مصائب حضور زنان در ورزشگاههاي ايران!

می‌گل هشترودی- روزنامه بهار:
حواشی از بازی‌های والیبال شروع شد. قبل‌تر هم زمزمه‌هایی از حضور زنان در ورزشگاه‌ها بود اما حق اعتراضی به آن‌ها داده نمی‌شد تا این‌که انتخابات ریاست جمهوری موج تازه‌ای در دل زنان به وجود آورد. وقتی در همایش‌های انتخاباتی برای اولین بار پایشان به ورزشگاه آزادی باز شد انگار به خواسته‌هایشان بذر امید پاشیده شد.همین امید بود که باعث جریان مطالبه گری شد و وقتی بحث مسابقات والیبال به میان آمد سینه سپر کردند که ما هم برای تشویق تیم ملی کشورمان می‌رویم و رفتند. هرچند پشت درها ماندند، هر چند حضورشان گزینشی شد، هر چند از آن همه تعدادی که رفته بودند عده کمی به ورزشگاه راه یافتند اما رفتند.بدون هیچ حاشیه  ای، بدون هیچ درگیری و سختی رفتند و دوش به دوش مردان که همان برادران دینیشان باشند تیم ملی کشورشان را تشویق کردند. حالا اما عده‌ای از این حضور بی حاشیه زنان در ورزشگاه، که به نوعی حق طبیعی آن‌ها محسوب می‌شود ناراضی اند. تومار می‌نویسند و امضا جمع می‌کنند به قوه قضائیه هشدار می‌دهند که اگر از حضور زنان در ورزشگاه جلوگیری نشود به گفته مقام معظم رهبری آتش به خودعمل می‌کنیم، عده‌ای نیز با پنبه سر می‌برند و می‌گویند: ما از حضور زنان در ورزشگاه ناراضی هستیم اما اگر قانون در این رابطه به نتیجه برسد ما اجرا خواهیم کرد. همین واکنش‌های تند و افراطی بود که حقوق بشر دوستان را بر سر موضع‌گیری سوق داد که پرچم به دست بگیرندو از آزادی حضور زنان در ورزشگاه صحبت کنند و این موضوع بهانه‌ای شد که زنان به یاد حقوق  از دست رفته شان بیفتند. به سرعت فضای مجازی از جمله توئیتر و اینستاگرام پر شد از بحث و جدل بر سر حقوق از دست رفته زنان. حقوقی که نرفتن به ورزشگاه آزادی تنها بهانه‌ای برای آن بود.

موافقان حضور زنان در ورزشگاه
عده‌ای بر این اعتقاد هستند که زنان به عنوان نیمی از مردم این جامعه و به‌اندازه مردان حق حضور در مجالس ورزشی و تشویق ورزشکاران مرد را دارند، چنانچه خانم شهیندخت مولاوردی، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، حق شرکت در ورزشگاه‌ها را از مهم‌ترین حقوق زنان دانست و در اظهارات خود به صراحت به طرفداری از این حق گفت: حضور زنان در ورزشگاه‌ها درصدر مطالبات زنان قرار دارد و اگر این امر صورت گیرد برای تشویق نیز برنامه‌هایی در صورت نیاز خواهیم داشت.

عده‌ای دیگر نیز معتقد هستند در فرهنگ ایرانی بسیاری از گفتارها و رفتارها که در زمان عدم حضور زنان عادی تلقی می‌شود در زمان حضور زنان توسط مردان انجام نمی‌شود و از این مسئله تعبیر به شرم فرهنگی و ارزشی مردان ایرانی یاد می‌کنند. چنانچه محمدامین قانعی راد، رئیس انجمن جامعه شناسی ایران در اظهارات خود بیان داشت: ورزش این خاصیت را داراست تا از دل تماشاگران خوب، ورزشکاران خوب را نیز تولید کند. هر جا که خانواده حضور دارد آقایان خود را کنترل و از حرکت‌هایی که خاصِ محیط‌های مردانه است اجتناب می‌کنند. اینکه خانمی دست در دست دختر و پسر کوچک و سایر اعضای خانواده در استادیوم حاضر شود، این محیط را به نوعی کنترل و تلطیف می‌کند. به اعتقاد برخی نیز حضور زنان در ورزشگاه‌ها و تماشای مسابقات مردان، مخالف با موازین شرع نبوده و در صورت وجود برخی از موانع، امکان فراهم آوردن برخی از شرایط که مخالف با موازین شرع نباشد وجود دارد. حسام الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس جمهور با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران توانسته موانع حضور ورزشکاران زن در میادین ورزشی را رفع کند، گفت: می‌توانیم موانع حضور تماشاگران زن را نیز با حفظ موازین شرعی در ورزشگاه‌ها برطرف کنیم. همچنین مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردمسالاری در این ارتباط بیان داشت: من معتقدم اگر موازین شرعی در مورد حضور زنان در ورزشگاه‌ها رعایت شود، ایرادی ندارد. گرچه محیط فرهنگی ورزشگاه‌ها مناسب نیست ولی از نظر شرعی می‌شود برخی قواعد را رعایت کرد و زمینه را برای حضور بانوان فراهم ساخت.

 مخالفان حضور زنان در ورزشگاه
لاله افتخاری نماینده‌ اسبق مجلس در این راستا می‌گوید: در کشور مساله‌های بسیار مهمی در حوزه‌ زنان وجود دارد که باید تمرکز مسئولان و مردم بر روی آن‌ها گذاشته شود. او در توصیف این مشکل‌ها به موضوع‌هایی نظیر ماده‌ ۲۲۷ برنامه‌ پنجم توسعه در خصوص سلامت و امنیت کودکان، ماده‌ ۲۳۰ در خصوص زنان و خانواده، بحث بیمه‌ زنان خانه دار و تاکید رهبری بر توجه به خانه داری به عنوان یک شغل، بحث‌های مربوط به مرخصی‌های زایمان خانم‌ها که قرار بود دولت در خصوص آن اقدام‌هایی را انجام دهد و بیان داشت: «آنچه گفته می‌شود معمولا با واقعیت فاصله‌ زیادی دارد. ما باید واقعیت‌ها را مورد توجه قرار دهیم و حالا که از آن‌ها خبر نداریم نباید وقت خود را برای بررسی این موضوع تلف کنیم. حجت الاسلام پورمحمدی وزیر دادگستری دولت یازدهم نیز در حاشیه‌ اولین نشست نقش رهبران دینی در پیشگیری از خشونت علیه کودکان گفت: برخی از محیط‌های ورزشی ما برای جوانان و پسرانمان هم خیلی مطبوع و فرهنگی و سازنده نیست. ما در این جهت باید تلاش کنیم و فکر می‌کنیم حضور بانوان در برخی از این محیط‌ها به تشدید ناهنجاری فرهنگی می‌انجامد نه بهبود و من هم دوست ندارم واقعیت‌های اجتماعی را پنهان کنم.

فاطمه رهبر از  نمایندگان اسبق  اصولگرای مجلس نیز در این ارتباط بیان داشت: در برخی از ورزشگاه‌های ما شرایط خاصی وجود دارد و ما قادر نیستیم در مورد همه‌ ورزشگاه‌ها نظری یکسان دهیم. برای مثال در خصوص ورزشگاه‌های فوتبال، به دلیل بزرگی، زیادی جمعیت، فضای خاص حاکم بر این محیط که معمولا مردانه است، سردادن شعارها و دشنام‌هایی که شنیدن آن‌ها شایسته‌ خانم‌ها نیست و... ، حضور بانوان در این شرایط به صلاح نیست و من فکر می‌کنم حتی خود آن‌ها هم از حضور در این مکان‌ها اجتناب می‌کنند. البته درخصوص ورزشگاه‌های مربوط به ورزش‌هایی نظیر کشتی، وزنه برداری، شنا و …، حضور خانم‌ها از نظر شرعی و عرفی به هیچ وجه درست نیست. اظهار نظرهای برخی افراد در ارتباط با تعارض یا عدم تعارض حضور زنان در ورزشگاه‌ها با قوانین شرع در شرایطی است که علما و مراجع که عالمان حقیقی به قواعد دین هستند، نسبت به این مسئله واکنش نشان دادند. چنانچه در زمان ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد که ایشان خواستار حضور زنان در ورزشگاه‌ها شدند، آیت‌الله فاضل لنکرانی در پاسخ به استفتای جمعی از مقلدین، موضوع ورود بانوان به ورزشگاه‌ها را خلاف موازین شرعی اعلام کردند و از مسئولین خواستند از اموری که موجب خدشه‌دار شدن ارزش‌های اسلامی است اجتناب کنند. در کنار این پاسخ‌، آیت الله میرزا جواد تبریزی، آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت الله صافی گلپایگانی، آیت الله نوری همدانی، و بسیاری دیگر از علما، موضع مشابهی گرفتند و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز با صدور اطلاعیه‌ای از نظر صریح مراجع عظام تقلید حمایت و پشتیبانی نمود و از رئیس‌جمهور وقت خواست با مشورت با عناصر خبره، دلسوز و آشنا به مبانی اصیل اسلام ناب از صدور چنین دستورات غیرشرعی جلوگیری نماید.

هیچ منع قانونی برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها وجود ندارد
اما آنچه مشخص است این است که حضور زنان در ورزشگاه‌ها هیچ منع قانونی ندارد. گواه آن نیز صحبت‌های طیبه سیاوشی نماینده مجلس و نایب رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی است که می‌گوید: هیچ منع قانونی برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها وجود ندارد،  زنان تا همین ۳ سال پیش بدون هیچ مشکلی وارد ورزشگاه‌ها می‌شدند و نظرات همه نهادهای فرهنگی، مذهبی و سیاسی دریافت شده است،  بنابر قانون ورود به ورزشگاه‌ها حق زنان است. وی افزود: جلسات متعددی به‌عنوان نایب رئیس فراکسیون زنان و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با وزارت ورزش و جوانان برگزار کردیم و این درحالی است که هیچ منع قانونی برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها وجود ندارد.

سیاوشی با اشاره به استناد مخالفان ورود زنان به ورزشگاه به وصیت‌نامه حضرت امام خمینی (ره) اعلام کرد: کسانی که این بیانیه را امضاء کرده‌اند، در واقع گروهی از مردم هستند که با ورود زنان به ورزشگاه‌ها مخالف هستند و برای تایید ادعایشان به وصیت‌نامه حضرت امام استناد کرده‌اند. حال آن‌که بسیاری از شهروندان نیز با این مسئله موافق بوده و طبیعتاً می‌توانند به‌نوعی دیگر به وصیت‌نامه حضرت امام (ره) استناد کنند. با این حال آن‌چه اهمیت دارد این است که در کاری که به‌طور مشترک با وزارت ورزش و جوانان و سایر دستگاه‌های ذی‌صلاح انجام شد، تمامی موارد قانونی در این رابطه را درنظرگرفتیم و آن‌چه حائز اهمیت است، این است که زنان تا همین ۳ سال قبل بدون هیچ مشکلی وارد سالن‌های بسکتبال و والیبال می‌شدند و هیچ منع قانونی هم وجود نداشت. بر این اساس تلاش کردیم با نظر موافق مراجع ذی‌صلاح پیش ببریم و خوشبختانه این قدم‌های کوچک ابتدایی موفقیت‌آمیز بوده است. در این مورد که مردم نظرات مخالف خود را ابراز کنند، مشکلی وجود ندارد اما مراجع رسمی به هیچ عنوان مخالفتی با مسئله ورود زنان به ورزشگاه‌ها نداشته است.

نظرات همه نهادهای فرهنگی، مذهبی و سیاسی دریافت شده است
وی در پاسخ به این سؤالی درباره روال طی شده در راستای تحقق مسئله ورود زنان به ورزشگاه‌ها گفت: معمولاً مراجع قانونی تلاش می‌کنند، ابتدا نظرات را هم از قطب‌های دولتی و غیردولتی و هم از نهادهای مذهبی دریافت کنند و پس از آن‌که مطمئن شدند که مشکلی نیست، اقدام می‌کنند و خوشبختانه در این مورد تمامی این مراحل طی شده و هیچ نهاد قانونی و مذهبی نبوده که نادیده گرفته شود و نظرات همه قطب‌های فرهنگی، مذهبی و سیاسی دریافت شده است. سیاوشی با بیان این‌که اقدام صورت‌گرفته نخستین گام بوده، خاطرنشان کرد: قطعاً باید در آینده بیش از این، به نظرات نهادهای سیاسی و مذهبی توجه کنیم. مسئله این است که هرکسی می‌تواند با استناد به بخشی از نظرات مقامات مسئول اهداف و انگیزه‌های خود را پیش ببرد و این رویکرد نه‌تنها در ایران، بلکه در تمامی کشورهای جهان مرسوم است. این‌که گروهی از مردم تلاش می‌کنند، این مسئله را متوقف کنند، باتوجه به نظر مساعدی که نهادهای مختلف به این مسئله داشته و آن‌را حق زنانی می‌دانند که نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند، تلاش خواهیم کرد روند ورود زنان به ورزشگاه‌ها همچنان پیش برود؛ چرا که این مسئله نه منع قانونی دارد و نه منع شرعی! همیشه در قبال مسائل مربوط به زنان مقاومت‌هایی انجام می‌شود و دیگران این حق را برای خود قطعی می‌دانند که این حق را از زنان سلب کنند و این درحالی است که بنابر قانون ورود به ورزشگاه‌ها حق زنان است و بنابر هیچ قانونی نیز این حق از آن‌ها سلب نشده است. او در ادامه گفت: امیدوارم این همکاری‌ها باتوجه به مخالفت‌خوانی‌هایی که صورت گرفته، به شکلی اساسی درنظر گرفته شود تا انشاءالله حضور زنان در این اماکن در کمال امنیت ادامه پیدا کند. به نظر می‌رسد دستگاه‌های امنیتی کشور و دولت متولی این امر هستند و باید حداکثر امنیت را برای زنان تامین کنند. به هر حال تمامی این افراد حامی امنیت جامعه هستند و قطعاً اگر به امنیت یک زن ضربه وارد شود، امنیت جامعه نیز خدشه‌دار خواهد شد.

در آخر. . .!
مخالفان حضور زنان در ورزشگاه برای جلوگیری از خدشه دار شدن شأن و منزلت زن در جامعه، او را از طبیعی‌ترین حقش محروم می‌کنند. در عربستان صعودی هم برای حفظ جایگاه و شأن زن از دید خودشان اجازه رانندگی به او نمی‌دهند در آمریکا هم کلینتون به واسطه زن بودنش حتی با رای بالای مردم از رئیس جمهور بودن فاصله می‌گیرد. فرق ندارد ایران باشد یا آمریکا یا عربستان، وقتی حذف زن را دلیلی برای تحکیم جامعه دانستی حقوق زنان ضایع شده است.