تعاونی بدون مشکل یا با کمترین مشکل مواجه بودند به عبارتی دارایی‌هایشان می‌توانست بدهی‌ها را پوشش دهد. بعد از ارزیابی مقدماتی، هیات‌های تصفیه با هیات مدیره کاسپین به توافق رسیدند که این موسسه متولی ساماندهی ۵ تعاونی شود. نکته دیگر این که از مجموع ۸ تعاونی، دو تعاونی با مشکلاتی مواجه بودند که مشکل یکی از آنها حادتر به نظر می‌رسید و در یک مرجع قضایی در شهر مشهد همچنان تحت رسیدگی است.
توافق هیئت تصفیه و موسسه کاسپین
با این حال با توجه به تعداد بالای سپرده‌گذاران و با در نظر گرفتن این که سپرده ۶۲ هزار نفر از سپرده گذاران یکی از این دو تعاونی ناچیز بود، تصمیم گرفته شد این سپرده ها پرداخت شود و تعیین تکلیف بقیه سپرده‌ها به بعد از رسیدگی مرجع قضایی موکول شد. در خصوص مشکل یکی دیگر از موسسات هم توافق‌های نهایی در اواخر سال گذشته میان هیات تصفیه و موسسه کاسپین انجام گرفت.
تعاونی منحله فرشتگان، بزرگترین تعاونی اعتباری غیر مجاز
بزرگترین تعاونی غیرمجاز از نظر تعداد سپرده‌گذاران و مبلغ بدهی، تعاونی اعتبار منحله فرشتگان است که این تعاونی حدود ۵۰۰ هزار نفر سپرده‌گذار دارد که البته ۵۰ هزار نفر از این تعداد یا موجودی نداشتند یا حساب‌های خود را بسته بودند. بررسی انجام شده در مورد سپرده‌های ۴۵۰ هزار نفر دیگر هم نشان داد که مجموع سپرده‌گذاری صورت گرفته اعم از اصل و سود از روز افتتاح حساب تا پایان اردیبهشت ماه، حدود ۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان است.
به گفته فرشاد حیدری، در بررسی دارایی‌های تعاونی با توجه به تخلفات گسترده‌ای که توسط سهامداران صورت گرفته بود، تشخیص مرجع قضایی، بازداشت برخی از مدیران تعاونی بود تا کار رسیدگی به دارایی‌ها با اطمینان و دقت به اتمام برسد. در ادامه هیات تصفیه، املاک را به منظور ارزیابی به مرجع قضایی معرفی کرد. در واقع دارایی‌ها به چهار قسمت تقسیم می‌شود: اول وجوه نقد، دوم تسهیلات پرداخت شده، سوم اموال منقول و در نهایت اموال غیرمنقول که ساختمان‌های اداری، مسکونی و تجاری را شامل می‌شود.
شناسایی اموال و املاک تعاونی فرشتگان
بعد از ارزیابی تا به امروز دارایی‌های غیرمنقول این تعاونی، یک‌هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان ارزش‌گذاری شده است؛ ارزش تسهیلات پرداختی هم به یک‌هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان می‌رسد که در مجموع ۳ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان را تشکیل می‌دهد. ارزش اموال منقول هم، رقم چندان بزرگی به نظر نمی‌رسد که البته بررسی و لحاظ خواهد شد. اما نکته مهم این که در حین رسیدگی‌ها، علیرغم ادعای مدیران از میزان دارایی‌هایشان که پیشتر اعلام کرده بودند همان رقم ۳ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان است، از سه هفته پیش با همکاری پلیس آگاهی، ۳۰ فقره ملک شخصی شناسایی و مشخص شد سهامداران تعاونی از محل وجوه تعاونی به نفع خود، املاکی را به نام سایر اشخاص خریداری کرده‌اند. در مرحله بعد یعنی حدود دو هفته پیش نیز چندین دستگاه خودروی لوکس خارجی متعلق به این افراد شناسایی شد. همچنین یک مسافرخانه در مشهد و املاکی در شهر تهران شناسایی شده و در حال ارزیابی است و بهای آنها به رقم دارایی‌های ارزیابی شده افزوده خواهد شد.
مسئولیت کسری دارایی بر عهده سهامداران تعاونی اعتباری منحله فرشتگان
به این ترتیب نمی‌توان آن را به افراد دیگری مانند سهامداران اختصاص داد ضمن این که بیش از رقم دارایی‌های موجود هم نمی‌توان به سپرده‌گذاران پرداخت کرد. با این اوصاف تامین کسری دارایی‌های موجود نسبت به سپرده ها بر عهده سهامداران است و باید از محل دارایی های خود، آن را تامین کنند و اموال احتمالی که به نفع خود از تعاونی منحله برداشت کرده اند را باید عودت دهند. اما اگر دارایی دیگری شناسایی نشود تا کسری های موجود را پوشش دهد دستگاه قضایی با آنها برخورد لازم را خواهد کرد.
تعاونی اعتبار فرشتگان در تاریخ اول شهریور ۱۳۹۴ منحل شده است و از همان تاریخ، نمی‌توانست در اموال و دارایی‌ها دخل و تصرفی داشته باشد. ضمن این که از آن زمان نباید فعالیت پولی و بانکی انجام می‌داد اما با کمال تعجب از تاریخ گفته شده، همچنان برای سپرده‌گذاران، سود، محاسبه و لحاظ شده است که این سود محاسبه شده توسط تعاونی منحله موضوعیت ندارد. به این ترتیب با هماهنگی رییس بانک‌مرکزی و رییس محترم قوه قضاییه، مقرر شد سودِ بعد از انحلال که فاقد موضوعیت است از مجموع سپرده ها کسر شود. بنابراین با کم شدن این رقم که بالغ بر سه هزار میلیارد تومان است، مانده اصل و سود سپرده‌های تعاونی اعتبار غیرمجاز منحله فرشتگان به ۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تقلیل می‌یابد.
امکان پذیر است که ۳ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان دارایی‌هایی شناسایی شده را بین سپرده‌گذارانی که ۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان مطالبه دارند به نسبت تقسیم شود. در واقع تا جایی که تعاونی، صاحب دارایی است آن دارایی ها بین سپرده‌گذاران تقسیم می‌شود اما بعد از آن مسئولیت کسری دارایی بر عهده سهامداران تعاونی اعتباری منحله فرشتگان است.
در مرحله بعد بانک‌مرکزی سودها را فیلتر و نرخ‌ها را متعارف خواهد کرد تا مبلغ سود متعارف مشخص شود. بعد از آن هم تقسیم دارایی‌ها بین سپرده‌گذاران آغاز می‌شود. این فرآیند برای اجرای عدالت بین سپرده‌گذاران انجام می‌گیرد چون گروهی از سپرده‌گذاران با نرخ مثلا ۲۰ درصد سود می‌گرفتند و گروهی با نرخ ۳۸ درصد اما هیچ دلیل منطقی در این خصوص وجود ندارد. به عبارت دیگر تنها به منظور اغفال سپرده‌گذاران بزرگ، نرخ سود بیشتری تعیین کرده‌اند.
دشواری فروش املاک
در بخش تسهیلات پرداخت شده باید مطالبات به صورت تدریجی وصول شود، از سوی دیگر املاک موجود هم باید به فروش برسد که با توجه به وضعیت بازار امروز، فروش فوری، کار ساده‌ای نخواهد بود. به این ترتیب در این شرایط بانک‌مرکزی وارد عمل شده که به کمک دستگاه قضایی بعد از انتقال دارایی‌ها به موسسه کاسپین و با اختصاص یک خط اعتباری به موسسه کاسپین، فرآیند پرداخت سپرده‌های مردم را آغاز کند تا آنها معطل وصول تسهیلات یا فروش دارایی ها نشوند.
آغاز بازپرداخت سپرده‌ها از سپرده‌گذاران خرد
پیرو جلسه با رییس محترم قوه قضاییه، مقرر شد بازپرداخت سپرده‌ها از سپرده‌گذاران خرد آغاز شود البته با این تبصره که از عدد استخراج شده بابت مطالبات آنها ۹۰ درصد به صورت علی‌الحساب پرداخت شود و ۱۰ درصد باقی بماند تا پس از اتمام ارزیابی دارایی ها در صورت کفایت دارایی‌ها ۱۰ درصد باقی مانده نیز پرداخت شود. تاکید بانک مرکزی در تمام تذکرات خود به هموطنان برای مراجعه به بانک ها و موسسات مجاز به همین دلیل است که تنها موسسات مجاز تحت پوشش و نظارت بانک‌مرکزی سلامت و ثبات مالی شان تحت نظارت است.
انتقال دارایی‌های فرشتگان به موسسه کاسپین در حال انجام است
در حال حاضر انتقال دارایی‌های فرشتگان به موسسه کاسپین در حال انجام است. در حین و بعد از انتقال این دارایی‌ها از سپرده‌گذاران برای مراجعه به شعب دعوت شده و تعیین تکلیف سپرده‌ها آغاز شده است. بر این اساس از ۲۸ اردیبهشت تا ۸ خرداد، سپرده‌گذاران زیر ۱۰ میلیون تومان براساس برنامه اعلام شده از سوی موسسه کاسپین می‌توانند به شعب این موسسه مراجعه کنند. از تاریخ ۱۰ خرداد هم نوبت به سپرده‌گذاران کمتر از ۲۰ میلیون تومان رسیده که برای تعیین تکلیف به موسسه کاسپین و شعب آن بروند.
این سپرده‌گذاران بعد از مراجعه، مختار هستند میزان سپرده قابل پرداخت را در قالب یک حساب به موسسه اعتباری کاسپین بسپارند یا به صورت نقدی آن را دریافت کنند. نکته مهم این که ۸۷ درصد از سپرده‌گذاران کمتر از ۱۰ میلیون تومان و ۳ درصد سپرده‌گذاران هم زیر ۲۰ میلیون تومان سپرده نزد تعاونی منحله فرشتگان دارند. یعنی در مجموع از نظر تعداد ۹۰ درصد سپرده‌گذاران این تعاونی که حدود ۴۰۰ هزار نفر را تشکیل می‌دهند مطالباتی کمتر از ۲۰ میلیون تومان دارند که در همین مدت مشکل آنها حل و فصل می‌شود. برای تسهیل در این روند هم مجوز فعالیت برای ۲۰ شعبه موسسه اعتباری کاسپین صادر شده و از ۲۷ اردیبهشت، فعالیت این شعب آغاز شده است.
فعالیت ستادی موسسه کاسپین
در نیمه دوم سال ۱۳۹۴، بعد از توافق ۸ تعاونی نام برده شده و بانک‌مرکزی، این تعاونی با برگزاری مجامع، منحل شدند. از جمله آنها، تعاونی اعتبار فرشتگان بود که در تاریخ اول شهریور ۱۳۹۴ به صورت رسمی منحل شد. بعد از انحلال تعاونی های هشت گانه در ۲۷ اسفند ۱۳۹۴، بانک‌مرکزی، مجوز فعالیت موسسه اعتباری کاسپین را با اولویت ساماندهی ۸ تعاونی گفته شده صادر کرد. برای سرعت دادن به ساماندهی و به منظور جلوگیری از درگیر شدن موسسه اعتباری کاسپین در فعالیت بانکداری معمول، بانک‌مرکزی به این موسسه مجوز افتتاح شعبه اعطا نکرد. به این ترتیب، موسسه اعتباری کاسپین تنها اداره مرکزی داشت که به صورت ستادی فعالیت می‌کرد و با هیات‌های تصفیه در ارتباط بود تا ساماندهی تعاونی ها به سرانجام برسد.
در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۵ یک مرجع قضایی در شهر مشهد با این استنباط که موسسه کاسپین از ادغام این ۸ تعاونی به وجود آمده دستور می‌دهد تابلو این تعاونی‌ها به کاسپین تغییر یابد و دفترچه سپرده‌گذاران هم عوض شود. البته بعد از اطلاع این مرجع قضایی از چگونگی موضوع، در دستور قضایی بعد، دستور قبلی را اصلاح و اعلام می کند که تغییر تابلو و تعویض دفترچه به معنی مسئولیت موسسه کاسپین در پرداخت تعهدات این هشت تعاونی نیست. اما سپرده‌گذاران بر این باور هستند که چون دفترچه تغییر کرده مسئولیت بر عهده موسسه کاسپین است. البته مراتب از سوی بانک‌مرکزی پیگیری شده و به اطلاع دادستان محترم کل کشور رسانده شده است.
سوء استفاده تعاونی اعتباری فرشتگان
متاسفانه تعاونی اعتبار منحله فرشتگان از دستور قضایی صادر شده اولیه حداکثر سوء استفاده را به عمل آورده و به سرعت و در مدت بسیار کوتاه، تابلوها و دفترچه‌ها را در شعب بدون مجوز و غیرقانونی خود، تغییر می دهند. جالب این که بانک‌مرکزی از ابتدا موضوع را پیگیری و تاکید کرده بود کاسپین فاقد شعبه است. البته در حال حاضر موسسه کاسپین دارای ۲۰ شعبه مجاز است که اسامی آنها در سایت بانک‌مرکزی قابل رویت است. فرصتی هم به این موسسه داده شده تا در اسرع وقت این تعداد را به ۸۰ شعبه افزایش دهد.
